Saga - 1990, Side 95

UPPHAF ÍSHÚSA Á ÍSLANDI
93
íshúsinu. Tryggvi getur þess að þennan vetur hafi útgerðarmenn gert
með sér samtök að beita ekki síld á vetrarvertíð. Hann telur að kostn-
aðurinn við öflun beitusíldar valdi því einkum að hún sé ekki höfð til
beitu.15
Hinir hörðu dómar manna gegn síldinni gátu orðið ólseigir og lifað
með mönnum lengi eftir að síldin hafði sannað ágæti sitt í beitu. Vil-
hjálmur S. Vilhjálmsson rithöfundur ræddi við gamlan formann frá
Eyrarbakka. Gamli maðurinn vildi ekki láta nafns síns getið og Vil-
hjálmur segir ekki hvenær hann hafi rætt við hann. Formaðurinn seg-
ir að fyrst á vertíðinni hafi fjörumaðki verið beitt en eftir að fiskur hafi
farið að veiðast hafi þeir beitt hrognum. Seinna hafi þeir farið að beita
síld en erfitt hafi verið að ná í hana. Margir hafi orðið að senda eftir
henni á hestum til Reykjavíkur. Formanni fannst að þessi síldarbeit-
ing hafi skemmt fiskveiðarnar fyrir mönnum.16
Bjarni Sæmundsson fjallaði um þetta efni í skýrslu sinni til lands-
höfðingja aldamótaárið. Hann segir að orsakir þess að hætti að veið-
ast á einhverju miði geti verið margar. Hann vildi minna á tvær sem
lægju í augum uppi. Önnur væri að lítill fiskur hefði verið á miðinu
þegar farið hefði verið að fiska á því og menn hafi fiskað allan fiskinn
og hin að fiskurinn hefði haldið burt. Bjarni telur að fiskur geti verið
svo matvandur að hann taki ekki lakari beitu en maðk og síld. En ekki
sé hægt af þessum ástæðum að banna mönnum þessa beitu. Pað sé
lítilmótlegur amlóðaskapur að vilja hefta dugnað manna sem vilja
hafa á boðstólum þá beitu sem fiskurinn vilji helst taka. Það geti haft
þær skaðlegu afleiðingar að enginn fái neitt.17
Með þessum orðum var Bjarni að vara menn við því að kenna beitu
um ef ekki veiddist á einhverjum miðum, orsakirnar gætu verið
ýmsar. Dugnaður manna verði að ráða því hvaða beitu þeir noti.
2- Fiskveiðisamþykktir
Hvað segir í fiskveiðisamþykktum um þessi beitumál? Takmörkuðu
þær athafnir manna til veiða? Getum við séð í þeim hvaða veiðarfæri
H Sama heimild.
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson: í straumkastinu, Frásagnir 33 sjómanna og útvegsmanna
(Rv. 1963), 220.
17 Bjarni Sæmundsson: „Fiskirannsóknir 1899. Skýrsla til landshöfðingja." Andvari,
25. árg., 1900, 49-50.