Læknablaðið - 15.11.1995, Qupperneq 29

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
789
bestu sambærilegum deildum í öðrum löndum.
Hann ferðaðist víða um Evrópu í kynningar-
skyni, og ekki síst til Stokkhólms, þar sem
hann naut enn ráðgjafar og fylgis Forssell vinar
síns auk annarra röntgenfræðinga, þar á meðal
B.F. Jáhrn verkfræðings, sem áður var nefnd-
ur, og samstarfsmanna hans. Dr. Forssell gerði
tillögur um útlínur og fyrirkomulag hinnar nýju
röntgendeildar og er riss hans sýnt hér á mynd.
Þessum tillögum var fylgt all nákvæmlega við
endanlega hönnun og byggingu.
Húsrýmið var geysimikið, ef borið er saman
við Röntgenstofuna: Þarna var gert ráð fyrir
tveimur rannsóknarstofum til greiningar,
myndskoðunaraðstöðu, stórri stofu fyrir
geislalækningatæki, bæði djúp- og yfirborðs-
geislun, og loks sérstakri stofu fyrir ljósalækn-
ingar eins og áður var getið. Röntgenbúnaður-
inn, bæði til myndgreiningar og geislalækn-
inga, var að mestu fenginn frá Svíþjóð. Til
dæmis var geislalækningatækið fyrir hávolta-
meðferð af nýrri gerð, „Scandic Intensive".
Ekki er alVeg ljóst hvaða búnaður var settur í
minni rannsóknarstofuna, en í hina stærri var
búnaður frá Jahrn-Elema, annars vegar stjórn-
borð og spennir, hins vegar vinnuborð, sem
voru nýsmíði á áðurnefndum Forssell standi og
Trochoscope. Mikill hluti þessara tækja var í
notkun langt fram á fimmta áratuginn, þó er
vitað að um 1940 var sett upp nýtt rannsóknar-
tæki frá General Electric og skömmu síðar
annað, að því er virðist frá sama framleiðanda.
Þessi tæki reyndust að sögn fremur illa, og nýr
búnaður frá Elema var keyptur og settur upp
um 1950.
Dr. Gunnlaugur Claessen var fremur heilsu-
veill af astma síðustu æviár sín og lést úr
lungnabólgu 31. júlí 1948. Hann varði starfs-
orku sinni og mikilli málafylgju í að gera veg
sérgreinar sinnar sem mestan og tókst vel upp.
Arið 1928 varði hann doktorsritgerð sína,
The Roentgen Diagnosis of Ecchinococcus Tu-
mours, við Karolinska Institutet í Stokkhólmi.
Hann var, auk röntgenlæknisstarfa sinna, virk-
ur fræðari og rithöfundur og á þeim árum er
hann sat í bæjarstjórn Reykjavíkur átti hann
frumkvæði að mörgum framförum, einkum á
sviði heilbrigðismála.
Hann hóf kennslu og fyrirlestra í röntgen-
fræðum nokkrum vikum eftir að hin nýja rönt-
gendeild Landspítalans tók til starfa. Nokkrir
fyrirlestra hans, handskrifaðir og mjög vel und-
irbúnir, hafa varðveist í gögnum röntgendeild-
ar Landspítalans og bera vandvirkni hans og
áhuga gott vitni. Annar samskonar vitnisburð-
ur er kennslubók Claessen, sem virt var og
notuð um öll Norðurlönd og víðar, Röntgen-
diagnostik, fyrst birt á dönsku 1940 og síðan í
enskri útgáfu 1945.
Þegar 75 ár voru liðin frá stofnun fyrstu rönt-
genstofunnar ritaði Ólafur Sigurðsson læknir í
Morgunblaðið (31.12.1988) merka og yfirgrips-
mikla grein um Gunnlaug Claessen og æviferil
hans. Ólafur segir þar:
„Dr. Gunnlaugur Claessen var alla tíð trúr
hlutverki sínu. Hann byggði röntgenfræði hér
upp frá grunni með þeim brag, að eftirtekt
vakti á erlendum vettvangi. Þegar hann hneig í
valinn var röntgendeild Landspítalans fyllilega
sambærileg bestu röntgenstofnunum erlendis.
Fjölþætt þekking hans, skipulag og málafylgja
höfðu komið þar að góðum notum. En í raun
voru röntgenstörf hans liður í stærri baráttu
fyrir eflingu á heilbrigði í landinu, þeim
grunni, sem heilsan er fyrir líf og líðan hvers og
eins og allra. Það var markmið hans, ástundun
og ævistarf að stuðla að velfarnaði almennings
með bættum lifnaðarháttum og bættri meðferð
á sjúkdómum í þjóðfélaginu. Því ætlunarverki
helgaði hann sína miklu starfskrafta og hæfi-
leika, gekk heils hugar og óskiptur upp í því og
fékk þar miklu áorkað og þokað áleiðis miðað
við tíma sinn og aðstæður.'1