Fréttablaðið - 17.12.2011, Qupperneq 18

18 17. desember 2011 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Utanríkisráðherrann hefur lýst þeirri skoðun sinni að það væri and-stætt íslenskum hags-
munum að slíta aðildarviðræðun-
um við Evrópusambandið nú. Það
allra jákvæðasta sem formælend-
ur kröfunnar um viðræðuslit geta
sagt er að sú afstaða lýsi einfeldn-
ingshætti. Nýleg könnun bendir til
að sú umsögn eigi ekki einasta við
utanríkisráðherrann heldur nærri
tvo þriðju hluta þjóðarinnar.
Skoðanakannanir um stuðn-
ing við að ljúka aðildarviðræð-
unum lýsa að sönnu ekki afstöðu
til hugsanlegs samnings. En það
er athyglisvert að þrátt fyrir fjár-
málavanda evruríkjanna er örugg-
ur meirihlutastuðningur við þá
afstöðu utanríkisráðherra að snúa
ekki við í miðju
straumvatninu.
Samkomulag
leiðtoga Evr-
ópusambands-
ins á dögunum
þar sem Bret-
ar einir skárust
úr leik dregur
upp meginlínur
um markviss-
ari stöðugleika-
stefnu. Hennar er þörf á innri
markaðnum bæði fyrir evruríkin
og hin sem hafa hvert sína mynt.
Bráðavandinn er hins vegar ekki
úr sögunni. Ekki er enn útséð
hvernig verst settu aðildarríkjun-
um tekst að bregðast við honum og
margar fjármálastofnanir á meg-
inlandinu standa höllum fæti.
Af hverju hefur þessi órói ekki
breytt afstöðu fólks til aðildar-
viðræðnanna? Trúlegasta skýr-
ingin er sú að flestum er ljóst að
þrátt fyrir erfiðleikana innan evr-
usvæðisins er hinn kosturinn ekki
betri. Sú staðreynd að stjórnend-
ur peningamála gátu ekki komið
í veg fyrir hrun krónunnar þrátt
fyrir góðan vilja er einfaldlega
geymd en ekki gleymd. Óróinn á
evrusvæðinu megnar því ekki að
stöðva þá sem vilja láta reyna til
þrautar á aðra kosti.
Krafan um viðræðuslit virð-
ist veikjast eftir því sem formæl-
endur hennar gerast stóryrtari í
persónulýsingum á þeim sem tala
í samræmi við það sem kannanir
segja að sé vilji meirihluta fólks-
ins í landinu.
Afstaða „einfeldninga“
ÞORSTEINN
PÁLSSON
Baráttan fyrir viðræðus-litum hófst á útmánuð-um árið 2010 með þings-ályktunartillögu. Síðan
hafa nokkrar tillögur af því tagi
verið fluttar. Hvorki flutnings-
menn né ríkisstjórnin hafa knúið
á um atkvæðagreiðslu. Það lýsir
veikleika beggja.
Samtökin Heimssýn stóðu að
baki þessum tillöguflutningi í byrj-
un. Þau höfðu erindi sem erfiði á
aukalandsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins sumarið 2010. Þá var gengið út
frá því að VG myndi samþykkja
kröfu um viðræðuslit á flokks-
ráðsfundi um haustið. Þau áform
fóru út um þúfur og í framhaldinu
flosnaði vinstri armur VG upp.
Næsta tilraun var gerð á flokks-
þingi Framsóknarflokksins fyrr
á þessu ári. Sú tilraun mistókst
einnig. Á haustmánuðum var
síðan gerð enn ein tilraun til að
knýja á um framgang kröfunnar
um viðræðuslit með skipulagðri
undirskriftasöfnun á netinu. Hún
misheppnaðist.
Á landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins í síðasta mánuði voru álykt-
anir um viðræðuslit felldar með
afgerandi meirihluta. Að þessu
leyti var blaðinu snúið við frá
árinu áður.
Andstaðan við viðræðuslit segir
að sjálfsögðu ekki alla söguna um
afstöðu manna til aðildar. Á hinn
bóginn liggur nú fyrir að æðstu
valdastofnanir þeirra þriggja
flokka sem ekki hafa aðild á dag-
skrá hafa hafnað kröfunni um
viðræðuslit. Það segir sína sögu.
Þrjú flokksþing og undirskriftasöfnun
Þótt orðspor Íslands kunni að versna verði umsókn-in dregin til baka er það ekki neitt aðalatriði.
Aðild Íslands er leiðtogum Evr-
ópusambandsins ekki það kapps-
mál þó að þeir hafi boðið Íslend-
inga velkomna.
Málið snýst um það sem for-
ystumenn ASÍ hafa fært rík rök
fyrir að undanförnu, að stöðug-
leiki í peningamálum er nauðsyn-
legur til þess að verja hagsmuni
almennings. Þeir hafa einnig
sýnt fram á hversu vonlítið er að
ná því takmarki með krónunni.
Stefna meirihluta forystumanna
atvinnulífsins er einnig skýr um
stöðugri mynt og samkeppnis-
stöðu atvinnulífsins. Það eru
þessir íslensku hagsmunir sem
kalla á staðfestu.
Fjármálaóróleikinn í Evrópu
gefur á hinn bóginn tilefni til
að endurskoða tímaáætlun við-
ræðnanna. Skynsemisrök mæla
með því að taka nokkurn tíma í
að leggja mat á nýjar aðstæður
og ræða hvar við viljum stað-
setja Ísland ef Evrópusamstarf-
ið verður lagskiptara en verið
hefur. Klofningurinn í ríkis-
stjórninni leiðir til sömu niður-
stöðu. Hvernig á fjármálaráð-
herra sem stendur fast á því að
halda í íslensku krónuna að móta
samningsmarkmið um aðild að
evrópska myntbandalaginu? Það
er ekki mannlegt að vera svo tvö-
faldur í roðinu.
Til þess að ljúka viðræðunum
þarf meirihluta sem getur fellt
sig við þau pólitísku og efnahags-
legu markmið sem felast í aðild.
Þó að hann blasi ekki við getur
margt gerst á komandi ári. Póli-
tíska staðan er ekki endilega eins
lokuð og verið hefur.
Gera þarf nýja tímaáætlun
S
amkomulagið sem náðist á loftslagsráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna í Durban um síðustu helgi var líklega það
skársta sem var pólitískt mögulegt. Um tíma leit út fyrir
að ekkert samkomulag næðist og að heimsbyggðin hefði
gefizt upp í glímunni við hlýnun loftslags af mannavöld-
um. Þótt nokkur árangur hafi þannig náðst, er þó hætt við að
nauðsynlegar aðgerðir í loftslagsmálunum nái of skammt og komi
of seint.
Samkomulagið er í grundvall-
aratriðum þríþætt. Í fyrsta lagi
taka ríki Evrópusambandsins og
fáein til viðbótar, þar á meðal
Ísland, á sig áframhaldandi
skuldbindingar um samdrátt í
losun gróðurhúsalofttegunda
eftir árið 2012 undir merkjum
Kyoto-bókunarinnar. Í öðru lagi
kemur á móti samkomulag um að öll ríki heims, líka þróunarríki
sem til þessa hafa verið undanþegin slíkum skuldbindingum, geri
fyrir árið 2015 lagalega bindandi samning um samdrátt útblást-
urs. Sá samningur á þó ekki að ganga í gildi fyrr en 2020. Í þriðja
lagi á að stofna risavaxinn sjóð til að hjálpa þróunarríkjunum að
uppfylla skuldbindingar sínar.
Þessar þrjár stoðir samkomulagsins eru í raun allar valtar.
Bandaríkin, Kanada og fleiri ríki sem áttu að taka á sig sam-
drátt í útblæstri samkvæmt Kyoto-bókuninni hafa nú gengið úr
skaftinu. Ríkin sem eftir eru og axla alla ábyrgð á verkinu næstu
árin, standa eingöngu fyrir um 15% af útblæstri gróðurhúsaloft-
tegunda á heimsvísu. Ástandið í ríkisfjármálum iðnríkjanna vekur
ekki bjartsýni um að sjóðurinn verði eins stór og hann á að verða.
Og enn er eftir að semja samninginn, sem á að vera tilbúinn 2015.
Vísindamenn benda á að úr því sem komið er sé ólíklegt að
hægt sé að koma í veg fyrir að loftslag á Jörðinni hlýni um meira
en tvær gráður frá því sem var fyrir iðnbyltingu. Það getur haft
alvarlegar og óafturkallanlegar afleiðingar í för með sér fyrir
veðurfar, lífríki og mannlíf á hnettinum eins og rakið var í frétta-
skýringu hér í blaðinu í fyrradag.
Þrátt fyrir þetta er ekki allt svart. Ban Ki-moon, framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna, benti í ræðu sinni í Durban á að fjár-
festing í hreinni orku hefði fimmfaldazt á undanförnum sex árum.
Margt er að gerast í þróun nýrra orkukosta, bæði í iðnríkjunum og
vanþróaðri ríkjum, þar sem skilningur fer vaxandi á að efnahags-
framfarir verða að eiga sér stað á forsendum sjálfbærrar þróunar.
Fordæmi Vesturlanda, sem hafa auðgazt en um leið mengað hnött-
inn og gengið gróflega á auðlindir hans, er ekki eftirsóknarvert.
Hér á litla Íslandi getum við út af fyrir sig verið stolt af að vera
í hópi þeirra ríkja, sem á næstu árum hyggjast uppfylla skyldur
sínar. Ríkisstjórnin hefur samþykkt metnaðarfulla áætlun um það
hvernig það skuli gert. Frétt af litlum sigri birtist í Fréttablaðinu
í gær; einn af togurum Samherja sneri heim úr veiðitúr þar sem
eldsneytið var lífdísill úr steikingarolíu og dýrafitu. Baráttan við
loftslagsbreytingarnar vinnst með mörgum fleiri slíkum sigrum,
sem safnast þegar saman koma. Við eigum að halda ótrauð áfram
og reyna að sýna gott fordæmi.
Það sem loftslagsráðstefnan í Durban kom sér
saman um er of lítið og kemur of seint.
Litlir sigrar
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN