Saga - 1990, Side 120

118
HAUKUR SIGURÐSSON
Ekki er að sjá að þessi ritgerð Árna hafi haft áhrif á Tryggva Gunn-
arsson né aðra þá sem veltu því fyrir sér hvernig ætti að geyma beitu-
síld. Tryggvi hefur sennilega verið hættur tilraunum að geyma beitu
þegar ritgerð Árna birtist. Nema hann hafi aldrei lesið hana. Hann
minnist ekki á þessa ritgerð í frásögn sinni af íshúsinu.
Sveinn Jónsson varð íshúsvörður í íshúsinu á Brimnesi við Seyðis-
fjörð 12. október 1895 og tók við því starfi af ísak Jónssyni. Sveinn
skrifaði grein um þessi hús í Austra í febrúar og mars 1896. Par lýsti
hann verklagi í Brimneshúsi. Síld hafi verið látin í íshúsið í byrjun
ágúst. Hún hafi verið pönnuð og fryst í sérstökum skúr sem standi
við hliðina á íshúsinu. Ekki hafi öll síldin verið pönnuð þar sem
pönnur hafi vantað. Sú síld sem ekki hafi verið pönnuð, hafi verið
lauslega fryst í ís og salti í skúrnum. Síðan hafi síldin, bæði sú pann-
aða og ópannaða, verið borin inn í íshúsið og geymd þar í 5-6 stiga
frosti. Um 40 síldar hafi verið lagðar í hverja pönnu og verið gadd-
freðnar þegar þær voru teknar af pönnunni, voru þá sem ein kaka.
Þessum frosnu stönglum hafi verið hlaðið á gólfið í öðrum enda
hússins. Með annarri hlið hússins séu hillur og pönnusíld verið raðað
á hillurnar. Síld sem hafi veiðst í september hafi verið hlaðið við hina
hlið hússins. Lausa síldin hafi verið lögð á gólfið við þá hlið hússins
sem hillurnar voru við.
Sveinn greinir síðan ítarlega frá ástandi síldarinnar. Hann segir að
þar sem rusl og óþverri berist með ísnum og saltinu, sem ekki hafi
verið vel hreint, ofan í kassana, hafi ísinn verið orðinn 7-8 þuml.
þykkur yfir alla kassabotnana. Par sem vitað var að síldin myndi
þiðna við ofnhita, var hún borin út á klaka í kuldum sem urðu þar í
janúarmánuði. Síldin hafi þá reynst mikið skemmd og hafi varla verið
hægt að nota fjórðung hennar. I um það bil 18 þuml. hæð frá gólfi hafi
síldin verið skemmd, verst sú síld sem lá við gólf og vegg þar sem
hún var samanpressuð. En sú síld sem lá á hillum, hafi verið
óskemmd og í besta lagi.
Sveinn bendir einkum á tvær skýringar á því að síldin var skemmd
neðan til í stöflunum. Staflarnir hafi verið of háir. Fitan í síldinni,
einkum á kvið, geti aldrei frosið almennilega. Þegar þyngslin hafi
lagst á síldina sem var neðarlega og neðst í stöflunum, hafi fitan
pressast úr síldinni og dreifst út í stakkinn svo að síldin hafi fremur
farið að þiðna en frjósa eftir þetta. Samt hafi hún legið á klaka í 15
stiga frosti í heilan sólarhring. Hin skýringin á skemmd síldarinnar