Morgunn - 01.01.1978, Blaðsíða 33

ALDAHVÖRF
31
XXI.
„Efni“ or „form“ er ekki líf í sjálfu sér.
Nú verður ef til vill gerð sú athugasemd, að hús t. d. eldist
þó og skemmist og geti að lokum gjöreyðst, jafnvel þótt efni
þau, sem það er byggt úr, haldi áfram að lifa í öðrum form-
um. Þannig eyðast allir sýnilegir hlutir, ]iótt efnin sjálf geti
haldið áfram að lifa í öðrum formum eða hlutum. Hlutir
geti því eyðst. Þetta er að vísu rétt, en þessi eyðing tekur
ekki til „lífs“. Húsið hefur aldrei verið „lifandi“ og allir aðrir
sýnilegir hlutir, sem til hafa orðið, byggðir upp af náttúr-
unni eða hinum lifandi verum, hafa ekki i sjálfu sér neitt
algert „líf“ í sér fólgið. Þeir eru aðeins efnasambönd í einu
eða öðru formi. Það er þvi í rauninni aðeins formið eða sam-
setningin, sem getur eyðst. En formið sjálft hefur aldrei verið
lifandi. Þótt efniviður myndi ferning eða kúlu, merkir það
ekki að ferningurinn eða kúlan séu lifandi. Þessi tvö fyrir-
bæri eru aðeins sýnileg á meðan efnið helzt bundið i þessum
tveim sérstöku formum. En hvort sem efnið liggur í hrúgu
eða það er skipulagt í sérstökum ákveðnum myndum eða
formum, merkir það ekki að formið sé gætt lífi. Hvort sem
uiarmarablökk hefur verið ummynduð af snillingi í konu-
mynd eða liggur óhreyfð í jörðu, breytir það engu um það
að marmarinn öðlist raunhæft líf, þ. e. a. s. hæfni til skynj-
unar og hugsunar. Þótt komizt sé svo að orði um marmara-
niynd á listsýningu, að hún sé „gædd miklu lífi“, á ekki að
taka þessa umsögn bókstaflega. Því að þá ætti marmara-
uiyndin að geta stigið niður af stallinum, gengið um kring
og heilsað upp á aðdáendur sína. Marmarinn i myndastytt-
unni er jafn líflaus þótt hann sé þar í listrænu formi, eins
°g hann var óunninn i skauti jarðar, og myndastyttan sjálf,
sem sköpuð var úr marmaranum, hefur aldrei verið lífi gædd
i fyllsta skilningi. Styttan er aðeins hugmynd úr hugarheimi
listamannsins, birt umheiminum í marmara. Má líkja marm-