Saga - 1970, Qupperneq 82

Fimm bréf
frá Hilmari Finsen stiftamtmanni til Rosenöm-Teilmanns
dómsmálaráðherra Danmerkur.
Inngangsorð
I þeirri deild Ríkisskjalasafnsins danska, er kallast
Privatarkiver efter 1600, er að finna fimm bréf, sem Hilm-
ar Finsen stiftamtmaður sendi Rosenörn-Teilmann dóms-
málaráðherra Danmerkur á tímabilinu 20. okt. 1867—12-
júlí 1868, en undir hann lutu málefni íslands. Þau fjalla
nær eingöngu um samkomulag það, er varð á alþingi 1867
um „Frumvarp til stjómarskipunarlaga handa tslandi“,
og önnur mál, er því voru tengd, einkum varðandi stjóm-
gæzlu. Ég rakst á þessi bréf fyrir um fjórtán árum, er ég
vann að skrásetningu íslenzkra einkabréfa í skjalasöfnum
Kaupmannahafnar, og eru þau á þeirri bréfaskrá, sem nú
er eign Landsbókasafnsins. Það var þó ekki fyrr en sum-
arið 1964, að ég kynnti mér efni þessara bréfa stiftanit-
mannsins og þótti þau svo athyglisverð, að ég lét ljós-
mynda þau. Ég gat ekki betur séð en að bréf þessi hefðu
aldrei verið notuð sem heimildir fyrr, og sýnt er, að Páll
E. Ólason hefur ekki þekkt þau, þegar hann samdi ævisögU
Jóns Sigurðssonar. Ég tók nokkurt mið af þeim í ritgerð-
inni: Áfangar á leið íslenzkrar sjáífstæðisbaráttu (And-
vari 1968). En raunar hefur enn ekki verið gerð krítísk
rannsókn á samkomulaginu á alþingi 1867, og er þó auð-
sætt, að ýmislegt í þeirri sögu er mjög á huldu. Af bréfum
Hilmars Finsens er ljóst, að hann hefur lagt mjög fast uð
dómsmálaráðherra Danmerkur að ganga að frumvarpiuU