Læknablaðið - 15.11.1995, Qupperneq 25

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
787
Geislameðferð Gunnlaugs Claessen á geitum og útrýming þessa kvilla var mikið afrek. Þessi mynd erfrá 1920 og sýnir sjúkling
fyrir og eftir geislameðferð.
af Gösta Forssell og verkfræðifyrirtæki Jahrns,
sem síðar varð heimsþekkt undir nafninu El-
ema og sameinaðist enn síðar Siemens fyrir-
tækjunum. Þessi tæki voru svonefndur Forssell
standur til skyggninga og myndatöku stand-
andi sjúklinga og „Trochoscope" til samskonar
rannsókna á liggjandi sjúklingum.
Þessi tæki voru afgreidd og sett upp á árun-
um 1918-1919, en á þeim árum ferðaðist Claes-
sen víða um Norðurlönd, Frakkland og Bret-
land til að kynna sér nýjungar í faginu og bestu
notkun tækjabúnaðarins.
Það virðist nokkuð ljóst, að enda þótt Gunn-
laugur Claessen væri alla tíð ákaflega áhuga-
samur um sjúkdómsgreiningarþátt röntgen-
fræðanna og óþreytandi að dreifa þekkingu og
vitneskju meðal starfsbræða um það svið, þá
voru honum geislalækningarnar ekki síður
hugleiknar. Þær stundaði hann frá fyrstu tíð.
Honum voru vel ljósar takmarkanir þess bún-
aðar sem hann hafði og beindist meðferð hans
aðallega gegn góðkynja en illvígum húðkvill-
um, mjúkparta- og eitlaberklum auk einstök-
um húðkrabbameinum.
Barátta Claessen og sigur á sjúkdómnum
geitum (favus capitis) var mikið afrek og stóð
hann sérstaklega vel að öllum undirbúningi og
framkvæmd þess. Geitur voru meira eða
minna landlægar hérlendis, en árið 1915 beitti
Claessen sér fyrir því að hafin var nákvæm leit
og skráning sjúkdómsins á öllu landinu og mun
allur fjöldi skráðra sjúklinga hafa komist til
meðferðar og lækninga. Sjúkraskrár hans og
myndefni um 152 sjúklinga, sem meðhöndlaðir
voru á árunum 1916-1935, eru talandi vitnis-
burður um nákvæmni og vísindalega aðferð.
Um sama leyti og nýja röntgenstofnunin í
Nathan & Olsen húsinu var komin á laggirnar
hóf Gunnlaugur Claessen baráttu fyrir því að
auka not geislalækninganna og það við krabba-
meinum, með því að nota radíum til háorku-
geislunar, einkanlega við krabbameini í legi og
kynfærum kvenna. Radíum var þá þegar vel
þekkt til þeirra hluta, en mjög dýrt auk þess
sem erfitt var að geyma það. Enn einu sinni
tókst Claessen að virkja og vekja áhuga sam-
borgara sinna og átti frumkvæði að landssöfn-
un til kaupa á radíumi, en Oddfellow reglan á
íslandi tók að sér að sjá um söfnunina. A
skömmum tíma söfnuðust um 145.000 krónur,
og nægði það til kaupa á allstórum skammti
radíums, auk rekstrarfjár til að stunda með-
ferðina, en til þess var stofnaður Radíumsjóð-
ur íslands. Sá sjóður var formlegur eigandi