Ný saga - 01.01.2000, Side 25

Verkið sem tókst að vinna
punda á lesendur meiri og samanþjappaðri
fróðleik en vel l'er á í frásögn. Þannig leiðist
Njáll Sigurðsson út í algera upptalningu þeg-
ar kemur að framlagi núlifandi kynslóðar til
kirkjutónlistar og nefnir átta kóra og átta
stjórnendur þeirra í átta línum (IV, bls. 362).
Stundum verður texti sérfræðinganna óþægi-
lega sérfræðilegur að efni og orðavali, og má
nefna sem dæmi frásögn Einars Sigurbjörns-
sonar um frumvarp að nýrri helgisiðabók árið
1897 (IV, bls. 233):
Fyrsti hluli frumvarpsins er textar sunnu-
daganna. Þar er lagt til að guðspjallaraðir
verði þrjár og stuðst við danskar tillögur
þar að lútandi. Fyrsta textaröðin er sú
forna en tvær eru nýjar. Með hinum nýju
guðspjallaröðum var gefið ákveðið val-
frelsi við textaval sem fram að því hafði
verið bundið við eitt guðspjall. Kollektur
áttu að vera þær sörnu og í Handbók 1869
og píslarsagan átti að haldast óbreytt.
Nokkuð er líka um endurtekningar efnis-
alriða, oft vegna þess að þau koma fyrir
bæði í texta aðalhöfundar og sérfræðings eða
tveggja sérfræðinga. Örlög hins fræga róðu-
kross í Kaldaðarnesi eru þrírakin, í meginmáli
Lofts Gultormssonar, myndartexta og sér-
fræðikafla Þóru Kristjánsdóttur (III, bls.
105-106, 200). Fyrir sálmabókinni 1801,
Aldamótabókinni svokölluðu, er gerð grein í
meginmáli Lofts Guttormssonar í III. bindi
(bls. 339) og sérfræðikafla el'tir Einar Sigur-
björnsson í IV. bindi (bls. 18-21). Yfirtaka
safnaða á rekslri sóknarkirkna er rakin í meg-
inmáli Þórunnar Valdimarsdóttur (IV, bls.
87-88) og sérfræðikafla Gunnars Kristjáns-
sonar um kirkjubyggingar (IV, bls. 208).
Kvennal'ræði Ingu Huldar kemur dálítið ann-
arlega út því sumt af því sem mikilvægast er
sagt um konur og kristni birlist í köflum ann-
arra höfunda, og þar kernur auðvitað ekki
fram hvort það stendur þar vegna ábendingar
hennar eða að frumkvæði höfundarins.
Ökunnugur lesandi gæti ályktað að tæpasl
hefði verið þörf á sérstökum kvennafulltrúa
við verkið.
Þetta eru samt smáatriði í samanburði við
hitt að ekkert sérsvið hefur orðið óþægilega
fyrirferðarmikið og ekkert hefur orðið útund-
an, svo að áberandi sé. Innleiðsla kvenna í
kristnisöguna er líka of stórt framfaraspor til
þess að við gelum látið smáhnökra spilla
ánægju okkar af því. í meginatriðum hefur
ritstjóra og ritstjórn tekist að stefna þessum
stóra og sundurleita hópi höfunda að einu
sameiginlegu marki. Það verður að teljast afrek.
Gainaldags víðsýni
Breski sagnfræðingurinn Lord Acton gaf
væntanlegum höfundum að fyrslu úlgáfu
Cambrídge Modern History ströng fyrirmæli
um hlulleysi:5
our Waterloo must be one thal satisfies
French and English, German and Dutch
alike; that nobody can tell, without examin-
ing the list of aulhors, where the Bishop of
Oxl'ord laid down the pen, and whether
Fairbairn or Gasquet, Liebermann or
Harrison took it up.
Edward Carr vitnaði til þessara orða í fyrir-
lestri við Cambridge-háskóla árið 1961 lil
þess að sýna livað Acton hefði haft barnalega
trú á hlutlægni staðreynda, og ekki hel'ur orð-
I meginatriðum
hefur ritstjóra og
ritstjórn tekist að
stefna þessum
stóra og sundur-
leita hópi höfunda
að einu sameigin-
legu marki. Það
verður að teljast
afrek
AF
BÓKUM
23