Freyr - 01.07.1947, Blaðsíða 34

216
FRE YR
/
Bóndinn og býlið
Það er kveld, 8. júní. Ég renni augunum
yfir hina opnu bók vorsins dásemda og
leiði hugann að því, eins og svo oft áður,
hvað muni í raun og veru valda því, hve
bændur og bændafólk er eitthvað laust í
sætum og stefnir vilja sínum og vonum til
bæjanna, einkum Reykjavíkur.
„Söm er hún Esja — samur er hann
Keilir, eins er og Skjaldbreið og á Ingólfs
dögum“, segir skáldið, og sömu eru sveitir
lands og dýrð og dásemd, sem áður fyrr
og betur þó miklu að auðveldi og arfs-
vonum.
Það er ofvöxtur krónunnar, ofvöxtur
auðs og nautna, sem laðar, einkum hina
yngri, til borgarlífsins. Hvað er þó líf mal-
arbúanna, með sínu glansfægða götulífi,
glæstu bíóstofum og björtu búðargluggum,
móts við ótæmandi yndisleik og fjölbreytni
sveitavorsins, hins lífþrungna þroskamátt-
ar sumarsins og helgitign hins hvíta, kalda
sveitavetrar.
Meistarinn mikli benti okkur á leið til
skilnings og lífsþroska, hann sagði: „Skoð-
ið akursins liljugrös, lítið til fugla himins-
ins“. Hann benti okkur til fárra mynda úr
stórborgarlífinu. Við þurfum ekki að borga
neinn inngangseyri fyrir það að hlusta á
samstillta hljóma vorhörpunnar, horfa á
dásemd þess lífs, sem við, í samfélagi við
Guð vorsins, erum að skapa.
Hverju máli skiptir það fyrir okkur þótt
við, að loknum löngum vinnufrekum vor-
degi, göngum til hvíldar með lúna limi og
svitarök enni, við höfum verið að erja við
blessaða moldina fyrir gróandann. —
moldina, sem skapar okkur og öðrum líf-
ið, þessi dásamlega mold, sem geymir flesta
svitadropa okkar. Lífsorka okkar, þess-
ara eldri, hefir einhvernveginn síast út í
hana. Það hlýtur að spretta eitthvað —
eitthvaö gott í framtíðinni, upp af þessum
fórnum okkar. Það getur varla brugðizt.
Þannig mun okkur mönnunum farið, all-
flestum, að því meira sem við fórnum ein-
hverjum eða einhverju af tíma okkar, orku
og ástúð, því meiri alúð, sem við sýnum í
þeirri viðleitni, því fastari böndum bind-
umst við ástfóstri okkar.
Ég held að það sé ekki fjarri sanni, að
það bændafólk, sem mestu hefir fórnað
fyrir býli sitt, bezt hefir lagt sig fram til
að fegra það og bæta, það verði fast-
sætnast, því verði tregast um viðskilnað-
inn.
Það er vitað og viðurkennt af mörgum,
að eftir því eru menn, sem skilyrðin skapa
þá, og skilyrðin geta menn oft skapað
sjálfir, bæði sér og öðrum. En hvað sem
þar verður sagt þá er hitt víst, að flestum
mun nokkuð í sjálfsvald sett, hvernig hann
býr sitt hreiður, hvernig hann skapar sitt
heima umhverfi.
Getur það ekki valdið meira þar um en
okkur grunar, hve litla ástúð, nærgætni
og fegrunarvilj a við sýnum í búrekstri
okkar og heima umgengni, hve laust virð-
ast hnýtt vera þau bönd, sem tengja eiga
okkur við byggð og heimahaga. Það gildir
einu hvort við byggjum ból okkar nær hafi
eða heiðum — til dala eða strandar. Þar
sem við höfum skapað okkur umhverfi,
þar á að búa helft sálfriðar okkar og
hamingju.
Enda þótt bregðast kunni til beggja
vona hvernig tekið verði í strenginn, með
f