Freyr - 15.12.2004, Side 51

úrunni og búa við það frelsi að
geta hlaupið og leikið sér eins og
þau lystir, yfirleitt í félagsskap
annarra folalda og trippa. Þetta
eru aðstæður, sem við verðum að
varðveita, um leið og við verðum
að gæta þess að folöldum sé ekki
ofgert í rekstri eða öðrum tilfær-
ingum af manna völdum (innskot
S.B.).
Fyrirlestur dr. Sue Dvson
Dr. Sue Dyson, sérfræðingur í
fótasjúkdómum hrossa við Ani-
mal Health Trust í Newmarket,
hélt fyrirlestur sem hún nefndi:
“Recent developments in the di-
agnosis of foot pain: what we ha-
ve leamed from magnetic reson-
ance imaging (MRI)?” (Þróun
sjúkdómsgreiningar í neðri hluta
fóta: hvað má læra af segulóm-
un?).
Segulómun er ein næmasta og
ömggasta aðferð sem þekkt er til
að greina skaða í liðböndum, sin-
um, brjóski og beini. Hún kemur
ekki síst að gagni við að greina
mein í fyrmefndum veQum innan
hófsins. Aðeins er hægt að beita
segulómun á neðri hluta fótanna á
hrossum, vegna stærðar þeirra, og
aðeins fáir hestaspítalar í heimin-
um hafa yfir þessum tækjakosti að
ráða enn sem komið er. Þeir sem
hafa ekki tækjabúnaðinn geta
engu að síður lært mikið af sam-
anburði sem þessum til að meta
annmarka annarra greiningarað-
ferða og til að fá nákvæmara yfir-
lit um helstu orsakir helti.
Dr. Dyson lýsti rannsókn sem
fólst í að bera saman niðurstöður
sjúkdómsgreiningar með mis-
munandi aðferðum; staðdeyfingu,
röntgenmyndatöku, ómskoðun,
ísótópaskanna og segulómun sem
telst sértækust og næmust grein-
ingaraðferðanna. Rannsóknin
byggði á skoðun á 175 hrossum af
mismunandi kynjum með sárs-
auka í hófi eða þar um kring.
Algengast var að sjá skaða í
djúpu beygisininni annað hvort
rétt fyrir ofan hófsinabeinið eða í
festingunni við hófbeinið. Hér er
að miklu leyti um nýja þekkingu
að ræða því að áður hefúr mein í
hófsinsbeini verið talið helsta or-
sök helti af þessu tagi í þeim
hrossakynjum sem hér áttu í hlut.
Ekki var óalgengt að bólga eða
skemmd væri í liðböndum hóflið-
arins, sérstaklega miðlægt, en
þetta hefur ekki verið mögulegt að
greina með öðrum aðferðum og
því í raun áður óþekkt ástæða
helti. Margt fleira fannst sem ekki
verður tíundað hér en lærdómur-
inn er sá að dýralæknar þurfa að
vera opnir fyrir því að skemmdir
og bólgur geta verið víða innan
hófsins og staðdeyfing ein og sér
greinir ekki vel þar á milli þar sem
hún hefur tilhneigingu til að
breiðast út og deyfa fleira en áætl-
að var. Örugg sjúkdómsgreining
er því mjög erfið á þessu svæði.
SPATT - FÓTASJÚKDÓMUR
ÍSLENSKA HESTSINS
Fyrirlestur dr. Sigríðar
Björnsdóttur
Dr. Sigríður Bjömsdóttir hélt
yfirlitsfyrirlestur um islensku
spattrannsóknina.
Spatt er slitgigt í flötu liðum
hækilsins. Þróun sjúkdómsins
hefst með brjóskeyðingu sem er í
mörgum tilfellum komin fram hjá
trippum áður en tamning hefst.
Verði brjóskeyðingin umfangs-
mikil tekur aðliggjandi beinvefúr
að bregðast við skaðanum (brjósk
getur ekki gróið) og beinnibbur
myndast bæði innan í liðunum
og/eða á jöðmm þeirra. Einnig
verður vart við upplausn í beini
innan um nýmyndun beins. Slíkar
breytingar sjást á röntgenmyndum
og em kallaðar röntgenbreytingar.
Röntgengreining á flötu liðum
hækilsins telst ömgg aðferð við
greiningu á slitgigt í liðunum og
þó að hún sé ekki mjög næm
(greini ekki fyrstu stig sjúkdóms-
ins) er hún besta aðferðin sem nú
er fyrir hendi hér á landi við
greiningu sjúkdómsins.
Fram kom að tíðni röntgen-
breytinga í flötu liðum hækilsins
var 30,3% meðal reiðhesta á aldr-
inum 6-12 vetra. Samband
röntgenbreytinga og helti eftir
beygipróf á hækli var staðfest sem
og áhrif röntgenbreytinga á end-
ingu hrossa. Oft veldur spatt ekki
helti fyrr en eftir 10 vetra aldurinn
þó svo að röntgenbreytingamar
komi fram miklu fyrr.
Spatt er því sjúkdómur. sem oft
á tíðum þróast afar hægt, en
breytilegt er milli einstaklinga
hversu snemma og hversu hratt
sjúkdómurinn þróast og hversu
langt hann gengur.
Upphaf sjúkdómsins reyndist
óháð notkun hrossanna til reiðar
og ekki varð séð að álag tengt
tamningu eða þjálfun hefði nei-
kvæð áhrif á þróun hans.
Bygging hækilsins reyndist
tengd tíðni sjúkdómsins sem
hækkaði eftir þvi sem hom hæk-
ilsins (séð frá hlið) var krappara.
Ekki er þó hægt að útiloka að sá
litli en hámarktæki munur sem þar
kom fram sé afleiðing sjúkdóms-
ins fremur en áhættuþáttur. Aðrir
byggingargallar, s.s. náhækla fót-
staða, hafa ekki verið útilokaðir
þar sem nákvæmari mælingar
skortir til að leggja mat á áhrif
þeirra.
Ekkert kom fram sem bendir til
þess að álag, sem fylgir tamningu,
þjálfun eða notkun hrossa til reið-
ar, sé orsök sjúkdómsins né hafi
neikvæð áhrif á þróun hans. Ekk-
ert bendir heldur til þess að tölt sé
orsakavaldur.
Erfðir eru samkvæmt þessari
rannsókn mikilvægasti orsaka-
þáttur sjúkdómsins þar sem norm-
aldreifð áhrif margra gena em tal-
in liggja að baki. Arfgengi ( h2)
Freyr 11-12/2004 - 51 |