Saga - 1990, Síða 122

120
HAUKUR SIGURÐSSON
húsið að beiðni ísafoldar. Hann segir að á bera jörð sé lagt mómoldar-
lag sem verði helst að vera 1-2 álnir á þykkt til að hindra áhrif jarðhit-
ans. Ofan á þetta lag sé ísnum hlaðið í 2-3 álna háan garð. Utan og
ofan á þennan garð er lagt 1 - IV2 álnar þykkt mómoldarlag. Þá segir
Thomsen að í stað mómoldar megi nota marhálm eða aðrar þangteg-
undir sem verði að vera vel afvatnaðar og helst þurrar. Blöðruþang sé
slæmt þar sem því sé hætt við að fúna og framleiði hita vegna köfnun-
arefnis sem í því sé. Thomsen segir að timburhús með tvöföldum
veggjum og fyllt milli þilja með efnum sem leiði illa hita, eins og mó,
sagi eða heyi, sé besti geymslustaðurinn. Pannig sé íshúsið við Elliða-
árnar. Ef ekki sé kostur á góðum ís, megi nota snjó, einkum þar sem
góð íshús séu. Snjóinn eigi að moka í stóra hauga í nánd við íshúsin.
Snjórinn sé lagður í húsið eða geymsluna þegar farið sé að hlána. Við
hirðinguna eigi að þjappa snjónum vel saman. Sé hláka lítil megi
hella vatni yfir við hirðinguna.70
Áður hafði verið gripið niður í lýsingu Konráðs Hjálmarssonar á
íshúsinu á Brekku í Mjóafirði. ítarlega lýsingu á húsinu síðar er að
finna í grein Vilhjálms Hjálmarssonar í Múlaþingi 1981. Hann hefur
frásögn sína af húsinu eftir Páli Vilhjálmssyni föðurbróður sínum og
man einnig húsið frá æskuárum sínum. Ýmislegt hefur þá breyst frá
fyrstu gerð. Vilhjálmur segir að húsið hafi verið þrjár einingar, ís- og
snjógeymsla, frystiskúr og frosthús. fsgeymslan hafi verið lang-
stærst, um 13x10 metrar að grunnmáli, veggur um þrír metrar. Hús-
ið hafi snúið stöfnum upp að brekkunni og niður að sjó. Allbreiðar
dyr hafi verið á þeim gaflinum sem vissi að brekkunni. ís og snjór hafi
verið látinn þar inn. Vilhjálmur segist muna veggina úr timbri og
járnvarða, tvöfalda og einangraða með tróði, sennilega heyrudda.
Þak hafi verið einföld timbursúð negld á sperrur með pappa og báru-
jámi.
Frystiskúrinn hafi verið neðan og sunnan við ískjallarann, um þrír
metrar á breidd og jafnlangur stafninum á seinni árum. Skúrinn hafi
verið klæddur óplægðum viði og einfalt járn verið í þakinu. Dyr hafi
verið á skúrnum inn í ísgeymsluna og fyrir dyrum þykk, einangruð
hurð. Aðrar dyr voru sjávarmegin. Hann segist muna eftir steyptu
gólfi í skúrnum en óvíst hversu gamalt það hafi verið.
Frostgeymslan hafi verið í sérstöku húsi sem hafi verið áfast frysti-
70 D[itlev] T[homsen]: „íshús og ísgeymsla." ísafold 5. janúar 1895. 22. árg., 1. tbl.