Morgunn - 01.01.1978, Blaðsíða 9

ALDAHVORF
7
unni. Ef jarðneski maðurinn „syndgar“, hlýtur það að vera
guðdómurinn sjálfur sem syndgar, þvi að þá hefur hann skap-
að eitthvað sem syndgar. Það getur ekki verið „syndarinn“,
heldur sá er syndarann hefur skapað, sem ber hina fullu
ábyrgð og er hinn seki.
Vitaskuld getur slík heimsmynd aðeins verið lífsgrund-
völlur þeirra vera, sem ennþá geta trúað í blindni eða gagn-
rýnislaust á valdboðnar erfðakenningar. Jafnsjálfsagt er hitt,
að slik heimsmynd er óhæf í augum hins rökfasta eða gagn-
rýnandi hugsuðar. Og þar sem heimurinn stígur fram með
risaskrefum á braut reynsluþekkingar og vísinda, svo að hver
einstaklingur verður í samsvarandi mæli sjálfstæður hugsuð-
ur, er augljóst, að heims- eða lífsskoðun liins kirkjulega krist-
indóms skapar efa og vantrú í stað trúar eða trausts með tilliti
til guðdómsins. Þar með er óhjákvæmilega í samsvarandi
mæli kippt fótum undan siðgæðis- eða menningargrundvelli
þessarar lífsskoðunar. Jafnvíst er hitt, að þá hljóta mennirnir
um stundarsakir að sökka niður í efnishyggju og guðleysi og
glata siðgæðisgrundvellinum að nokkru leyti. Svo sterk var
vaxandi hneigð manna til aðdáunar á valdi og auðæfum þeim
sem það veitti, auðæfum i góssi, gulli og löndum, sem rænt
var frá öðrum þjóðum, að einkennisbúningar, herbúnaður eða
herveldisstefna varð veigamesta og dýrasta framkvæmd hvers
ríkis, sem varð að ganga fjrrir öllu menningarstarfi. Herfor-
ingjar stóðu öllum ofar að tign, og æðstur þeirra var kon-
ungurinn sjálfur. Iíonungurinn var æðsti striðshöfðinginn,
tignasti fulltrúi „sverðsins". Þegnar hinna kristnu ríkja, sem
skírðir voru til nafns „föðurins, sonarins og hins heilaga
anda“, og áttu því að vera fulltrúar hans, sem sagði við læri-
sveina sina: „Slíðra þú sverð þitt, því að þeir sem með vopn-
um vega munu fyrir vopnum falla“ — „ . . . slái einhver þig
á hægri kinn þína, þá bjóð honum hina“, svo sem hann einn-
ig hvatti Pétur til fyrirgefningar: „ . . . ekki sjö sinnum,
heldur sjötíu sinnum sjö sinnum“ — þeir gengu harðast fram
i andstöðunni við þetta hugarfar heimslausnarans. Breytni
þeirra var andstæða þess hugarfars, sem eitt var færl um að