Freyr - 01.10.1958, Page 38

334
FREYR
Guðbjörg Á. Þorleifsdóítir
í Múlakoti
Fædd 27. júlí 1870. Dáin 27. júlí 1958
Guðbjörg í Múlakoti er horfin af sjónar-
sviðinu, háöldruð kona, löngu landskunn
fyrir afrek sín á sviði skrúðgarðaræktunar.
Um síðustu aldamót bjó hún með manni
sínum Túbal K. Magnússyni í Múlakoti í
Fljótshlíð, milli Eyvindarmúla og Hlíðar-
endakots. Þá var tvíbýli í Múlakoti, eins og
nú og bjuggu þau Guðbjörg og Tubal í vest-
urbænum, en Árni Einarsson og Þórunn
Ólafsdóttir i austurbænum. Þá var lítið
gert að skrúðgarða- og trjárækt á bónda-
bæjum hér syðra.
Handan við stórvötnin, Þverá og Mark-
arfljót blasir Eyjafjallajökull við frá
Múlakoti með sínum hvíta skalla og hrika-
legum giljum við rætur hans. Eru mörg
þeirra stórkostleg og fögur. Frægast þeirra
er Nauthúsagil, vegna hins mikla reynivið-
ar sem vaxið hefur í mannsaldra á barmi
þess, við gamalt fjárból og dregið næringu
til sín úr því.
í Nauthúsagil kom Eyjólfur bróðir Guð-
bjargar einu sinni sem oftar og sá þar
litla reynihríslu, sem var að teygja sig
upp úr grasinu við gilið. Hann tók hana
með rót og reiddi hana heim að Múlakoti
og gaf systur sinni. Lítil gjöf, en lagleg,
myndu víst einhverjir hugsa eða segja.
En með þessari litlu hríslu hefst eigin-
lega saga Guðbjargar í Múlakoti og nú eru
víst ekki margir hér á landi sem ekki kann-
ast við þetta nafn. Guðbjörg tók við ang-
anum litla og gróðursetti hann fyrir sunn-
an bæjardyrnar og girti um hann og hann
dafnaði vel, því móðurlega umhyggju fyrir
öllu smáu og veikbyggðu hafði hún hlotið
í vöggugjöf. Guðbjörg sótti síðar fleiri
reyniplöntur í Nauthúsagil og þær döfn-
uðu vel — og hjónin í austurbænum fóru
að dæmi Guðbjargar og gróðursettu reyni
og björk fyrir framan bæinn hjá sér. Á
fyrsta áratug aldarinnar lagði Ásgrímur
Jónsson málari leið sína austur í Fljóts-
hlíð, og lá þá oft við í Múlakoti. Á sumum
landlagsmyndum hans frá Múlakoti, má
sjá hve hátt reyniviðimir voru farnir að
teygja sig upp á þessum árum. Trén fóru
að bera fræ og Guðbjörg fór að ala upp
ungviði og stækkaði garðinn sinn smám
saman og trjágarðarnir við vestur- og
austurbæinn fóru að setja svip á umhverf-
ið — og það var fallegur svipur.
Húsfreyjur og húsbændur á öðrum bæj-
um í Hlíðinni komu og fengu hríslur hjá
Guðbjörgu og gróðursettu þær heima hjá
sér og trjálundir tóku að vaxa upp víðar —
og raunar út um allt land og mátti víðast
rekja upphaf þeirra að Múlakoti. Guðbjörg
var ekki lærð garðyrkj ukona, en henni var
sú umhyggja fyrir öllu smáu og veikbyggðu
í blóðið borin, sem stendur öllum lærdómi
ofar, og því óx og þroskaðist allt sem hún
fór höndum um.
Eftir að vegakerfi landsins tók að vaxa
og einkum eftir að bílar komu til sögunn-
ar, lagði sægur ferðafólks leið sína austur
í sveitir og flestir þeirra fóru í Fljótshlíð-
ina, að Múlakoti, og frægð Guðbjargar
óx og barst um landið allt. Geysilegur
mannfjöldi kom að Múlakoti og fór þaðan
heim með ljúfar minningar um garðinn
hennar Guðbjargar og hana sjálfa. Hún
hlaut verðskuldaða viðurkenningu fyrir