Saga - 1990, Síða 246

244
RITFREGNIR
vanda vegna þess að með slíkum bókum skilum við hluta menningararfsins
til komandi kynslóða og þær eiga fullan rétt á að fá sem sannasta mynd af
veruleika forfeðranna.
Pað er eftirtektarvert hve mjög skiptir í tvö horn með þessa bók og hattar
um nokkurn veginn í miðju. Um það leyti er frásagan komin fram á milli-
stríðsárin og þarf nú ekki að styðjast lengur við ritaðar heimildir svo nokkru
nemi. Það er líka einmitt þarna sem skil verða hvað villur snertir og aðfinnsl-
ur mínar hafa næstum eingöngu verið bundnar við fyrri hlutann. Síðari hlut-
inn byggir eins og áður var getið að verulegum hluta á viðtölum við fólk sem
með einum eða öðrum hætti tengdist síldveiðum og síldarvinnslu. 1 þessum
hluta nýtur frásagnargleði og ritleikni höfundar sín til fulls. En þessari aðferð
fylgja tilteknar hættur vegna þess eiginleika mannsins að gleyma tiltölulega
fljótt því sem miður fór en muna hitt sem gladdi hjarta hans. Auk þess ýtir
viðtalstæknin stundum undir persónudýrkun sem er mörgum þyrnir í aug-
um en aðrir telja söguna varðaða lífshlaupi höfðingja og án þeirra sé harla lít-
ið bitastætt. Hér erum við komin inn á vangaveltur um söguskoðun þar sem
engin endanleg lausn finnst.
Niðurstaða mín er því þessi. Ef höfundur hefði hent fyrri helmingi hand-
rits í glatkistuna og skrifað svo sem hundrað síður af viðtölum í staðinn væri
hér á ferðinni býsna eiguleg bók en eins og hún er er hún það ekki.
Hreinn Ragnarsson
Þórunn Valdimarsdóttir: SNORRI Á HÚSAFELLI. SAGA
FRÁ 18. ÖLD. Almenna bókafélagið. Reykjavík 1989. 437
bls. Myndir, skrár.
Inngangur
í grannlöndunum hefur mönnum upp á síðkastið orðið tíðrætt um að ævi-
sagnaritun sé aftur að komast í tísku og öðlast virðingarsess í sagnfræði.
Petta hafi gerst samhliða eða í framhaldi af því að hin sögulega frásögn og at-
burðasaga hafi fengið uppreisn æru.1 2 Varla eru þó efni til að álíta sögu Pór-
unnar Valdimarsdóttur (ÞV) af Snorra á Húsafelli sprota á þessum alþjóðlega
meiði. Pví verður nefnilega varla haldið fram með réttu að ævisöguritun hafi
yfirleitt komist úr „tísku" í íslenskri sagnfræði. Eftir Jón J. Aðils, sem fyrstur
gegndi kennarastöðu í greininni við Háskóla íslands, liggja tvær ævisögur."
Állar götur síðan hafa háskólasagnfræðingar hér fengist meira eða minna við
1 Jacques Le Goff, „After the Annales: The life as History". The Times Literary Supple-
ment (ágúst 1988); B.B. Kristensen, „Biografien i historieformidlingen", Historie og
samtid (4, 1989), 133-5.
2 Jón Jónsson [Aðils], Skúli Magnússon landfógeti -1711-1911. Rv. 1911; Oddur Sigurös-
son lögmaður (1682-1741). Æfi- og aldarlýsing. Bessastöðum 1902.