Frjáls verslun - 01.04.2001, Blaðsíða 14

Rex og Susan Mongold með íslensku fjárhundunum Ely og Ike við jjár-
flutningabíl býlisins.
FRÉTTIR
býli, rækta garð, byggja hús, hlöðu, útihús og girðingar og því
ákváðu þau að kaupa gamalt. Eftir mikla leit fundu þau einmitt
rétta býlið skammt fýrir utan Miles borg í Montana. En hvern-
ig átti búskapurinn að vera? Susan segir frá því á heimasíðu býl-
isins, www.icelandicsheep.com, að þau hafi snemma gert sér
ljóst að þau yrðu að búa með litla grasætu, sem hún gæti séð
ein um, þvi að Rex sé ekki mikið fýrir dýr þó að hann sé frábær
vélamaður, smiður og þúsundþjalasmiður. Sauðkindin uppfýllti
þessi skilyrði en hvaða kyn átti að velja? Það var úr vöndu að
ráða. Susan kannaði málið vandlega og einhvern veginn tókst
henni að grafa upp nafnið á Stefaníu Sveinbjarnardóttur-Dign-
um, bónda í Kanada. Frá henni fékk hún allar upplýsingar um
íslensku sauðkindina og lét heillast.
Forystusauðir Hún lýsir íslensku sauðkindinni í mörgum
fögrum orðum og telur greinilega að þar sé kominn hinn full-
komni búfénaður sem eigi fullt erindi til bænda í Bandaríkjun-
um. Hún bendir á að aðeins sterkustu og vitrustu dýrin hafi
lifað af í villtri náttúru Islands. Islenska sauðkindin hefur að-
eins örfáum sinnum verið flutt til Bandaríkjanna og er þar því
nánast óþekkt. Susan og Rex eru með 150 ær, 100 gimbur, 30
Islenskt sauðfé í Villta vestrinu
Eftir Guðrúnu Helgu Sigurðardóttur
etta hefur gengið frábærlega. Islenska sauðkindin er enn
mjög sjaldgæf í Bandaríkjunum og flestir Bandaríkjamenn
hafa ekki einu sinni séð íslenska kind en þeir sem hafa
kynnst henni likar hún mjög vel. Lambakjötinu hefur verið vel
tekið og þeir sem spinna eru mjög hrifnir af ullinni. Við eigum
ekki í neinum vandræðum með að selja ullina, kjötið eða aðrar
afurðir. Eg sel kjötið hér á svæðinu og eitthvað af því í gegnum
Netið. Kjötmarkaðurinn á Netinu fer ört vaxandi með hveiju ár-
inu sem líður en vandamálið er að flylja kjötið um langan veg.
Kjötið þarf að flytja mjög hratt og flutningarnir eru svo dýrir að
flutningskostnaðurinn verður jafnhár og verðið á kjötinu. Það er
því algjör lúxus þegar kjötið er keypt á þennan hátt Hér á svæð-
inu hefur kjötinu verið vel tekið og ég sel allt kjöt í gegnum
markaðinn sem við bændurnir hér erum með á okkar snær-
um,“ segir Susan Mongold, bóndi á Tongue River Farm, býli í
Montana í Bandaríkjunum.
Sauðkindin er litrík og falleg Susan
og eiginmaður hennar, Rex, seldu
býlið sitt í Nevada fýrir nokkrum árum
og tóku sér eitt ár í að ferðast um vest-
urríki Bandaríkjanna og ákveða hvað
þau vildu gera við árin eftir fimmtugt.
Þau útilokuðu strax líkamlega erfiða
vinnu. Þau vildu hefla búskap sem
krefðist mikillar skipulagningar og
hugsunar, göngu, lítils vélakosts og þá
einna helst léttra handverkfæra og raf-
magnsgirðinga sem auðvelt væri að
færa til. Þau vissu af reynslunni hve
langan tíma það tekur að byggja upp
hrúta og 30 lambhrúta á býli sínu og til slátrunar fara um 150
lömb á ári. Dýrunum er slátrað í sláturhúsi sem hefur verið
skoðað og vottað af bandarískum yfirvöldum. Kjötinu er
pakkað í lofttæmdar plastumbúðir þannig að það fer betur í
frysti. Allt kjöt er selt fryst.
- Hverjir kaupa af yltkur? „Spunafólk kaupir ullina. Hornin
eru keypt af þeim sem hafa áhuga á að búa eitthvað til úr
þeim. Gyðingar búa t.d. til horn sem þeir nota í trúarlegum at-
höfnum. Handverksfólk notar hornin til ýmiss konar fram-
leiðslu. Ullin er notuð í ýmislegt, s.s. fatnað og teppi. Fólk hef-
ur samband við okkur í gegnum Netið svo að ég veit ekki ná-
kvæmlega í hvað þetta er notað eða hvaða hópar þetta eru,“
svarar Susan Mongold.
- Hvernig er verðið? „Verðið á ullarbandi er sambærilegt við
verð á ullarbandi frá Islandi. Kjötið er selt á sambærilegu verði
og innlent lambakjöt en það ætti að vera
hærra því að það er miklu bragðbetra.
Það mun smám saman hækka í verði
þegar eftirspurnin eykst og fólk upp-
götvar hve gott það er. Vandamálið er
að flestir hér hafa smakkað lambakjöt
frá Astralíu eða innlent lambakjöt. Inn-
lenda lambakjötið er mjög bragðsterkt
og lyktar illa og fólki likar það alls ekki.
Eg hef því orðið að fræða fólk um þetta
lambakjöt. Fólki sem heldur að það
borði ekki lambakjöt finnst hið íslenska
mjög gott þegar það hefur smakkað
það. Eg er því að fara í gegnum nokkurs
konar endurmenntunarferil með kjötið
mitt,“ segir Susan. 33
Susan Mongold í góðum félagsskap.
Myndir úr einkasafiii
14