Fréttablaðið - 05.04.2012, Síða 22

5. apríl 2012 FIMMTUDAGUR22
Þ
að hefur verið dapurlegt að
þurfa á hverju ári að flytja
þær fréttir að traust og trú
á okkar helstu samfélags-
stoðum fari þverrandi. Það
er þörf fyrir breytingar.
Forsetinn breytir því ekki einn og sér,
en hann getur lagst á árarnar í hina átt-
ina, til að byggja upp, bæta, sameina og
sætta,“ segir Þóra Arnórsdóttir sjón-
varpskona, sem í gærdag tilkynnti að
hún gæfi kost á sér í embætti forseta
Íslands. Hún segist hafa farið að velta
fyrir sér þeim möguleika að
verða forseti þegar henni tók að
berast hvatning héðan og þaðan
af landinu, sem fljótt breytt-
ist í sterka bylgju. „Að komast
að þessari niðurstöðu tók samt
langan tíma, því þetta var svo
sannarlega ekki efst á blaði á
fjölskylduáætluninni. Aðalatrið-
ið var hvort þetta væri eitthvað
sem mig langaði til þess að gera
og hvort ég gæti sinnt embættinu
með sóma.“ Þegar hún var búin
að svara sínum eigin spurning-
um játandi og ræða málið í þaula
við eiginmann sinn og sína nán-
ustu fjölskyldu tók hún ákvörðun
um að fara fram.
Þóra segir stuðninginn koma
úr öllum áttum. „Mér hlýnaði
um hjartaræturnar þegar fyrr-
um vinnuveitandi minn í Vík í
Mýrdal hringdi til að bjóða fram
krafta sína, 22 ára námsmær
í París sendi mér hvatningar-
bréf, að ógleymdum gamla skip-
stjóranum í Bolungarvík og svo
framvegis. Það er eitthvað stór-
kostlegt við þetta – við erum
breiðfylking, ekki fulltrúar ein-
hverra hópa.“
Forseti er ekki kosinn til æviloka
Það er erill á heimili þeirra Þóru og Svav-
ars Halldórssonar, manns hennar, þegar
blaðamaður og ljósmyndari Fréttablaðs-
ins líta þar inn. Tvær af dætrum Svav-
ars liggja undir sæng inni í stofu, önnur
les Syrpu en sú nýfermda þiggur ráð frá
pabba sínum við ritgerðarsmíð. Dótt-
ir þeirra á fjórða ári er nýkomin heim
úr leikskólanum og langar að leika við
mömmu, vinir þeirra hjóna leggja á ráðin
inni í eldhúsi og ógnarjafnvægi ríkir á
milli aðkomuhundsins Kidda og heimil-
iskattarins Rósu. Stemningin minnir á
hvert annað barnmargt heimili þar sem
sjaldan ríkir lognmolla. Þó vantar eina
bróðurinn í hópnum, auk ófædda barnsins
sem er væntanlegt í næsta mánuði.
Mörgum þykir spennandi kostur að
fá barnmarga fjölskyldu eins og þessa á
Bessastaði. Sumir spyrja sig þó af hverju
þau klári ekki barnastússið og sína
starfsferla fyrst. „Ef það væri þannig að
forsetaembættið ætti að vera endastöð þá
væri kjörgengisaldurinn hærri. Hann er
35 ár. Ég er búin að vinna í einn og hálfan
áratug í fjölmiðlum, hrærast í þjóðmála-
umræðunni og umræðum um samfélagið
okkar. Mitt mat er að ég geti sinnt emb-
ættinu vel. Ef einhver hefur það helst út
á mig að setja að ég sé of ung get ég sagt
með vissu að það stendur til bóta,“ segir
Þóra með bros á vör og bætir því við að
hún verði ekki á Bessastöðum næstu 30
árin, nái hún kjöri. „Persónulega finnst
mér að farsæll forseti eigi ekki að sitja
lengur en tvö, í mesta lagi þrjú kjörtíma-
bil.“
Vill vera til fyrirmyndar
Framboð Þóru þykir að sumu leyti minna
á framboð Vigdísar Finnbogadóttur árið
1980. Að einstæðri móður skyldi detta
í hug að bjóða sig fram til forseta þótti
mörgum fásinna, rétt eins
og sumum þykir ungt par
með hóp af ungum börnum
ekki eiga erindi á Bessa-
staði.
Þóra segist eiga erfitt með
að bera sjálfa sig saman við
Vigdísi, sem hún beri mikla
virðingu fyrir. „Það var
talað niður til hennar og hún
mætti margs konar fordóm-
um en Vigdís ruddi veginn
á svo mörgum sviðum. Hún
gerði það af miklum glæsi-
leika og var afar farsæll
forseti,“ segir Þóra. Hún
vonar hins vegar að fram-
boð hennar geti orðið lóð á
vogarskálar jafnréttisbar-
áttunnar. „Ég held að það
hafi orðið bakslag í jafnrétt-
isbaráttunni á undanförn-
um árum. Samfélagið hefur
breyst mikið frá því Vigdís
var kjörin, en það þýðir ekki
að við séum komin alla leið.
Þetta vita allir sem eru með
augun opin, horfa í kringum
sig og eru tilbúnir að viður-
kenna það. Við sáum hvað
Vigdís gerði fyrir okkar
kynslóð, að alast upp við það
að kona væri forseti. Fyrirmyndir skipta
máli. Það væri mjög gott ef mitt fram-
boð gæti orðið liður í að efla jafnréttis-
baráttuna.“
Ekki í einangrun þó hún sé ólétt
Svavar og börnin öll standa þétt við bakið
á Þóru. „Svavar er 100 prósent með mér í
þessu. Við höfum bæði lengi verið í anna-
sömum og krefjandi störfum, í þessu
púsluspili sem allir foreldrar þekkja.
Ef ég næ kjöri lætur hann af störfum
sem fréttamaður og verður heimavinn-
andi, svo ég er ekki frá því að börnunum
okkar yrði jafnvel sinnt betur, ef eitthvað
er,” segir Þóra og brosir. „Svo er það nú
þannig að stóru stelpurnar búa hjá móður
sinni og eru þar í skóla, svo það eru ekki
fimm börn á heimilinu alla daga.“
Hún segist ekki kvíða því að eign-
ast barn í miðjum kosningaslag. „Ég vil
ekki draga úr því að þetta er mikið álag,
enda eru mín tvö helstu þrekvirki í lífinu
hingað til þau að koma börnunum mínum
tveimur í heiminn. En það er ekki eins og
maður sé kominn í einangrun við það að
ganga með barn og eiga það. Þetta er eðli-
legasti hlutur í heimi og hluti af lífinu.
Þegar fólk fer að ræða hvernig ég ætli að
fara að þessu, réttir Svavar iðulega upp
hönd og segir: „Barnið á líka pabba.““
Það er ekki
eins og mað-
ur sé kominn
í einangrun
við það að
ganga með
barn og eiga
það. Þetta er
hluti af líf-
inu.
Vill sameina og sætta þjóðina
Þóra Arnórsdóttir vill verða sjötti forseti Íslands. Henni þykir dapurlegt að Íslendingar treysti ekki lengur helstu samfélagsstoð-
unum og vill leggjast á árarnar til að sameina og sætta þjóðina. Þóra segir Hólmfríði Helgu Sigurðardóttur að henni þyki ekkert til-
tökumál að eignast barn í miðjum kosningaslag. Börnin eigi líka föður og hann verði heimavinnandi á Bessastöðum, nái hún kjöri.
FORSETAEMBÆTTIÐ ENGIN ENDASTÖÐ Þóra Arnórsdóttir telur að hún hafi næga reynslu og þroska til að verða
næsti forseti Íslands. Kjörgengisaldurinn sé 35 ár. Hann væri hærri ef ætlast væri til þess að forsetaembættið væri
einhvers konar endastöð. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Hvert er að þínu mati helsta hlutverk
og tilgangur forseta Íslands?
Forsetinn á að vera manneskja sem flestir geta litið til, samsamað sig með og sam-
einast um. Það er engan veginn útilokað
þótt þjóðin hafi að einhverju leyti sundrast
síðustu árin. Það er margt sem sameinar
okkur, svo miklu meira en það sem skil-
ur okkur að. Forsetinn á að ýta undir sátt,
hvetja menn til dáða og stappa stálinu í fólk
þegar þess þarf. Það þýðir ekki að hann eigi
að vera skoðanalaus lurða. Hann þarf að
geta tekið af skarið þegar þess þarf.
Forsetinn er líka einn af málsvörum
þjóðarinnar út á við. Hann á að gæta hags-
muna hennar og kynna landið eins og það
er. Forsetinn þarf að vera tilbúinn að verja
Ísland og halda málstað okkar á lofti. Það
er afar margt sem við getum verið stolt af
og það á forsetinn að endurspegla út í heim.
Hvar stendur þú í pólitík? Mun það
hafa áhrif á verk þín, verðir þú kjörin
forseti?
Ég aðhyllist heilbrigða skynsemi. Ég held að Íslendingar séu sammála um
að við viljum að sem flestir hafi það sem
best. Það er stjórnmálamanna að útfæra
bestu leiðirnar að því markmiði. Forset-
inn er eini þjóðkjörni embættismaðurinn
og er sem slíkur algerlega laus við flokka-
pólitík. Þegar ég var tvítug var í fram-
boði fyrir Alþýðuflokkinn í Reykjanes-
kjördæmi fyrir kosningar árið 1995, rétt
eins og maðurinn minn starfaði með Sjálf-
stæðisflokknum í þeim sömu kosningum.
Við höfum bæði lifandi áhuga á þjóðmálum
og stjórnmálum en persónulegan metnað
eða afstöðu í flokkapólitík hef ég alls ekki.
Hvernig sem reynt er, þá er hreinlega ekki
hægt að koma okkur ofan í box.
Á forseti Íslands að hafa það vald að
neita að skrifa undir lög frá Alþingi
og skjóta málum til þjóðarinnar?
Hvernig má hann beita því valdi?
Það leikur enginn vafi á því í mínum huga að þessi réttur er virkur og hluti
af því valdi sem fylgir forsetaembættinu.
Þetta er öryggisventill og forsetinn getur
aldrei skorast undan því. Vegna sinnar
stöðu sem þjóðkjörinn embættismaður er
hann nokkurs konar mótvægi við ríkis-
stjórnina. Þess vegna skiptir miklu máli
að þjóðin geti treyst því að forsetinn geti
metið það hvenær sé réttlætanlegt að
grípa fram fyrir hendurnar á löggjafar-
valdinu. Vegna þess að ekki er kveðið á
um nein viðmið í 26. grein stjórnarskrár-
innar byggist þetta á trausti til forseta um
að hann kunni að lesa vilja þjóðarinnar
hverju sinni. Ég treysti mér til þess að rísa
undir þeirri ábyrgð.
Hvernig þykir þér sitjandi forseti hafa
staðið sig? Telur þú að þær breytingar
sem gerðar hafa verið á forsætisemb-
ættinu í tíð hans séu afturkræfar?
Mitt framboð snýst ekki að nokkru leyti um núverandi forseta eða mat
á hans verkum. Kjósendur þekkja forset-
ann okkar, hann hefur starfað sem slíkur
í 16 ár. Þeir vita hvaða valkostur hann
er. Íslendingar eru fullfærir um að meta
frambjóðendurna sjálfir.
Á Íslandi hafa setið fimm forsetar frá
árinu 1944. Hver og einn þeirra hefur
mótað embættið með sínum hætti. Þótt
núverandi forseti hafi verið sá fyrsti til að
beita 26. greininni í fjölmiðlamálinu þýðir
það ekki að hann sé búinn að móta emb-
ættið um alla framtíð. Hann tók afstöðu út
frá sínum viðmiðum, samvisku og siðferði.
Hver forseti ákveður fyrir sig hvort eða
hversu mikið hann tekur afstöðu í póli-
tískum deilumálum.
■ SPURT OG SVARAÐ
Þóra er fædd í Reykjavík 18. febrúar 1975. Hún
er dóttir Nínu Sæunnar Sveinsdóttur viðskipta-
fræðings og Arnórs K. Hannibalssonar heim-
spekiprófessors. Hún er yngst fimm systkina og
ólst upp í Kópavogi.
Þóra er með B.A.-próf í heimspeki frá Háskóla
Íslands og Háskólanum í Genúa á Ítalíu
og M.A.-próf í alþjóðastjórnmálum og
þróunarhagfræði frá Johns Hopkins
Paul H. Nitze School of Advanced
International Studies, Bologna, Ítalíu
og Washington, D.C. Hún er einnig
með leiðsögumannapróf.
Hún talar ensku og ítölsku
reiprennandi, en einnig dönsku,
sænsku, norsku og þýsku.
Maki Þóru er Svavar Hall-
dórsson fréttamaður. Þau
eiga tvö börn, Halldór og
Nínu, og þriðja barnið er
væntanlegt í maímánuði.
Svavar á einnig þrjár
dætur úr fyrra sam-
bandi, Ernu, Guðbjörgu
og Rebekku.
Þóra Arnórsdóttir í hnotskurn