Heimilisritið - 01.01.1951, Page 17

mun nú næstum eyðilagt.
Næstu árin dvaldi Leonardo
í Florence og byrjaði á mörg-
um málverkum, en fullkomnaði
fá þeirra, sökum hinna sívax-
andi vísindaiðju sinnar og upp-
finninga, sem hann eyddi mestri
ævi sinni við. Þó er það á þess-
um árum, sem hann málar
„Mona Lisa“, er mesta undrun
hefur vakið, og sem mun vera
frægasta málverk veraldarinn-
ar. Hann fullgerði hana á fjór-
um árum. Fyrirmyndin var ung
og fögur hefðarfrú í Neapel,
Mona E-Lisa-betta Gherardini
að nafni, þriðja kona Francesco
del Giocondo, og er myndin því
stundum kölluð ,,La Giocondo“.
Um aðferð málarans við að
mála myndina, segir Vasari,
ævisöguritari Leonardos, svo
frá, að málarinn hafi ávallt haft
hljóðfæi’aleikara, söngfólk og
trúða í kring um sig og notað
fyndni sína óspart til að halda
frúnni í glöðu skapi, til þess
að fyrirbyggja þunglyndissvip-
inn, sem oft sést á máluðum
andlitsmyndum, enda tókst
brosið svo vel á myndinni, að
langt fram eftir öldum þótti
list þess ganga ki’aftaverki
næst.
Árið 1506 fluttist Leonai’do
aftur til Milan. Þar hitti hann
Lúðvík XII. Frakklandskonung,
sem gerði hann að hirðmálara
sínum. Eyddi hann næstu tíu
árum ýmist í Florence eða Mil-
an, og fór snögga ferð til Róm
árið 1513. Þar varð hann fyrir
megnri mótstöðu af fylgismönn-
um hinna frægu málai’a, Rafa-
els og Mikelangelo. Naut hann
lítils stuðnings hjá Leo X. páfa,
sem sagt er að hafi misst alla
trú á því að hann fæti lokið
við nokkurt verk, þegar málar-
inn vai’ð uppvís að því að fara
að sjóða saman nýja blöndu af
málningu og gljákvoðu, áður en
hann dró fyrsta di’áttinn að
mynd einni, sem hann hafði
lofað að mála þar í borg.
Árið 1516 fluttist Leonardo
til Frakklands með Franz I.,
sem yarð konungur eftir Lúð-
vík XII. Bjó hann í Cloux kast-
alanum, skammt frá Amboise,
og veitti konungur honum i'íf-
leg eftii'laun. Síðustu árin þjáð-
ist hann af aflleysi í annarri
hendinni og gat ekki notað
hana að gagni eftir það. Hann
andaðist í A.m.boise 2. maí 1519
— og var þá iremur fátækur.
Leonai'do da Vinci er að dómi
margra mætustu manna mesta
séní, sem uppi hefur verið, og
óviðjafnanlega fjölhæfur í list-
um og vísindum. Hann var mál-
ari, myndhöggvai’i, húsagei'ðar-
meistari, skáld, hljómlistarmað-
ur, heimspekingur, sálfræðing-
pr, rithöfundur, gagmýnandi,
hr>
REIMILISRITIÞ