Vera - 01.02.2001, Blaðsíða 11

Margrét lauk BA prófi í sagnfræði frá HÍ 1993
og vann eftir það og með skóla í Árbæjar-
safni. Síðan sneri hún sér að ritun bókar
um íslenska stúdenta í Kaupmannahöfn sem kom
út 1996 undir heitinu Babýlon við Eyrarsund. Bókin
er að mestu byggð á heimildum úr fundagerðarbók-
um Hins íslenska stúdentafélags sem starfði á ár-
unum 1893 til 1970. í félaginu voru nær eingöngu
karlmenn enda var konum ekki leyfð innganga
lengst af. Þær störfuðu hins vegar f Félagi náms-
manna í Kaupmannahöfn sem var stofnað um svip-
að leyti og stúdentafélagið var lagt niður. „Funda-
gerðarbækurnar eru einstaklega skemmtilegar enda
komu margir góðir pennar við sögu og mikil áhersla
lögð á að skrá viðhorf félagsmanna til stjórnmála
og menningarmála í bland við drykkjusögur. Ég bjó
um tfma á Garði, Regensen, til að upplifa andrúms-
loftið og fór að sjálfsögðu á krárnar sem þeir sóttu
á sínum tíma," segir Margrét.
Næst sneri Margrét sér að mastersnámi í félags-
sögu 20. aldar í University College í London. Hún
skrifaði lokaritgerð um hrun togaraútgerðar í Hull
eftir síðasta þorskastríðið við íslendinga. „Ég þjó í
Hull f þrjá mánuði þegar ég var að afia efnis og tal-
aði við fjölmarga togarasjómenn. Ég byggði ritgerð-
ina út frá sjónarhóli þeirra, hvað þeim fyndist að
hefði verið hægt að gera til að koma í veg fyrir hrun
útgerðarinnar eftir að síðasta þorskastríðinu lauk.
Þeim var lofað bótum frá bresku ríkisstjórninni en
þegar á reyndi voru öll loforð svikin. Sjómennirnir
voru skilgreindir sem lausráðnir starfsmenn útgerð-
anna og samkvæmt atvinnuleysisþótalögum í Bret-
landi áttu eingöngu þeir sem höfðu starfað í tvö ár
óslitið hjá sömu útgerð rétt á þótum. Þar sem nýr
samningur var gerður fyrir hvern túr uppfylltu þeir
ekki þessi skilyrði. Undanfarin 18 ár hafa sjómenn-
irnir staðið í baráttu við bresku ríkisstjórnina og
hafa nú loks fengið sigur. Bæturnar hafa verið borg-
aðar út og búið er að leiðrétta þetta misrétti og
loksins heyra þorskastríðin sögunni til.
Það var á þessari undirbúningsvinnu sem við
byggðum myndaflokkinn um þorskastríðin og hóf-
um vinnu að gerð myndarinnar um svipað leyti og
ég var að ljúka mastersritgerðinni. Þættirnir rekja
sögu þorskastríðanna og byggjast einnig á viðtöl-
um við íslenska varðskipsmenn þar sem þeir segja
frá frækilegri framgöngu sem átti ekki minnstan
þátt í sigri íslendinga. Þættirnir fengu eitt mesta
áhorf sem hefur mælst á Stöð tvö en við gáfum þá
einnig út á sölumyndböndum sem seldust vel fyrir
jólin. Við höfum samið við BBC um að búa til sjötíu
mínútna útfærslu á þáttunum fyrir breskan markað
og verður sá þáttur sýndur í júní þegar 25 ár verða
liðin frá lokum síðasta þorskastríðsins."
Sterkar og kraftmiklar sjómannskonur
Margrét byggði mastersritgerð sína nær eingöngu á
viðtölum við sjómenn í Hull en hafði hug á því að
víkka sviðið út og ræða við konur þeirra og börn og
gera það að doktorsverkefni. En þá kom heimilda-
myndagerðin inn í líf hennar og það er svo
skemmtileg vinna að doktorsverkefnið mun bíða.
„Þegar ég sagði félögum mínum í MaGus frá
þessum áætlunum varð til hugmyndin að heimilda-
myndinni um sjómannskonurnar. Ég kannaði að-
stæður sjómannskvenna í nokkrum löndum og við
ákváðum síðan þessi fimm lönd en myndin fjallar
um eiginkonur togarasjómanna á íslandi, Noregi,
Bretlandi, Kanada og iapan. Ég dvaldi í tvær vikur á
hverjum stað og fann konur í þáttinn, síðan fór ég
aftur með kvikmyndafólkinu og úr þessu varð
klukkutíma heimildamynd sem við nefnum ástar-
sögu sjómannskvenna. Myndin fjallar um það sem
sjómannskonur almennt þurfa að ganga í gegnum,
um það hvernig þær haga lífi sínu á meðan menn-
irnir eru langdvölum í burtu, samskiptin á milli
hjónanna, barnauppeldið o.s.frv. Mér finnst konurn-
ar eiga það sameiginlegt að vera mjög sterkar og
kraftmiklar, eins og sjómannskonur hafa verið í
gegnum tíðina. Myndin hefur vakið athygli víða og
við höfum selt hana til nokkurra landa og fleiri
íhuga kaup á henni."
Konur í íslensku atvinnulífi
Nýjasta verkefnið sem Margréti hefur nú boðist er
að búa til sjö hálftíma þætti fyrir Stöð tvö um kon-
ur í íslensku atvinnulífi eða konur sem eru að fást
við áhugaverð viðfangsefni. Þættirnir verða vikulega
á dagskrá og byrja í mars. Um framtíðina segir hún
að sig langi til að sinna fræðunum áfram með því
að miðla þeim á alþýðlegan hátt til fólks frekar en
að stunda fræðilegar rannsóknir. Hún hefur ásamt
félögum sínum í MaGus unnið að heimildaþáttum
um Vestmannaeyjagosið og nokkur önnur verkefni
sem ekki er tímabært að tala um ennþá.
„Þetta form hentar mér mjög vel," segir Margrét.
„Mér finnst gaman að hitta fólk og hef úr nokkrum
verkefnum að velja í framtíðinni. Ég gæti hugsað
mér að vinna á alþjóðlegum vettvangi og hef fengið
nokkra innsýn íþann heim á alþjóðlegu heimilda-
mynda hátíðunum sem við höfum sótt. Okkur hefur
verið vel tekið þegar við höfum kynnt myndir okkar
á þessum hátíðum og sjáum að íslensk dagskrár-
gerð er vel samkeppnisfær við það sem er að gerast
í öðrum löndum."