Læknablaðið - 15.11.1995, Síða 50

806
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
skjá og er líklegt að röntgenfilman hverfi al-
gjörlega eða að mestu úr starfseminni. Mögu-
legt er að meðhöndla myndir á skjánum til að
draga fram sérstaka þætti í viðfangsefninu. Til
dæmis er hægt að vinna sérstaklega með mis-
munandi vefjagerðir, þunnar eða þéttar, og
bæta greiningu fíngerðra vefja með aukinni
kantskerpu, en það hefur verið kallað að brýna
myndirnar (7). Öll geymsla myndefnis, sem nú
er töluvert vandamál vegna fyrirferðar, verður
einföld og handhæg. Þegar myndir eru geymd-
ar á tölvutæku formi má á svipstundu kalla
fram rannsóknir á skjá til sýningar, saman-
burðar eða frekari úrvinnslu. Þó svo að nú
þegar séu til dæmis segulómanir og tölvusneið-
myndir stafrænar rannsóknir er þetta aðeins
raunhæfur kostur sem heildarlausn á meðferð
og geymslu rannsókna ef nær allar rannsóknir
á viðkomandi deild eru á stafrænu formi.
Tæknin gerir kleift að senda myndir á örskots-
stundu hvort heldur innan stofnunar, milli
landshluta eða landa. Stjórnun og túlkun rann-
sókna gæti þannig verið í höndum læknis sem
staddur er víðs fjarri rannsóknarstað, svo fremi
að hann þurfi ekki að hafa sjálfur hönd í bagga.
Líklega verður einnig algengt að umbeiðendur
rannsókna fái myndir og umsagnir um þær
sendar beint á skjá á lækningastofu eða sjúkra-
deild. Þetta gæti að einhverju leyti átt eftir að
koma í stað röntgenfunda og er hættan hér sem
annarstaðar að tölvutæknin dragi frekar úr en
auki samskipti manna á meðal. Án efa á eftir
að sjá við þessu með tvíhliða samskiptakerfi
þar sem upplýsingar og fyrirspurnir ganga báð-
ar leiðir.
Blöndun myndgerða
Enn ein nýjung sem þegar hafa verið gerðar
tilraunir með er blöndun rannsóknaraðferða í
eina myndgerð (8). Hver myndgerð hefur sína
ákveðnu eiginleika sem kemur fram í útliti
myndarinnar. Til dæmis er segulómun fremur
léleg aðferð til að meta þétt bein, þar sem það
gefur lítið merki (er svart) samanborið við
tölvusneiðmynd þar sem bein sést vel (er
hvítt). Tölvugerður samruni fleiri myndgerða
gæti gefið mynd sem er gerólík upprunalegu
aðferðunum. Hér mætti til dæmis blanda sam-
an tölvusneiðmyndum, segulómun og
háþróaðri ísótópamyndgerð (mynd 4). Slík
myndblöndun gæti gefið læknum nýja innsýn í
vandamál sjúklings og leitt til skjótari greining-
ar.
Mynd 3. Segulómunarmynd sýnir virkni í heilaberki við
hreyfingu. (Siemens AG, Med Eng Group)
Mynd 4. Blönduð myndgerð segulómunar og jáeindar útgeisl-
unar sneiðmyndar (PET) í þrívidd (8).
Þrívíddarmyndgerð
Þrívíddarmyndgerð er nú þegar staðalbún-
aður á dýrari tölvusneiðmyndatækjum og seg-
ulómunartækjum (9) (myndir 5,6). Vinnsla
þrívíddarmynda krefst öflugs tölvubúnaðar og
að auki er tæknin tímafrek. Hver veit þó nema
skoðendur rannsókna í framtíðinni svífi um í
sýndarveruleika (verulíki) og geti ekki aðeins
sveiflað sér í kringum líffæri heldur stungið sér
inn í hollíffæri og skoðað þau innanfrá. Hér
væri því hægt að fá nákvæmt mat á ósæðargúl
fyrir ísetningu „ræsis“ (stent) eða skoða mag-
ann eða berkjur innanfrá í leit að æxlum. Þró-
un þrívíddarmynda í ómun er skemmra á veg
komin en þó er tæknin þegar notuð við mat á
æðaþrengslum við innanæðaómanir þar sem
um það bil 1 mm sverir ómkannar eru þræddir
inn í kransæðar (10,11). Innanæðaómun gefur
svo nákvæma mynd að unnt er að mæla breyt-
ingar sem eru vel undir 1 mm að stærð (12)
(mynd 7).