Ritmennt - 01.01.2002, Page 158

y^i*S?S?S?3fS03?3im’3?Sr303?SI>»SPSt>S*l*S»>S?S)>St303?3?!0Sf3*3fSI'3*303fl*3*S?SI'!ll>SHfS*SHS0St>Sllirsr3?!l‘30SPl*ir^£
HELGA KRESS
RITMENNT
tfSfSfSfSfJfJfSfí&SfSfSfSfSfSfSfJf^
íslenzk vögguljóð
á Hörpu. 1928
(Endurprentun bönnuð).
Kg skal vaka og vera góð
vininum mlnum smáa,
meSan óttan rennur rjóð,
roöar knmbinn bláa,
og líanm sýngur hörpuljóð
á Hörpulauflð gr&a.
Stundum var í vetur leið
veðrasamt & glugga;—
var ekkl eiiiB og vœri um skelð
vofa í hverjuin skugga?
Pálr vlssu, að vorið beið
og vorlö kemur að hugga.
Sumlr fóru fyrir jói,
— fluttu burt úr landi;
heillum snauðlr heims um ból
hús þelr byggja á sandi.
1 útlöndum er ekkert skjól,
— ollífur stormbeljandl.
I*ar er auðsýnt þurradramb
þeim, sem út er borinn,
engln sól rís yfir kamb,
— yflr döggvuð sporin.
I>ar sést hvorki litið lamb
né lambagras á vorin.
M er börnum betra bér
vlð bæjarlækinn smáa
f túnlnu, þar tetn tryppið er.
Tvæveitluna gráa •
skal ég, góði, gefa þér
og glmbllinn liennar fráa.
Og ef þig dreymir, ástin mín,
Oslóborg og Róma,
vængjaðan hest, sem bleypur og skín,
hleypur og skfn með sóma,
eg skal gefa þér upp á grín
allt í sykri og rjóma.
Eins og hún gaf þér íslenzkt blóð,
úngl draumsnllllngur,
— mcgi loks hin litla þjóð
leggja á hvarm þér fingur,
— á meðan Harpa hörpuljóð
á ILörpulauflð sýngur.
HALLDÓR KILJAN LAXNESS
San Francisco 21. inarz 1928.
%
i
‘í
%
't
■s
’í
%
%
i
St
i
fi
fi
'i
'i
vt
'S
i
<
i
■i
i
%
i
i
i
i
i
'í
't
i
i
i
’s
%
i
i
i
i
i
i
i
i
h
að afla lífsviðurværis og skilja börnin ein eftir í kofanum. Faðir-
inn fer í norður til fiskveiða í vatninu, en móðirin í þvottavinnu
til Winnipeg ásamt öðrum íslenskum konum. Þær fara „fótgáng-
andi um fenta skóga, hjarnlögð eingi, röskar þrjár dagleiðir. Þær
bundu dótið sitt uppá sleða. Hver um sig dró sinn sleða. Þetta
var kallað að fara í þvottavinnu til Winnipeg". (204) í sögunni er
lögð áhersla á depurð barnanna og grát nýfædda barnsins. Eldri
systirin, á fjórtánda ári, syngur við það vögguvísu um kúna
Búkollu og mömmuna sem er farin.30 „En dreingurinn heldur
áfram að gráta." (205) Sjónarhornið fylgir síðan Torfa. Hann
gengur um ónumið land, mílu eftir mílu, og „er að hugsa um
ærnar sínar og kýrnar sínar og hestana sína og alt sem hann hef-
ur mist". (205) Hann fiskar í vatninu og hefst við í ltofa ásamt
fiskaranum, húsbónda sínum. Við þennan mann lendir hann í
ryskingum út af nýgotinni tík og tekst að kasta honum út. En
ólíkt vísunum sem frásögnin byggir á sigrar enginn í þessari
viðureign. Torfi ranglar út úr kofanum, „snöggklæddur einsog
hann stóð, ránglaði útá hjarnið, stefndi til skógar". (208) Hann
hugsar aftur um það sem hann hefur misst, kindurnar sínar,
hestana og kýrnar, og börnin „sem guð almáttugur hafði tekið til
sín uppí þennan stóra erlenda hirnin sem hvelfist yfir Nýa ísland
og er eitthvað alt annað en himinninn heima". (209)
Líta má á Nýja ísland sem tilbrigði við Vonir eftir Einar H.
Kvaran, og báðar enda sögurnar eins, á niðurbroti karlmannsins
og gráti.31 I sögu Einars gengur Olafur eftir svilc unnustunnar út
á sléttuna, horfir til himins og hugsar um það sem hann hefur
misst:
Og þá fleygði hann sér niður á sléttuna og grét, grét eins og barn; fyrst
með hörðum hviðum og háum sogum, og svo stillilega, lágt og léttlega.
Það var ekki karlmannlegt, en hann þurfti ekki að skammast sín. Það
heyrði það enginn nema sléttan - sléttan [...] Sléttan ómælilega, enda-
lausa, sem er full af friði og minnir á hvíldina eilífu. (46-47)
I sögu Halldórs gengur Torfi Torfason út á sömu sléttu:
Og hann kastaði sér niðrá hjarnið milli trjánna og grét beisklega í næt-
urfrostinu - þessi stóri sterki maður, sem farið hafði alla leið frá Gamla
30 Kvæðið var síðan prentað í 2. útgáfu Kvæðakvers (1949) og heitir þar Barna-
gæla frá Nýa íslandi.
31 Heimir Pálsson bendir einnig á þessa hliðstæðu. Sjá neðanmálsgrein 28.
154