Saga - 1990, Qupperneq 124

122
HAUKUR SIGURÐSSON
mómylsnu og með mosa á einum stað sem hafi gefist vel.
ísgeymslurnar séu misjafnar. Bjarni segist hafa séð mygluskán á
síldinni í einu húsi. Minnstan kulda hafi hann mælt 1-2 stig á Celsíus
og aðeins í tveim húsum meira en 6 gráður. Húsin séu flest dökk á lit
en ekki hvít og muni því sjúga til sín allmikinn hita.72
Voru íshús íslendinga hér eins og íshús landa þeirra í Kanada?
Ekki hefur fundist nema ein lýsing á íshúsi íslendings fyrir vestan,
íshúsi J. B. Johnsons. Jón Björnsson var fæddur á Egilsstöðum í
Vopnafirði 1886 en fluttist til Vesturheims 1892. Hann var bóndi á
Birkinesi í 32 ár og á Gimli í 20 ár en stundaði jafnframt fiskveiðar.73
Einhvern tíma snemma á þessari öld hefur hann komið sér upp
íshúsi. Pað var tveggja hæða bygging, um 20x30 fet að grunnmáli og
með viðbyggðum skúr svipuðum að ummáli. Á hliðum frystisins var
tinklæðning upp í 8-10 fet og 8 þuml. borð með hvassri brún voru á
samskeytum tinplatanna. Á þessi borð var fest önnur tinklæðning og
borð þar á eins og á innri klæðninguna. Saltís var hellt milli klæðning-
anna og þétt vel.
Fiskurinn var þveginn í skúrnum og þar gert að honum eða hann
var strax tekinn og settur í pönnur sem komið var fyrir í kistum eða
hólfum og saltís í lögum milli pannanna. Borðum var bætt við eftir
því sem hækkaði í kistunum. Fiskurinn var sleginn úr pönnunum
þegar hann var orðinn vel frosinn og þannig geymdur eða í kössum.74
Þarna hefur einkum frágangur veggja verið nokkuð með öðrum
hætti en var hér, enda höfðu menn vestra greiðari aðgang að betra
efni en hér. Einar Kristjánsson frá Hermundarfelli segir að í íshúsinu
á Þórshöfn hafi veggirnir verið opnir að ofan og ís látinn í þá jafnt og
þétt.75
En hvernig fór ístakan fram? ísafold segir frá því í janúar 1895. Segir
blaðið að um 80 manns hafi verið við verkið með nýjum og hentugum
verkfærum sem gerð hafi verið eftir fyrirsögn Jóhannesar Nordals.
Það sé ísplógur sem risti ísinn í ferstrenda reiti og þurfi aðeins lítils
háttar að nota járnkarl og sög til að losa ísinn alveg. Þar til gerðar
tengur séu notaðar til að ná upp jakastykkjunum sem séu flutt á sleð-
72 Bjarni Sæmundsson: „Fiskirannsóknir 1898. Skýrsla til landshöföingja." Aiidvari,
24. árg., 1899, 108-9.
73 Vestur-íslenzkar æviskrár 1, (Akureyri 1961), 195.
74 Gimli Saga, 227.
75 Viðtal við Einar Kristjánsson frá Hermundarfelli 24/7 1988.