Iðunn : nýr flokkur - 01.03.1927, Síða 80

74
Georg Brandes.
IDUNN
glæsilegi rilháttur hans; viðkvæmni hans og næmleiki
fyrir hvers kyns áhrifum; hinn undraverði hæfileiki, sem
víða kemur fram í ritum hans, til að setja sig inn í
hugsunarhátt annara, óskyldra og fjarlægra í tíma og
rúmi; óskeikulleiki hans í skapgerðar- og mannlýsing-
um; logandi hatur hans á allri kúgun og órétti, — alt
bendir þetta í raun og veru í eina og sömu átt: burt
frá herdunum og vopnagný orustuvallanna, — inn í ljóð-
ræna draumheima skáldsins.
I sambandi við þetta má geta um eitt lítið atvik úr
lífi Brandesar, sem opnar oss nokkra innsýn í sál hans.
Það var árið 1912. Brandes stóð á sjötugu. Farisear
-og skriftlærðir fóru á stúfana um þvera og endilanga
Danmörku til þess að hylla hinn aldraða höfðingja. Hjá
því varð ekki komist að viðurkenna andlega stærð hans
og yfirburði. En í blaðagreinunum mátti lesa ýmislegt
milli línanna. Lofið var sumt lævi blandið. Það leyndi
sér ekki að sumir höfundanna höfðu ekki int þetta starf
af hendi með allskostar glöðu geði, en miklu frekar
sem óþægilegt skylduverk. Öldungurinn var því miður
«nn á lífi. Þessi íturvaxna eik gnæfði enn þá hátt og
skygði á miðlungsmenskuna. Við eikina urðu öll þau
hin minni trén að mæla hæð sína. Fjandinn hafi hana!
Lengi lifi Georg Brandes!
Svo var það að öldungurinn lét til sín heyra og vakti
hneyksli og gremju, eins og hann hafði gert svo off.
Hann skrifaði ofurlitla smásögu um Skít-Mads og Svarta-
Pétur, sem hér skal endursögð eftir minni:
Einu sinni var lítil þjóð, sem var mjög ánægð með
sjálfa sig. Þar voru allir nauðalíkir í sjón, ljósir yfirlitum
með skitingult hár, og allir hétu Mads. Vegna háralitar-
ins kölluðu þeir sig Skít-Mads, og var nafn þetta heið-
ursnafn.