19. júní - 19.06.1985, Qupperneq 4

Frá ritstjóra
Árið 1985 er að mörgu leyti merkilegt ári íkvenna-
sögunni. Petta er síðasta árið í kvennaáratugnum,
og þykir því mörgum við hæfi að líta til baka og
hugleiða hvort eitthvað hefur áunnist áþessum ára-
tug. í ár eru auk þess liðin 70 ár frá því íslenskar
konur fengu kosningarétt og kjörgegni til Alþingis
til jafns við karla, þótt með vissum aldurstak-
mörkunum vœri í byrjun, og í ár eru 35 ár liðin frá
því 19. júní, ársrit KRFÍ, hóf göngusína. Reyndar
hafði áður komið út mánaðarrit með sama nafni á
árunum 1917 til 1929.
í hringborðsumræðum fjögurra kvenna úr jafn-
mörgum láglaunafélögum hér í blaðinu kemur
fram að lítið hefur áunnist í kjarabaráttu kvenna
innan þessara félaga á kvennaáratugnum. Nokkur
vitundarvakning hefur þó orðið að mati kvenn-
anna en sumumfinnst sem konur séu aftur að sofna
á verðinum. „Mér finnst skrítið hvað ungar konur
eru lítið meðvitaðar. Einnig kemur fram hjá kon-
unum, að svo virðist sem laun kvenna lækki eftir
þvísem þeim fjölgar á vinnumarkaðinum, ogerillt
til þess að vita, nú þegar um 80% allra íslenskra
kvenna vinna utan heimilis.
En framför er sýnileg á öðrum vettvangi á þeim
70 árum sem liðin eru frá því konur fengu kosn-
ingarétt og kjörgengi til Alþingis. Aldrei hafa jafn-
margar konur setið á þingi og í vetur. Par sitja níu
konur sem kjörnir fulltrúar og í vetur hafa um tutt-
ugu konur alls verið á launaskrá þingmanna sem
varamenn eða kjörnar. Mikils hlýtur að mega
vænta afsetu kvenna á þingi efþeim heldur áfram
að fjölga þar næstu ár eins og verið hefur síðustu
ár.
í þessu 35. tölublaði 19. júní höfum við viljað
vekja athygli fólks á ískyggilegum staðreyndum
sem snerta konur sérstaklega. Er þar átt við of-
neyslu lyfja, vaxandi áfengisneyslu kvenna, skað-
semi reykinga fyrir konur og að lokum alvarleg
áhrif getnaðarvarna á heilsu kvenna. Ljóst er að
konur leita frekar til læknis en karlar, þœr liggja
oftar á sjúkrahúsi en karlar og neyta tvisvar til
þrisvar sinnum meira magns af róandi deyfilyfjum
en karlar. Lítið hefur verið um þessi mál rætt hér á
landi. Vonandi á það eftir að breytast, og þá um
leið fundnar orsakir þessarar miklu lyfjaneyslu, og
reynt að koma í veg fyrir alla ofneyslu.
I grein um konur og áfengi kemur fram að svo-
nefnd félagsleg drykkja er nú engu minni hjá
konum en körlum og neysla kannabisefna er hlut-
fallslega jafnmikil meðal kvenna og karla á aldr-
inum milli tvítugs og þrítugs í þeim hópum sem
komið hafa til meðferðar vegna áfengisneyslu.
Einnig bendir margt til þess að ungar stúlkur séu
jafnvel harðari afsér en piltar við að nálgast marg-
vísleg vímuefni til neyslu.
Ef enn er haldið áfram að horfa á dökku hlið-
arnar er rétt að benda á að lungnakrabbamein
meðal kvenna eykst óhugnanlega eins og fram
kemur í grein um konur og reykingar. 85%
lungnakrabbameins er talið stafa af sígarettureyk-
ingum sem hafa aukist meðal kvenna og halda
áfram að aukast þótt þær séu í rénun meðal karla.
Loks er rétt að benda á að það er hvergi nœrri
hættulaust að nota algengustu getnaðarvarnirnar í
dag. í grein um getnaðarvarnir er spurt: Eru getn-
aðarvarnir einkamál kvenna? Eru karlmenn ef til
vill reiðubúnir að leggja á sig allar þær heilsufars-
legu aukavarkanir sem takmörkun barneigna
hefur í för með sér?
Afþessum má sjá, að konur þurfa að taka heilsu-
farsleg málefni sín til alvarlegrar athugunar, áður
en lengra er haldið.
Konur, verið þess minnugar að það er ykkar
eigin líkami sem um er að tefla. Hans gætir enginn
nemaþið sjálfar. „Ég vildistjórna mínum eigin lík-
ama. Petta var spurning um stolt. Mér fannst
niðurlægjandi og fáránlegt að vera stjórnað af
sígarettunni, “ sagði kona sem tekist hafði að hætta
að reykja. Pessi orð geta eins átt við um áfengi eða
ofneyslu lyfja.
Fríða Björnsdóttir