Morgunn - 01.01.1978, Síða 25

ALDAHVÖRF
23
þá hræðast refsingu fyrir hugsanlega vafasamt liferni? — Ef
Waður vissi það fyrir með fullum sanni, að hann ætti að hverfa
úr tilverunni að fullu og öllu, hlyti allur ótti við dauðann
alveg að hverfa. Eftir væri aðeins sorg yfir því að lifa ekki
lengui', sjá ekki framar ástvini sína og njóta ekki lengur þeirra
gæða, sem maðurinn væri alls ekki ennþá mettur af. En sorg
er ekki sama og ótti. Að verurnar óttast dauðann svo mjög
sem dæmin sanna og óska eftir framhaldstilveru, sýnir að í
lífheild þeirra er eitthvað það, sem viðurkennir ekki algeran
dauða og ekki heldur, að lifveran sé aðeins efnasamband. Með
öðrum orðum, sú staðreynd að dulræna umlykur lífveruna og
alheiminn, er grundvallarsönnun þess, að lífveran, í þessu
falli hinn almenni jarðneski maður, hefur ekki fundið sina
eigin fullkomnu eða kosmisku skilgreiningu. En af þeim út-
linum hinnar hásálrænu innsýnar í alheiminn, kosmos eða
lifið, sem hér hafa verið dregnar, vitum við nú hvað það er,
sem skortir i sál eða vitund jarðneska mannsins. Aðeins það,
að tilveran og lífveran hefur sífellt orðið dularfyllri, þrátt
fyrir hámenningu efnislegra vísinda og þekkingar, sýnir, að
í hugskoti verunnar er eitthvað að vaxa fram, sem gerir henni
sifellt erfiðara að viðurkenna, að hún sé eingöngu tímabundið
fyrirhæri. Þetta eitthvað er hyrjandi hugboð um æðra tilveru-
form, æðra skynjunarástand en aðeins það sem bundið er
Úma og rúmi eða hið lágsálræna, sem stjómast af efnislega
sviðinu og hinum likamlegu skynfærum.
XIV.
Áhrif náttúrunnar og sköpun „mannsins“.
Hinn þróaSi jarðneski máSur er farinn aS fá hugbóS um
tilveru œSra skynjunarforms en innan rúms og tíma. En hug-
hoð getur ekki orðið til án einna eða annarra áhrifa. Hugboð
er afleiðing af undangenginni orsök. Orsökin hér er hið há-
sálræna tilverusvæði. Úr því að slíkt svæði er til, og það er
alls staðar nálægt í alheimi, kosmos eða daglegu lífi, komast