Freyr - 15.12.2004, Blaðsíða 61

um að láta einstaklingsmerkja öll
folöld fyrir 10 mánaða aldur. Sem
betur fer hefur slíkt að mestu
gengið eftir enda er nú fyrirsjáan-
legt að frá áramótum 2005/2006
verða reglur hertar til muna hvað
varðar móttöku sláturhúsa á
hrossum sem eru ekki einstak-
lingsmerkt. Undantekning eru fol-
öld sem felld eru fyrir 10 mánaða
aldur, þau þarf aðeins að auð-
kenna með númeri móður sem
verður þá að sjálfsögðu að vera
merkt. Mín ráðlegging er að allir
láti örmerkja hross sín hið fyrsta
svo að þeir komist hjá vandræðum
við afsetningu, auðveldasta leiðin
er að ganga til liðs við skýrsluhald
bændasamtakanna og hafa þá all-
ar upplýsingar á takteinum þar.
Frjósemi
Við uppgjör á skýrsluhaldi í
hrossarækt fyrir árið 2003 kemur í
ljós að fanghlutfall hryssna er
73,8% sem er allnokkru lægra en
verið hefur á undanfömum ámm,
80,3%, 2000; 85,4%, 2001 og
85,9%, 2002. Þetta verður að telja
verulegt áhyggjuefni og er þörf
frekari rannsókna á þeim vettvangi.
Fróðlegt verður að sjá útkomuna
eftir blíðviðrissumarið 2004.
Litir
A undanfömum ámm hefur ver-
ið tekið saman hvemig litasam-
setning folalda er cftir fæðingarár-
um. I töflu 2 getur að líta litadreif-
ingu folalda fæddra árin 2000 og
2003 og til samanburðar liti í ís-
lenska hrossastofninum um 1930.
Litlar breytingar er að sjá milli ár-
anna 2000 og 2003 en geta má
nokkurra; rauðum folöldum fjölg-
ar heldur en brúnum fækkar. Leir-
ljósum fækkar umtalsvert, vom
ekki mörg fyrir þannig að einn
eða fáir leirljósir stóðhestar eða
hestar með leirljósa erfðavisinn
geta haft umtalsverð áhrif. Sem
fyrr ber að benda á að í dag er það
2. tafla. Hlutfallstíðni lita á folöldum árin 2000 og 2003, til samanburðar við liti í íslenska hrossastofninum samkvæmt tölum frá því um 1930*
Litur 2000 2003 1930
Aðallitur
Rauður 27,5 29,2 34,4
Brúnn 32,3 31,6 14,1
Jarpur 15,8 15,7 13,0
Albínói 0,2 0,2 0,0
Leirljós 3,0 2,1 1,2
Moldóttur 1,4 1,5 1,5
Bleikur 6,5 5,8 8,4
- þar af álótt 3,4 3,5
Mósóttur 4,7 4,7 3,2
Vindóttur 2,4 2,8 1,1
Grár 6,3 6,4 23,1
Aukalitur
Skjótt 10,1 10,3 5,0
Litförótt 0,4 0,6 1,0
‘Theodór Arnbjörnsson 1931. Hestar, Búnaðarfélag Islands, Reykjavík.
einvörðungu litförótti liturinn sem
gæti horfíð úr íslenska hrossa-
stofninum ef við höldum ekki
honum markvisst til haga en sem
betur fer hafa áhugamenn um lit-
inn tekið hann upp á arma sina. í
samanburði við 1930 er ljóst að
litasamsetningin hefur breyst um-
talsvert, brúnum hrossum hefur
fjölgað feikn mikið, leirljósum
hefúr og fjölgað, bleikum fækkað
en mósóttum og vindóttum fjölg-
að. En mesta breytingin er þó í
gráu og skjóttu hrossunum, þeim
gráu hefúr fækkað mjög mikið en
skjóttum fjölgað um helming.
Ljóst er að litaflokkunin sem
við höfum haft í skýrsluhaldskerfi
okkar til þessa er tæplega nógu
víðfeðm til að skrá allar möguleg-
ar litasamsetningar. Því er í gangi
vinna við útfærslu nýrra litakóða
þar sem tölum í kóðanum verður
fjölgað eitthvað.
í þriðju töflu kemur fram tíðni
ýmissa litarauðkenna hjá folöld-
um fæddum 2003 og til saman-
burðar 2002. Litlar breytingar er
að sjá milli ára en ljóst að rúm
36% hrossanna hafa einhver lita-
einkenni sem hlýtur að teljast
mjög hátt hlutfall stofnsins.
3. tafla. Hlutfallstíðni 2002 og 2003 nokkurra litareinkenna á folöldum
2002 2003 2002 2003
Stjörnótt 14,4 14,9 Glófext 2,6 2,3
Nösótt 0,9 0,7 Vindhært 0,5 0,9
Tvístjörnótt 4,8 4,8 Vagl 0,3 0,5
Blesótt 7,9 8,0 Hring/glaseygt 1,2 1,3
Leistar og sokkar 2,1 2,6 Ægishjálmur 0,1 0,1
Freyr 11-12/2004 - 61 |