Læknablaðið - 15.11.1995, Síða 62

816
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Páll Torfí Önundarson
Hver er staða læknisins í
íslensku heilbrigðiskerfí?
Fyrir hvern vinna
Iæknar?
Það er vel viðeigandi að fjall-
að sé um stöðu læknisins á aðal-
fundi Læknafélags íslands eftir
þær erjur sem urðu á síðastliðn-
um vetri vegna reglugerðar um
tilvísanir. Að lokinni deilunni
birti sá sem þetta erindi flytur
hugleiðingar í Læknablaðinu (1)
og er sá greinarstúfur væntan-
lega tilefni þess að óskað var
eftir framsögu rninni hér. í
þessu erindi verður fjallað um
eftirfarandi grundvallarspurn-
ingar: Fyrir hvern vinna lækn-
ar? Vinna þeir fyrir sjúkrahús-
stjórnir? Vinna þeir fyrir heilsu-
gæslustöðvar? Vinna þeir fyrir
tryggingastofnunina? Vinna
þeir fyrir ríkissjóð? Eða, vinna
þeir fyrir sjúklingana? Fer það
saman við læknisstörf að vinna
samtímis fyrir alla eða einhverja
þessara aðila?
Er ríkisrekið heilbrigðis-
kerfí á íslandi?
Læknar tala stundum í hálf-
kæringi sín á milli um að „þeir
séu að vinna fyrir trygginga-
Hugleiðing flutt á málþingi í tengslum
við aðalfund Læknafélags fslands 30.
september 1995. Fyrirspurnir og bréfa-
skipti: Páll Torfi Önundarson. rann-
sóknastofu í blóðmeinafræði. Land-
spítalanum, 101 Reykjavík.
stofnunina“ þegar þeir starfi á
eigin stofum. Sú skoðun virðist
vera algeng, að á Islandi sé rík-
isrekið heilbrigðiskerfi eða í
mesta lagi ríkisrekinn einka-
rekstur í skjóli greiðsla frá
Tryggingastofnunríkisins (2,3).
Fáir virðast hins vegar hafa veitt
eftirtekt gífurlega þýðingar-
miklum úrskurði Samkeppnis-
ráðs 1993 (2) þess efnis að lækn-
ishjálp heyri undir samkeppnis-
lög því störf lækna á eigin
stofum séu sjálfstæð verktaka-
starfsemi unnin fyrir sjúkling-
inn. Samkeppnisráð hafnaði í
úrskurði sínum þeirri skoðun
heilbrigðisráðuneytisins, að
„heilbrigðisþjónustan í landinu
væri þjónusta sem opinberir að-
ilar veita því allur kostnaður
væri greiddur ýmist beint úr rík-
issjóði eða af sjúkratryggingum
almannatrygginga". Þess vegna
liggur það nú fyrir að sumir
læknar að minnsta kosti eru
ennþá sjálfstæðir í starfi sínu.
En er það mikilvægt að lækn-
ar séu sjálfstæðir í starfi sínu?
Stöðugt er veist að sjálfstæði
stéttarinnar af embættismönn-
um og af ákveðnum pólitískum
öflum með það fyrir augum að
gera lækna að launamönnum og
hagsmunagæslumönnum ríkis-
ins. Læknar hafa látið undan
þessum þrýstingi hægt og bít-
andi og virðast hafa gleymt að
spyrja sig grundvallarspurninga
eins og til dæmis: Hverjar eru
skyldur okkar? Samrýmist það
Eftirfarandi erindi Páls
Torfa Önundarsonar og
Maríu Sigurjónsdóttur voru
flutt á málþingi LÍ um stööu
læknisins, sem efnt var til
30. september síðastliöinn
í tengslum við aðalfund
félagsins. Aðrir
framsögumenn á
málþinginu voru Sigurður
Líndal lagaprófessor og
læknarnir Árni Björnsson
og Guðmundur
Sigurðsson. Erindi þeirra
birtast í desemberhefti
Læknablaðsins.
skyldum okkar að starfa ósjálf-
stætt? Missum við ekki heiður
okkar og því ætti að treysta okk-
ur fyrir lækningaleyfi ef við
bregðumst skyldum okkar?
Hliðvörður
Því miður virðast íslenskir
læknar og samtök þeirra hafa
vanrækt að skoða stöðu sína á
undanförnum árum á tímum sí-
vaxandi kostnaðar af lækning-
um. Það er ef til vill að hluta til
skýring innanstéttarerja síðast-
liðins vetrar. Lækningarbyggðu
fyrr á tímum á sambandi tveggja
aðila, sjúklings og læknis.
Vegna þess að tryggingafélög
eða aðrir þriðju greiðsluaðilar
greiða nú á tímum stóran hluta