Frjáls verslun - 01.04.2001, Blaðsíða 92

FJflRIVIfll VIÐTflL VIÐ BRIflN S. MflTTES
Verðið rík - hægt
Verðabréfasjóðafyrirtœkið Vanguard Group, sem
rekur svonefnda vísitölusjóði, hefur vakið athygli
vestanhajs að undanförnu fyrir að standa sig vel í
niðursveiflu síðustu mánaða. Brian S. Mattes, blaða-
fulltrúi fyrirtœkisins, var hér á dögunum. Hann segir
að til lengra tíma litið takist sárafáum almennum
fjárfestum„að sigra markaðinn“og hveturfólk til að
líta svo á að sígandi lukka sé best. „Verðið rík - hægt
og sígandi, “ segir Brian. (Get rich slowly).
Eftír Jón G. Hauksson Myndir: Geir Olafsson
Nýlega tjallaði tímaritíð Fortune um bandaríska verðbréfa-
sjóðafyrirtækið Vanguard Group undir yfirskriftínni að
tvær eldgamlar hugmyndir - lágur kostnaður og vísitölu-
sjóðir - gerðu það að einhverju athyglisverðasta verðbréfasjóða-
fyrirtæki Bandaríkjanna um þessar mundir. Fortune segir að í
niðursveiflu undanfarinna mánuða á hlutabréfamarkaði sé
Vanguard að skila sjóðfélögum sínum betri ávöxtun en aðrir
verðbréfasjóðir. Ennfremur segir tímaritíð að ljóst sé að vísitölu-
sjóðir standi sig vel í niðursveiflunni vegna mikillar áhættudreif-
ingar. Þeir beití hlutlausri og sjálfvirkri eignastýringu í takt við
markaðinn, en sjóðirnir eigi hlutabréf í þvi sem næst sömu hlut-
föllum og eru í þeirri vísitölu sem miðað sé við, og nái fyrir vik-
ið a.m.k. sama árangri og markaðurinn. „Þegar tíl langs tíma er
litíð tekst afar fáum almennum íjárfestum að sigra Herra Mark-
að (Mr. Market),“ segir Fortune.
VÍB og Vanguard Group Skömmu eftir að greinin í Fortune
birtist kom Brian S. Mattes, blaðafulltrúi Vanguard Group,
hingað til lands í boði VÍB. En VÍB hóf samstarf við Vanguard
Group á haustmánuðum 1998 og býður viðskiptavinum að
fjárfesta í þremur vísitölusjóðum sem skráðir eru í kauphöll-
inni í Dublin á Irlandi. Sjóðirnir taka mið af hlutabréfavísitöl-
um Morgan Stanley Capital International og S&P 500 Index.
Islenskir fjárfestar hafa fjárfest í sjóðum Vanguard fyrir
um 15 milljarða á þessum rúmu tveimur árum. Þess má geta
að S&P 500 hlutabréfavísitalan hækkaði um 14,14% á ári á ár-
unum frá 1980 til 1990 og um 14,91% á ári frá 1990 til 2000,
en þar af var árleg hækkun hennar 26,17% á árunum frá 1995
til 1999.
Þegar Brian S. Mattes, sem starfað hefur hjá Vanguard
Group í sautján ár, kom hingað til lands hafði hann nýverið
verið í Japan. Þetta var fyrsta heimsókn hans til Islands.
Hann segir að niðursveifla á hlutabréfamörkuðum heims
undanfarna mánuði hafi enn og aftur kennt almenningi þá lexíu
að fjárfestingum í hlutabréfum fylgi áhætta. „Það verður alltaf
áhætta, en það er hægt að draga úr henni eins og frekast er kost-
ur. Niðursveiflan undanfarna mánuði hefur beint sjónum manna
í auknum mæli að vísitölusjóðum.“
Á að borga einhverjum lyrir að lapa? Og Brian bætír við: „Til
hvers ættu menn að ráða tíl sín framkvæmdastjóra yfir verð-
bréfasjóði sem skilar minni ávöxtun tíl langs tírna en markaður-
inn? A að borga honum fyrir að tapa? I vísitölusjóði veist þú að
þú færð sömu ávöxtun og markaðurinn. Það er málið.“
Vanguard Group var stofnað árið 1974. Stofiiandi þess var
John C. Bogle. Um 11 þúsund starfsmenn vinna hjá fyrirtækinu.
Vanguard er annað stærsta verðbréfasjóðafyrirtækið í Banda-
ríkjunum og þar með í heiminum, kemur nokkuð á eftír Fidelity.
Það er hins vegar það verðbréfasjóðafyrirtæki sem hefur vaxið
einna örast undanfarin ár. I sjóðum þess eru 51 þúsund milljarð-
ar íslenskra króna. Það er svo stjarnfræðilega há tala að hún seg-
ir flestum lítíð, svo erfitt er að skynja umfang hennar. Fortune
leiðir að því líkum að Vanguard eigi eftír að sigla fram úr Fidelity
á næstu árum en Brian vill sem minnst gera úr samanburðinum
við Fidelity.
Viðskiptavinirnir eiga Sjóðina Brian er spurður um þær tvær
eldgömlu hugmyndir sem Fortune segir að sé lykillinn að ávöxt-
un Vanguard Group, lágur kostnaður og vísitölutenging sjóða.
„Lágur kostnaður við rekstur sjóðanna er lykilatriði hjá okkur.
Það skiptír miklu máli hvort rekstrarkostnaður sé 2% meiri eða
minni, hvort ávöxtunin sé td. 10 eða 12% á ári að jafhaði. 2%
ávöxtun á ári í 40 ár þýðir að viðkomandi upphæð tvöfaldast, 1
milljón verður að 2,2 milljónum. Þetta er miklu meiri ávöxtun en
flestir gera sér í hugarlund."
Hann segir ennfremur að eignafyrirkomulagið að Vanguard
sé einn af hornsteinum fyrirtækisins og skeri sig þannig úr
gagnvart öðrum verðbréfasjóðafyrirtækjum. „Viðskiptavinirnir -
sjóðsbréfaeigendur - eiga rekstrarfyrirtækið og hagnaður sem
myndast af rekstrinum rennur þvi beint tíl þeirra og skilar sé i
bættri ávöxtun."
Verðið rík - h<egt og Sígandi Að sögn Brians skýrist hlutí af vel-
gengni Vanguard undanfarna mánuði af því að sjóðir fyrirtækis-
ins fjárfestu ekki mikið í netfyrirtækjum þegar sú bóla reis sem
hæst og þeir njótí núna góðs af því. „Það var sagt við okkur að
við værum gamaldags og varkárir þegar við héldum að okkur
„Það er rétt, menn fá ekki stóra vinninginn en þeir tapa heldur ekki miklu í niðursveiflum. Menn geta
svo sem farið til Las Vegas og sett allt á rautt - og haft heppnina með sér - eða reynt að ná sér í happ-
drættisvinning með því að setja allt sitt fé í eitt áhættusamt fyrirtæki - og líka haft heppnina með sér.
En reynslan sýnir að almenningur sigrar sjaldnast markaðinn þegar til langs tíma er litið.“
92