Saga - 1990, Page 240

238
RITFREGNIR
landa á vörubílspall heldur í sporvagn af þeirri gerð sem notuð var á Raufar-
höfn. Best gæti ég trúað að þetta sé einn af Hafsilfursvögnunum og það má
mikið vera ef ekki er verið að landa úr Víði II. „Bjarmi II (hvíta skipið) kastaði
út af Sléttunni . . ." (Bls. 341.) Mörgum líður seint úr minni stóra kastið sem
Bjarmi fékk og sést á myndinni. Þar var á ferðinni Bjarmi EA-760, 58 lesta
eikarbátur, en ekki Bjarmi II EA-110 sem var 239 lesta stálskip, löngum blátt
að lit. Mörgum kann að þykja að hér sé smátt skorið en rétt skal vera rétt.
Þá er komið að megintexta bókarinnar en þar er allt morandi í villum. Til
hægðarauka má skipta þeim í þrjá flokka. Lítum fyrst á þær sem litlu máli
skipta og flestir verða að sætta sig við en reyna að hafa sem fæstar. Að þeim
er Iítill ami annar en sá að þær óprýða hverja bók og rýra traust lesandans á
höfundinum. En þegar fjöldi þeirra er orðinn slíkur að textinn minnir á berja-
skyr þar sem knappt hefur verið um mjólkurmat er textinn í raun ónýtur
vegna þess að nú finnst lesandanum að engu megi treysta og stendur
bjargarvana í lestrinum. Bóklestur er nefnilega eins konar samningur milli
höfundar og lesanda þar sem hvor tveggja verður að standa við sitt.
Þessar smávillur, sem ég nefni svo, geta verið misvísanir hvað snertir ritun
staðaheita eða mannanafna, klúður í tilvísunum og smávægilegar efnisvill-
ur. Nú skulu nefnd nokkur dæmi. Sagt er frá síldveiði Skalla-Gríms og nefnd
tvö dæmi úr Egilssögu (bls. 12). Fyrra dæmið er rétt en hið síðara vísar til
umsvifa Þórólfs, bróður Skalla-Gríms. Nokkrum blaðsíðum síðar (bls. 29)
eru bræðurnir hins vegar nefndir báðir í sambandi við síldveiðar. „ísland
farsældarfrón . . ." (bls. 26). Rétt er „farsælda-". Sagt er frá upphafi síldveiða
Norðmanna við ísland (bls. 27-29). Hér er frásögnin villandi og að sumu
leyti röng. Norðmenn reyndu veiðar árið 1858 en mistókst. Þeir reyndu næst
1867 og veiddu 300 tunnur í lagnet. Þessi atriði eru ekki nefnd í bókinni.
Landnótaveiðar hófust svo árið 1868 eins og réttilega er greint frá en óveðrið
sem olli Norðmönnum skipatjóni á Seyðisfirði var haustið 1869 en ekki 1868
eins og bókin greinir. „Árið eftir [1879] afla þeir 8.000 tunna . . (bls. 29).
Rétt er að afli Norðmanna þetta ár var 11-12.000 tunnur. „Árið áður [1880]
höfðu verið saltaðar 192 tunnur á mann ..." Rétt tala er 199 tunnur. Hér er
um deiliskekkju að ræða.
Hríseyjarveðrinu 1884 er lýst á bls. 45 og sagt að 20 norsk skip hafi farist.
Hið rétta er að 39 norsk skip urðu fyrir tjóni, þar af rak 15 á land en þrjú
þeirra náðust á flot aftur þannig að 12 skip fórust. Hið þrettánda hvarf svo af
legunni næstu nótt. „Fyrstu síldinni sem veidd var með snurpunót var Iand-
að úr norska skipinu Atlasi á Siglufirði sumarið 1904." (Bls. 83.) Þessa máls-
grein má að vísu skilja á fleiri en einn veg en af samhengi má ráða að átt sé
við fyrstu snurpunótarsíld Norðmanna, hún hafi verið veidd af skipinu
Atlasi sumarið 1904 og henni hafi verið landað á Siglufirði. Ekkert af þessu er
rétt. Fyrsta snurpunótarsíldin við Ísland fékkst á Skagagrunni um miðjan júlí
1903, u.þ.b. 300 tunnur. Skipið sem fékk síldina hét Harald frá Akrehavn á
Karmoy og hún hefur líklega verið söltuð um borð. Hér var um tilraunaveið-
ar að ræða en árið 1904 hófust snurpunótaveiðar í alvöru með sams konar
búnaði og notaður var síðan um áratugi. Þetta ár var Albatros frá Stafangri
fyrstur af stað, fékk 1.000 tunnur fyrstu vikuna og var síldin söltuð á Akur-