Vera - 01.08.2001, Qupperneq 51

Arndís Guðmundsdóttir og Alda Ásgeirsdóttir
Heilsa
Reyklaus
FYRIRMYND
Reynslan sýnir að takist að halda börnum og unglingum frá
tóbaksnotkun minnka líkurnar á því til muna að þau byrji að
reykja síðar á ævinni. Því fyrr sem unglingar byrja að reykja
þeim mun meira verður líkamlegt tjón þeirra. Rannsóknir meðal
þeirra reykingamanna sem greinst hafa með lungnakrabbamein
sýna að skemmdir í erfðaefni lungnafruma eru mun meiri hjá
þeim sem byrjuðu ungir að reykja. Þetta er ein ástæða þess að
Krabbameinsfélagið og Tóbaksvarnanefnd leggja höfuð áherslu
á forvarnir meðal barna og unglinga og hafa þær skilað miklum
árangri. Kannanir sem gerðar hafa verið fyrir Tóbaksvarnanefnd
sýna að árið 2000 reyktu undir 25% fullorðinna Islendinga dag-
lega (1 8-Ó9 ára) og aldrei hafa færri unglingar reykt hér á landi
en á því ári.
Foreldrar/forráðamenn
Mikilvægt er að foreldrar og forráðamenn átti sig á þvf
að þeir eru börnum sínum fyrirmynd og geta lagt þeim
lið á margan hátt. Rannsóknir sýna að reykingar og við-
horf nánustu fjölskyldumeðlima hafa áhrif á ungling-
inn. En þó að foreldri reyki er ekki þar með sagt að
barnið byrji að reykja. Sýnt hefur verið fram á sterkt
samband milli uppeldisaðferða og reykinga. Foreldrar
sem halda aga en útskýra málin um leið fyrir börnum
sínum eru yfirleitt í nánara sambandi við unglinginn en
þeir sem beita öðrum uppeldisaðferðum. Því meiri
tíma sem barn ver með foreldrum sínum og í íþrótta-
eða tómstundastarf því minni líkur eru á því að það
verði ffkni- og/eða ávanaefnum að bráð.
Hér og nú
Nútíðin skiptir unglinga mestu máli. Framtíðin er ekki á
dagskrá - ennþá að minnsta kosti. Þess vegna er mikil-
vægt að ræða við unglinginn um afleiðingar tóbaks-
neyslu hér og nú. Foreldrar geta stutt unglinginn sinn
með því að kynna sér það forvarnarefni sem í boði er,
t.d. foreldrabæklinga og reykleysissamninga sem
Krabbameinsfélag Reykjavíkur og Tóbaksvarnanefnd
hafa gefið út. Ef unglingurinn er byrjaður að fikta er
hægt að ræða við hann og jafnvel koma í viðtal og fá
ráðgjöf hjá fræðslufulltrúum Krabbameinsfélags
Reykjavíkur (sími: 540 1900). Um 83% þeirra unglinga
sem reykja vilja hætta því og 89% þykir reykingar sóða-
legur ávani. Flestir unglingar gera sér grein fyrir þvf að
það getur verið mjög erfitt að hætta að reykja. Það
skiptir máli að foreldrar og forráðamenn sýni börn-
um sínum og unglingum stuðning með því að hjálpa
þeim að velja reyklaust líf - sem vitaskuld er ekki
fórn heldur frelsi!
o