Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1902, Page 39

Hvernig eru Höntgens-geislar leiddir í Ijós? —
Það er gert á þann hátt, að stríðum rafmagnsstraum er
hleypt í gegnum hola glerkúlu eða glerlegg; af glerinu
leggur geislana; i glerhylkinu er loft og er það þynt svo,
að það er miklu þynnra en vanalegt andrúmsloft; þegar
rafmagnsstraumurinn er kominn á ferð gegnum glerhylkið,
þá fer að leggja daufa birtu af því; glerið lýsir; en þessir
ljósgeislar eru ekki Röntgens-geislar; Röntgens-geislana
verður augað ekki vart við. Gera má ráð fyrir þvi, að
flestir þeir. sem þetta lesa, hafi einhvern tíma látið taka
ttynd af sér og viti, að myndin er tekin á glerflögu, sem
til þess er gerð.
Ef glerhylkið góða er sett i lokaðan tréstokk, krónu-
peningur lagður ofan á stokkinn og ljósmynda-glerflögn
haldið uppi yfir stokknum stundarkorn og alt þetta gert í
niðamyrkri, og síðan farið með glerflöguna á vanalegan
hátt, sem þá er myndir eru teknar, þá kemur sú býsn í ljós,
að á glerflögunni sést skuggamynd af krónupeningnum,
það er að segja einhverir ósýnilegir geislar hafa gengið
úr glerhylkinu gegnum tréstokkinn og »skinið« á glerflöguna,
en ekki komist gegnum krónupeninginn og hann þess vegna
borið skugga á flöguna. Þetta fann Röntgen, og þessir eru
geislarnir, sem við hann eru kendir. Seinna hefir tekist að
gera Röntgens-geisiana sýnilega; í stað ljósmyndaflögunnar
er þá haft spjald, þannig gert með ýmsum efnum, að hirtn
leggur af því, cf hinir ósýnilegu_ Röntgens-geislar lenda á
því. Röntgens-geislar fara gegnum hold manna. en ekki
í gegnum heinin. Ef glerhylkið er haft í tréstokk inni i
myrku herbergi, hendi manns baldið flatri til hliðar við
stokkinn, en hak við hendina sett spjald það, er áður var
nefnt, þá sést á spjaldinu mynd af hendinni, eu það er
undarleg mynd, því að beinin sjást öll glögt (dimmur
skuggi af þeim), en holdið óglögt (daufur skuggi af því)1.
Til hvers eru líöntgensgeislar hafóir?
Að svo stöddu hafa læknar mest not. af þeim. Með
1) Slik niynd er sýnd í timaritinu >Eimæií)in« II. ár, 1. hefti,
bls, r*3.
(29)