Freyr - 01.07.1947, Blaðsíða 45

FREYÉ
227
sér stað fækkar vinnandi fólki við land-
búnaðarstörf.
Það skal fyllilega viðurkennt, að á þessu
tímabili, hefir — í ræktunarmálum — ekki
náðst að því marki, er bjartsýnustu unn-
endur landbúnaðarins, og bændur sjálfir,
hefðu kosið. Það eru t. d. ennþá óvélfær
tún að flatarmáli um 7000 ha. Sum þess-
ara túna eru að vísu þannig, að ekki er
réttmætt að kosta til endurræktunar á
þeim, því lega þeirra og jarðvegsskilyrði
önnur, valda því að þau verða ekki gerð
véltæk nema með tilkostnaði, sem yfir-
stígur hagfræðileg takmörk. Ýmsar þess-
ara jarða hafa góð nýræktarskilyrði, og
geta því náð því takmarki að afla allra
heyja á vélfæru ræktuðu landi. Til þess
að alls heyskapar sé aflað á vélfæru rækt-
uðu landi þarf enn að rækta 12—14 þús-
und ha., enda er nú að því stefnt með
þeim félagslegu átökum, er búnaðarsam-
böndin hafa komið á, rœktunarsamböncL-
unum, er taka að sér að annast allar
ræktunar framkvæmdir fyrir bændur með
stórvirkum jarðræktarvélum.
Þær skoðanir, sem oft eru settar fram,
að landbúnaðarframleiðslan sé að dragast
saman, er fjarstæða ein. Sú skoðun er
oft rökstudd með því, að á hverju ári falli
fleiri jarðir úr ábúð og fari í eyði.
Ef litið er á staðreyndirnar í því máli,
er það rétt, að slíkar breytingar um ábúð
jarða eiga sér stað. Hins vegar er þess
að gæta, að í mörgum tilfellum uppfylla
þær jarðir, sem úr ábúð falla, ekki þær
frumkröfur, sem gera verður til að rétt-
lætanlegt sé að leggja til umbóta á þeim,
fjármuni einstaklinga eða þjóðfélagsins.
Aðstaðan til markaðsskilyrða og aðstaðan
til að hægt sé að gera þær svo úr garði,
að á þeim verði rekinn ræktunar- og
tæknibúskapur, er ekki fyrir hendi.
Þrátt fyrir þetta hefir ennþá fyllilega
haldizt í horfi um tölu byggðra jarða í
landinu hin síðustu ár.
Á árabilinu 1930—1940 hafa fallið úr
byggð 371 jörð á öllu landinu, en á sama
tímabili eru reist 572 nýbýli.
Þessi fækkun jarða hefir að vísu komið
hart niður á ýmsum sveitum, því þegar
borið er saman þetta tvennt, hvar jarðir
hafa farið í eyði, og hvar nýbýli hafa verið
stofnuð, sést, að í þeim sýslum sem flest
nýbýli hafa verið stofnuð hafa fæstar
jarðir farið í eyði.
Við getum ekki — og eigum ekki — skil-
yrðislaust að streitast gegn því, að þær
jarðir fari í eyði, er ekki hafa skilyrði til
ræktunar og tæknibúskapar, eða jarðir,
sem þannig eru settar, að ofdýrt er að
veita þeim þjóðfélagslegar umbætur, svo
sem vegi og síma.
Verði aftur sú raun á, að jarðir, sem eru
kostajarðir, sæmilega í sveit settar með
tilliti til samgangna, síma og annarra fé-
lagslegra þæginda, falla úr ábúð, er hverju
hreppsfélagi, er fyrir því verður, nauðsyn
að leitað sé orsakanna, og þær fundnar,
svo að hægt sé að mæta á réttan hátt þeim
viðhorfum sem eiga sök á fráhvarfinu frá
búrekstrinum.
Lögin um landnám og nýbyggðir og
endurbyggingar í sveitum marka um margt
nýjar stefnur í þessum málum, byggt á
reynslu þeirri, sem fengin er á allra síð-
ustu árum af framkvæmd nýbýlalaganna
frá 1936. Engar getur skulu leiddar að því
hverju framkvæmd laganna fær áorkað,
en markmiðið er, að leita samstarfs við
sveitir og héraðsstj órnir um:
1) Að leita leiða til að auka afkomu-
öryggi bújarða í hverju héraði.
2) Að stuðla að því, að góðar bújarðir,
sem úr ábúð falla, komist í ábúð
aftur.
3) Að stuðla að því, að ungt fólk, er