Vera - 01.02.2001, Blaðsíða 19

setningu sem tekur bæði tii faglegra og kjaralegra
þátta. Það er kannski þversögn að þrátt fyrir mjög
slæm vinnubrögð, árangursleysi og nánast fram-
kvæmdabann í margar vikur, þá höfðu samningsaðilar
getað þokað áfram vinnu við flest sem máli skipti
varðandi nýtt launakerfi og endurskoðun á samnings-
textanum þannig að þegar fulltrúar ríkisins fengu loks
grænt Ijós frá sínum yfirboðurum var tekið til ó-
spilltra málanna og út úr þeirri vinnu kemur samning-
ur sem er furðu heilsteypt verk miðað við þær óskap-
lega slæmu aðstæður sem höfðu ríkt lengst af.
Vond vinnubrögð
Það sem skýrir þessi vinnubrögð er bara hefð vondra
vinnubragða í kjarasamningagerð. Það að hafa borð
fyrir báru og skipuleggja kjarasamningagerð þannig
að menn ákveði fyrirfram með faglegum og efnisleg-
um rökum til hvaða aðgerða þurfi að grípa til að
mæta þörfum og kröfum starfsmanna og stjórnenda
framhaldsskólanna á sér einfaldlega enga hefð í
samningagerð. Við erum langt á eftir nágrannalönd-
um okkar í vinnubrögðum við kjarasamningagerð.
Þannig bar til dæmis vinna okkar í heilt ár fyrir kjara-
samninga við að skýra sjónarmið okkar, lýsa efnisleg-
um forsendum, stinga upp á markmiðum og aðferð-
um til að vinna okkur út úr vandanum, engan árangur
eins og fyrr segir þar sem enga stefnu var að finna rfk-
ismegin um málefnið: Komandi kjarasamningar fram-
haldsskólans. Það var mikið hlegið þegar það kom f
Ijós í miðri þessari kjaradeilu að ég átti verulegan
þátt í að haldið var samningatækninámskeið fyrir
Kennarasambandið f haust f samráði við bandarískan
prófessor sem heitir Neil Katz og það var sú aðferða-
fræði sem mest var haldið á lofti í kjarasamningum
grunnskólans. Hugmyndafræðin að baki grunnskóla-
samningagerðinni fjallar einfaldlega um góð og gild
nútímavinnubrögð við kjarasamningagerð. Það að
setja markmið og útkljá fyrst þau mál sem menn eru
sammála um og geyma sér erfiðari málin til síðari
tíma en fyrst og fremst að vinna alltaf eftir skipulögð-
um markmiðum sem samningsaðilar eru orðnir sam-
mála um að vinna eftir.
Það er fjarstæðukennt að ímynda sér að nokkuð
líkt þessum kjarasamningi sem við höfum nú í
höndunum hefði verið lótið af hendi ón baráttu.
En það er umhugsunarefni að ríkisvaldið, bæði
fjármálaráðherra og okkar fagráðherra, fengust
ekki til stefnumarkandi ákvarðana um kjör i
framhaldsskólanum fyrr en eftir margra vikna
verkfall.
Kennarar geta borið höfuðið hátt
Af því að kennarahópurinn var trúr sjálfum sér og sín-
um málstað og lét ekki teyma sig út í að svara dylgj-
um og hálfgerðum fúkyrðum í sömu mynt er það mín
skoðun að hópurinn standi sterkur eftir þessi átök.
Kennarar eru almennt á því að þetta hafi verið erfiðis-
ins virði og að veruleg hækkun grunnlauna sé mikil-
vægt skref í átt til góðra launa þó vissulega skipti
miklu að framhaldsskólarnir geti í framhaldinu brugð-
ist við launaþróun og aðstæðum á vinnumarkaði með
því að bjóða starfsmönnum samkeppnisfær laun. Það
er fjarstæðukennt að ímynda sér að nokkuð líkt þess-
um kjarasamningi sem við höfum nú í höndunum
hefði verið látið af hendi án baráttu. En það er um-
hugsunarefni að ríkisvaldið, bæði fjármálaráðherra og
okkar fagráðherra, fengust ekki til stefnumarkandi
ákvarðana um kjör í framhaldsskólanum fyrr en eftir
margra vikna verkfall.
Koma vel undan verkfalli
í mörgum framhaldsskólum hafa nemendur sem bet-
ur fer skilað sér vel til náms. Stemningin á kennara-
stofunum virðist léttari en eftir fyrri verkföll og menn
ákveðnir í að klára skólaárið sómasamlega. Áhrif af
svona verkfalli á nám og hagi nemenda er mikið um-
hugsunarefni - en það þarf að vera það fyrir fleiri en
bara kennara. Ábyrgð samfélagsins á því að hagur
skólanna og öll starfsemi þeirra rísi undir skyldum við
nemendur og framtíðina er mikil og rétt að hafa í
huga að nemendur á fyrstu tveimur árum framhalds-
skóla eru ekki lögráða og því ábyrgð foreldra á þeim
mikil í eðlilegu samstarfi við skólana. Rétt er að bíða
með mat á áhrifum á nám nemenda þar til í lok þessa
skólaárs eða jafnvel til haustsins þegar eðlilegt yfir-
bragð verður komið á alla starfsemi.
o
19