Saga - 1990, Síða 48

46 AÐALGEIR KRISTJÁNSSON OG GÍSLI ÁG. GUNNLAUGSSON
Sá atburður gerðist árið 1802 að bóndi einn á Seltjarnarnesi keypti
þilskip, 13'/2 smálest að stærð. Það mun hafa verið eitt fyrsta þilskip í
eigu íslensks útgerðarmanns. Til þessa fékk hann loforð um lán frá
stjórninni og verðlaun úr konungssjóði. Stjórnin hét verðlaunum til
þilskipakaupa og þeim fjölgaði smátt og smátt á fyrstu áratugum
aldarinnar.109
Bjarni Sívertsen kaupmaður í Hafnarfirði var maður stórhuga og
fjölhæfur. Hann hafði kynnt sér smíði hafskipa í Kaupmannahöfn og
hófst handa um smíði þilskips í Hafnarfirði. Árið 1803 var fyrsta þil-
skipi hans hleypt þar af stokkum. Fleiri urðu til að feta í fótspor
Bjarna og var þetta upphaf að þilskipaútgerð við Faxaflóa. Skipa- og
bátasmíði efldist mjög í sambandi við aukna sjósókn við Faxaflóa.110
Árið 1826 er talið að 16 þilskip hafi verið í landinu tíu smálestir og
þar yfir, en e.t.v. hafa þau ekki öll verið talin fram þar sem þau hafa
staðið uppi vegna viðgerða.* * 111 Þau gengu einnig úr sér og brotnuðu
eða fórust og er talið að 22 þilskip hafi helst úr lestinni með þessum
hætti á árunum 1831-47.112 Þilskipunum var mjög haldið til hákarla-
veiða, en þær voru einnig stundaðar norðanlands á minni farkostum
og þilskipaútgerðin sem hófst norðanlands upp úr miðri öldinni var
bundin við hákarlaveiðar að verulega leyti.113
Svo undarlega vill til að í skýrslur þær sem stiftamtmaður séndi
rentukammerinu ár hvert vantar upplýsingar um þilskipin (Dæks-
fartejer) t.a.m. fyrir árið 1831. Þeirra er heldur ekki getið í skýrslu
Trampes stiftamtmanns fyrir árið 1851 yfir Suðuramtið, og í skýrslum
amtmannanna í Vesturamti og Norður- og austuramti 1831 eru þil-
skip hvergi skráð. Af öðrum heimildum sést að þilskipaútvegur er
rekinn t.a.m. frá Hafnarfirði. Bréf sýslumanns Gullbringu- og Kjósar-
sýslu til stiftamtmanns 11. júlí 1839 getur tólf þilskipa sem gengu það-
an til fiskveiða, en þar er talið að um erlend skip hafi verið að ræða.114
Páll Þórðarson Melsteð var amtmaður í Vesturamtinu 1851. Skýrsla
hans er dagsett 4. febrúar 1852. Hann skráir hvorki meira né minna en
109 Þorkell Jóhannesson, Alþingi og atvinnumálin. Rvík 1948, bls. 277-8.
110 Sigurður Skúlason, Saga Hafnarfjarðar. Rvík 1933, bls. 261-4.
111 Þorkell Jóhannesson, Lýðir og landshagir I. Rvík 1965, bls. 185.
112 lbid.
113 Ibid.
114 Sigurður Skúlason, Saga Hafnarfjarðar, bls. 332.