Læknablaðið - 15.08.1994, Blaðsíða 36

242
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
aukist verulega vegna langvinnrar berkjubólgu
og sérstaklega vegna lungnaþembu. Athyglis-
verðara er þó, að dánartíðnin hefur vaxið hlut-
fallslega mun meira meðal kvenna en karla.
Þessar niðurstöður endurspegla reykingavenj-
ur kvenna og þá staðreynd að á síðustu áratug-
um hafa konur síður hætt reykingum en karlar
(10,11).
Dánartíðni hérlendis vegna astma er með
því lægsta sem gerist og sérstaklega meðal
þeirra sem eru ungir (1,2). Hér kemur ekki
heldur fram veruleg aukning í dánartíðni vegna
astma eins og víða annars staðar (1,2). í
Bandaríkjunum hefur dánartíðni vegna astma
vaxið um 6,2% á ári á áttunda áratugnum og
hefur verið talið að um raunverulega aukningu
sé að ræða, sem hvorki skýrðist af breytingum
á ICD, né að astma væri betur þekktur (4).
Það ber þó að hafa í huga að dánarvottorð
eru óáreiðanleg við samanburð á dánartíðni
vegna astma. Erlendar rannsóknir hafa sýnt,
að hjá einstaklingum yngri en 35 ára er áreið-
anleiki dánarvottorðsins varðandi astmagrein-
ingu um 95%, en aðeins um 35% hjá þeim sem
eru 75 ára og eldri (4). Nýlega hefur verið bent
á að hugsanlega sé dánartíðni vegna astma ýkt
þar sem nánari athugun hafi leitt í ljós að fjöl-
margir þeirra, sem látist hafa úr astma sam-
kvæmt dánarvottorði, séu yfir 60 ára og margir
þeirra hafi reykt og séu því aðrir langvinnir
berkjuþrengjandi sjúkdómar (lungnaþemba og
langvinn berkjubólga) líklegri (12).
Við samanburð á dánartíðni í yfir 30 löndum
kom í ljós að tíðni algengustu dánarorsaka fór
lækkandi en vaxandi vegna langvinnra, berkju-
þren^jandi sjúkdóma og lungnakrabbameins
(5). I flestum löndum óx dánartíðni vegna
langvinnra, berkjuþrengjandi sjúkdóma hrað-
ar meðal kvenna en karla (5). Sömu sögu er að
segja frá Kanada þar sem samanburður frá ár-
unum 1950-1984 bendir til þess að dánartíðni
hjá körlum vegna langvinnra, berkjuþrengj-
andi sjúkdóma hafi náð hámarki en sé enn
vaxandi hjá konum (6). Þar tengdist dánartíðni
vegna langvinnra, berkjuþrengjandi sjúkdóma
greinilega reykingum (6) líkt og gera má ráð
fyrir í okkar könnun (10,11).
Hérlendis hefur einnig verið sýnt fram á mis-
ræmi milli krufningar og dánarvottorðs í rann-
sókn þar sem bornar voru saman krufninganið-
urstöður og færslur á dánarvottorðum 589 lát-
inna fyrir tvö ár með 10 ára millibili (13).
Misræmi fannst í tæplega helmingi tilfella (13).
Number
Asthma
Age (years)
Number
100-
80-
60-
Chronic bronchitis
■ 1951-60
□ 1961-70
□ 1971-80
□ 1981-90

\
i i l
0-44 45-64 65-74 75
Age (years)
Age (years)
Figure 2. Division into age groups, during each decade,
according to cause of death; asthma, chronic bronchitis or
emphysema.