Læknablaðið - 01.09.1979, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
175
og karla) var 58,9 ár. Aldursdreifing kemur
nánar fram af töflu I.
Table I
Age and sex.
year W omen men
40—49 4 1
50—59 2 10
60—69 2 5
70—79 1 3
Allir sjúklingar höfðu upprunalega leit-
að læknis vegna einkenna frá miðtauga-
kerfi og voru allir rannsakaðir fyrir aðgerð
af sérfræðingi í taugasjúkdómum auk
handlæknis, og komu flestir þeirra á hand-
læknisdeild af taugasjúkdómadeild Land-
spítalans, þar sem sjúkómsgreining fór
fram.
Heimildir eru sjúkraskrár Landspítalans,
en upplýsingar um afdrif sjúklinga þeirra,
er enn eru á lífi, eru fengnar að nokkru
með beinum viðtölum við þá, en að nokkru
frá þeim læknum, er stunda þá nú.
Fyrsta aðgerð þessarar tegundar, er gerð
var á Landspítalanum, og þar með á ís-
landi, var framkvæmd 10/1 1968 af próf-
essor Snorra Hallgrímssyni. Sjúklingurinn
var 58 ára gamall lögfræðingur með 6 daga
sögu um endurtekin einkenni skyndislags.
Aðgerðardaginn fékk hann alvarlegasta
kastið, og er þetta eina aðgerðin, sem hér
verður getið, sem framkvæmd var sem
bráð (acut) aðgerð. Aðgerðin heppnaðist
vel, og gengu einkenni sjúklings nær alveg
til baka og fékk hann ekki frekari einkenni
frá miðtaugakerfi meðan hann lifði. Hann
lézt 65 ára úr óskyldum sjúkdómi.
Aðgerðir á hálsslagæðum lágu síðan
niðri, unz Páll Gíslason yfirlæknir byrjaði
að framkvæma slíkar aðgerðir á Landspít-
alanum árið 1971, og hefur hann fram-
kvæmt flestar þær aðgerðir, sem hér verð-
ur getið.
NIÐURSTÖÐUR
Alls voru á ofangreindum tíma gerðar á
Landspítalanum 34 aðgerðir á 28 sjúkling-
um skiptast aðgerðir niður á ár svo sem
tafla II. sýnir.
Sautján aðgerðir voru gerðar á hæ. slag-
æð og jafnmargar vi. megin. Hjá 6 sjúkling-
um var gerð aðgerð báðum megin. Á töflu
Table II
Year number of operations
1968 1
1971 2
1972 2
1973 7
1974 5
1975 11
1976 3
1977 3
III koma fram einkenni sjúklinganna fyrir
aðgerð.
Table III
Classification of symptoms before operution.
TIA (transient ischemic attack) 4
TIA-IR (t.ransient ischemic attack with
incomplete recovery) 16
TIA + Amaurosis fugax 4
TIA-IR + Amaurosis fugax 2
CS (completed stroke) 2
Ljóst er, að mörkin milli hinna mismun-
andi einkenna er oft óskýr, og á það eink-
um við mörkin milli skyndislags með ófull-
komnum bata (TIA-IR) og slags (CS). Þá
virðist augljóst af einkennum, að a.m.k. 10
af þessum 28 sjúklingum höfðu blandaða
sjúkdómsmynd, með nokkrum einkennum
frá hryggslagæðarsvæði auk einkenna frá
hálsslagæðasvæðum heilans. Er það í all-
góðu samræmi við niðurstöður röntgen-
rannsókna.
Röntgenmyndatökur af slagæðum (art-
eriografi) voru framkvæmdar hjá öllum
sjúklingunum. Hjá 3 sjúklingum var aðeins
mynduð önnur hálsslagæð, en hjá 5 sjúk-
lingum báðar hálsslagæðar. Hjá 17 sjúk-
lingum var gerð 4-æða rannsókn og hjá 3
sjúklingum var önnur hálsslagæðin mynd-
uð auk 4-æða rannsóknar. Grófar niður-
stöður röntgenrannsókna má sjá á töflu IV.
Table IV
Arteriographic findings
Stenosis or plaque in one a.carotis 6
Stenosis or plaque in both aa.carotis 7
Stenosis or plaque in a.carotis + a.vertebr. 8
Stenosis or plaque in a.carotis, vertebr. et
subclavia 7
Fitubris í hálsslagæðum var ávallt á deili-
stað æðarinnar. Af töflu IV má sjá, að af 20
sjúklingum, sem gerð var á 4-æða röntgen-
skoðun, höfðu 15 (75%) einkenni um æða-
kölkun í fleiri æðum en hálsslagæðunum.