Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1902, Blaðsíða 66

landsins, en til þessa gengur mestur hlnti af tekjum lands-
ins. Yfir þessum gjöldum er kvörtun ekki svo almenn;
þar á móti bera menn sig verst undan sveitar-útsvörunum,
og þó er ekkert gjald sem greitt er jafn-mannúðlegt, eins
og sá hluti auka-útsvaranna, sem gengur til framfæris
munaðarlausra harna eða þeirra, sem eiga foreldra, er
vegna vanbeilsu eða ráðleysis geta eigi veitt þeim uppeldi.
Eða þá til gamalmenna, sem hafa vant-að hæfiieika, eða
ekki borið gæfu til að safna sér forða til elliáranna, þeg-
ar þrótturinn og heilsan hilar.
Þegar litið er að eins á aðra hlið málsins, þá get eg
verið samdóma þeim, sem óánægðir eru yfir þeim hluta
auka-útsvaranna, sem gengur til fátækrastyrks, af því að
hann her að nokkuru leyti vott um fátækt og ráðleysi þjóð-
arinnar. En sé litið á hina hliðina, þá ætti ekkert gjald
að vera greitt með jafn-ljúfu geði, eins og sá hluti auka-
ntsvarsins, sem gengur til fátækrastyrks, einkum barna og
gamalmenna. Hugsunin, sem er á hak við þessi ákvæði, er
sú: að hæta kjör þeirra, sem hágt eiga og eru minna
megnugir en þeir, sem gjaldið greiða.
Eg hef aldrei greitt útsvar með ólund, þegar það
gengur til þurfandi manna eða miðar til framfara í því
hygðarlagi, sem eg hef verið í. En þar í móti hef eg
verið mótfallinn eftirlaunum emhættismanna, nema ekkna
þeirra og harna að nokkru leyti, af þvi að þeim ætti eigi
síður að vera ætlandi að sjá fyrir elliárunum en öðrum
landsins hörnum, sem hafa uæg skilyrði fyrir því, að kom-
ast sjálfstæðir í gegnum lifið. — Eftirlaun emhættismanna
eru leifar frá þeim tíma, þegar þeir réðn öllu, en alþýða
engu. Nú eru þeir tímar breyttir i þeim löndum,f-sem
löggjafarþing hafa.
Arið 1897 var fátækratíund á ölln landinu 24,855 kr.
og aukaútsvör 16,245 gjaldenda 203,000 kr. Þar af nutu
styrks 340 hörn yngri en 16 ára 16,480 kr., og 2024 menn
eldri en 16 ára 137,520 kr. Þar af voru 218 húsráðendui
með fjölskyldu. Gjöld til fátækra vorn þ. á. 144,000 kr.
(56)