19. júní - 19.06.1997, Page 24

„Það er oft talað um að menntun sé lykill að jafnrétti. Menntun skiptir mjög
miklu máli en meðvitundin um stöðu sína og rétt sinn sem manneskja skipt-
ir öllu máli. Þá meðvitund lærir maður ekki í formlegum skóla heldur með-
tekur úr öllu sem maður sér í samfélaginu. En maður getur mótað hana eft-
ir formlegt nám, eða áttað sig betur á henni. Ég held að þessi meðvitund sé
eitthvað sem hríslast um samfélagið. Það sé hún sem kalla megi viðhorfs-
breytingu. Það frábæra við viðhorfsbreytinguna er að maður fer að fá liðs-
menn úr ótrúlegustu áttum og það er þvílík hvíld," segir SIGRÍÐUR LILLÝ
BALDURSDÓTTIR, sem nýlega tók við formennsku í Kvenréttindafélaginu.
Brynhildur Pórarinsdóttir ræddi við hana.
Sigríður Lillý er eðlisfræðingur og vísindasagnfæðingur og
kenndi stærðfræði og eðlisfræði í 20 ár áður en hún fór til
starfa í stjórnsýslunni. -Fyrst til að sjá um undirbúning kvenna-
ráðstefnunnar í Peking íyrir utanríkisráðuneytið en síðan sent
skrifstofustjóri í félagsmálaráðuneytinu. Hún er gift Skúla
Bjarnasyni lögfræðingi og eiga þau þrjú börn. Sigríður Lillý
hefur unnið með Kvennalistanum nánast frá stofnun hans, en
ekki tekið virkan þátt í starfinu sl. þrjú ár vegna starfa í stjórn-
sýslunni. Enn eru kvenréttindin þó efst á blaði, þótt vettvang-
urinn sé annar.
„Það er allt unnið á formlegum nótum í ráðuneytinu,” segir
Sigríður Lillý. „Við komurn jafnréttishugsuninni á framfæri í
formi lagasetninga eða reglugerða og vinnum auk þess að ýms-
um sértækum verkefnum, til að mynda er verið að vinna hér
verkefni um starfsmat. Undir ráðuneytið heyrir skrifstofa jafn-
réttismála sem hefúr daglega umsjón með jafnréttismálunum.
En verkefnin eru ekki aðeins innanlands. Við tökum þátt í ýmsu
alþjóðlegu starfi, á vettvangi Samcinuðu þjóðanna, á Evrópu-
vettvangi í gegnum EES samninginn og í Evrópuráðinu. Auk
þess erum við virkir þátttakendur í norrænu samstarfi. I’etta er
mjög fjölþætt starf, maður lærir ýmislegt og kemur með ýmsa
þekkingu heim með sér og það er mjög jákvætt. En mestu
skiptir að skila því inn í íslenskt samfélag.”
Viljum flokkast með þeim bestu
Sigríður Lillý segir að mest sé litið til Norðurlandasamstarfsins.
„Norðurlöndin hafa verið í fararbroddi hvað jafnrétti varðar og
það skiptir geysimiklu máli að fá að fljóta þar með. Þar með
flokkum við okkur með þeint sent fremst standa. Að mörgu
leyti eigum við heima þar, en að mörgu leyti ekki. Það er alltaf
erfitt að bcra santan stöðuna milli þjóða. Þegar Þróunar-
stofnun SÞ raðaði löndum lieims upp eftir stöðu kvenna, þá
varð ísland efst hvað varðaði formleg réttindi; aðgengi að
menntun, heilbrigðisþjónustu og slíku, en hin Norðurlönd-
in komu fast á eftir. Hins vegar, þegar kom að fjölda eða
hlutfalli kvenna á þingi og í sveitarstjórnum, og ýmsurn öðrum
mælanlegum viðmiðum í samfélaginu, lentum við neðar.
Norræna samstarfið er mjög mikilvægt fyrir okkur, við tölum
sama tungumál í margþættum skilningi þess orðs. Hugsunar-
hátturinn er svipaður sem og tilfinning okkar fyrir jafnrétti.
Þetta keniur vel í ljós þegar talað er við fólk frá öðrum heims-
hornum, þótt ekki sé nema frá Mið-Evrópu, að hugsunarhátt-
urinn er þar annar og tilfmning fólks fyrir því hvað felst í jafn-
rétti ekki sú sama. Þar þarf því oft að vinna að málinu á ólíkan
hátt. Jafnréttismál eru flókið viðfangsefni og konur annars stað-
ar í heiminum geta haft réttindi sem við bara höfum ekki látið
okkur koma til hugar að keppa að. Við erum stundum blind á
aðstæður okkar. Þessi eiginleiki að laga sig að aðstæðum getur
snúist upp í andhverfu sína og orðið til þess að fólk sér ekki
gallana í eigin kerfi.”
Formlega höfum við ágæta stöðu
„Vandinn er að ástandið er menningarbundið. Við erum óskap-
lega föst í alls konar hugmyndum um það hvernig hlutirnir eiga
að vera. Þannig er það í öllum menningarsamfélögum. Menn-
ing er í rauninni ekkert annað en einhvers konar sátt samfélags-
ins um það að mannlifið eigi að vera með ákveðnum hætti og
það er ekki einfalt að brjóta upp slíka sátt. Við tölum um við-
horfsbreytingu sem er sakleysislegt orð yfir flókið ferli sent skil-
ar sér í breyttri sátt um samfélagið eða nýrri menningu.
ZZ