Saga - 1990, Qupperneq 91

UPPHAF ISHÚSA Á ISLANDI
89
Gat síldin þá komið í stað skelja sem beita? Til þess urðu sjómenn
að læra að veiða hana með betri aðferð en Miðnesingar 1894. Nú er
síldin svo undarlegur fiskur, óútreiknanlegur og erfitt að átta sig á
hvað hún er að fara, að engan þarf að undra þótt skiptar skoðanir
yrðu um síld til beitu. Einn þeirra sem hafði mikla trú á beitusíldinni
var séra Oddur V. Gíslason í Grindavík. Hann gaf út bækling 1887
sem hann nefndi Fiskveiðamál I. Hafsíidin, beita og fæða. í bæklingi sín-
um segist Oddur hafa beitt síld í útvegi sínum síðustu fjögur árin.
Hann telur hafsíldina hina bestu beitu og færir fram sex atriði máli
sínu til stuðnings: 1. Hafsíldarbeitan stöðvi þorsk á grunni. Fiskurinn
leggist þar sem henni sé beitt. 2. Pessi beita tryggi stöðugan afla
hvern dag. 3. Hún jafni aðstöðu sjómanna þar sem allir geti fengið ís
eða beitusíld og þurfi ekki að nota hana fyrr en ísað hefur verið til allr-
ar vertíðarinnar. 4. Hafsíldin auki afla sjómanna og telur hann að í
Staðarverinu í Grindavík hafi síldin bætt aflahlutinn síðustu árin um
stórt hundrað. Reiknast honum svo til að aflaauki í Grindavík einni
gæti orðið 6.250 kr. og með Grindavík, Skaga og verstöðvunum inn
að Vogum gæti upphæðin orðið allt að 50.000 kr. 5. Hafsíldin er besta
faeðan fyrir menn og skepnur. Ef einn veiddi fyrir alla, yrði afgangur
beitu 3-5 tunnur á hverju skipi. 6. Hafsíldin sé örugg vörn gegn þil-
skipaveiði á grunni, því að þar sem henni sé beitt rísi þorskur ekki af
lélegri beitu.5
Oddur leggur síðan til að farið verði að veiða síld í beitu á næstu
vetrarvertíð 1888 og ískofar verði jafnframt byggðir í hverri verstöð.
Svo mikið yrði ísað af síld að allir ættu kost á beitu. Hann segir að lög-
skipað bann að beita ekki hafsíld verði ekki haldið og óhugsandi að
halda því ef síld kemur upp úr þorski.6
Þessum bæklingi Odds svaraði Einar Jónsson með greininni „Síld-
beita" og birtist í 32. og 34. tbl. Þjóðólfs 1887. Einar telur röksemdir
Odds flestar gripnar úr lausu lofti, reynslan segi aðra sögu en prestur
vilji vera láta. Einar víkur að sýslunefndarsamþykkt sem banni síld til
beitu. Grindvíkingar hafi staðfest þetta sýslunefndarálit á fundi í
Grindavík með 20 atkvæðum gegn fjórum. Einar vill ekki samþykkja
50.000 kr. árlegan hagnað sem Oddur gerði ráð fyrir ef síld væri beitt.
Skuldasöfnun hreppanna hafi einmitt byrjað eftir að síldveiðin hófst,
5 0[ddur] V. Gíslason: Fiskveiðamál I. Hafsíldin, beita og fæða (Rv. 1887), 14-15.
6 Sama heimild, 15.