Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.12.1996, Qupperneq 15

Læknablaðið - 15.12.1996, Qupperneq 15
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82 841 því sem búast má við í þessum sjúkdómi. Hlut- fall karla og kvenna er 0,3 fyrir skorpulifur af öðrum orsökum en áfengi og 2,5 fyrir áfengis- skorpulifur. Gögnin sem byggt er á í þessum hluta rannsóknarinnar verða að teljast mjög örugg og eru því sá mælikvarði sem gögnin um dánartíðni verða borin saman við. Dánartíöni: Vitað er að í þau 40 ár sem rann- sóknin nær til hefur skráning verið vel sam- hæfð og krufningar voru tíðar á tímabilinu. Þetta hvort tveggja ætti að gefa dánarvottorð- um nokkurt gildi og sennilega er skráning á heildardánartíðni vegna skorpulifrar nokkuð nákvæm. Hins vegar má sjá greinileg merki um ósamræmi milli flokkunar á áfengisskorpulifur og skorpulifur af öðrum orsökum þegar gögnin eru borin saman við klínísku rannsóknina. Hlutfall karla og kvenna fyrir skorpulifur af öðrum orsökum en áfengi er 1 sem er í miklu ósamræmi við hlutfallið 0,3 í klínísku rann- sókninni. Enn fremur kom fram misræmi þegar aðferð 2 var beitt á lífshorfur karla með skorpulifur af öðrum orsökum en áfengi. Þá reynast fleiri karlar deyja úr skorpulifur á tíma- bilinu en greindir eru með þann sjúkdóm. Á þessu hvoru tveggja er aðeins ein skýring, sem er sú að karlar sem deyja úr áfengisskorpulifur eru ranglega skráðir deyja úr skorpulifur af öðrum orsökum. Þessi rangflokkun var áætluð í kringum 30% fyrir karlmenn, en leiðrétting með þeirri hundraðstölu gerði karla/kvenna hlutfallið fyrir dánartíðni vegna skorpulifrar af öðrum orsökum en áfengi trúverðugt og tölur um lífshorfur sömuleiðis. Þessa misflokkun má vafalítið rekja til almenningsálitsins sem á þessu tímabili viðurkenndi ekki áfengissýki sem sjúkdóm þrátt fyrir áróður fyrir þeirri hug- mynd (27). I augum Islendinga virðist tölu- verður álitshnekkir fylgja greiningu áfengis- tengdra sjúkdóma og karlmenn hafa ef til vill átt auðveldara með það en konur að forðast slíka greiningu með því að fela drykkju sína. Þess utan má hafa í huga að á því tímabili sem rannsóknin nær til voru flest dánarvottorð gef- in út af karllæknum. Bindindishreyfingin á ís- landi hefur lengi verið öflug og almenningur hefur sætt sig við mjög ströng áfengislög miðað við aðrar þjóðir sem meðal annars sést á því að bjór var ekki löglegur á íslandi fyrr en árið 1988 (28). Tímaleitni: Marktæk lækkun er á dánartíðni vegna áfengisskorpulifrar með tíma og klínísk tíðni lækkar einnig, þó ekki sé það marktækt. Þessi tímaleitni er sennilega vanmetin vegna þess að ætla má að rangflokkun karla frá áfengisskorpulifur yfir í skorpulifur af öðrum orsökum hafi minnkað með tímanum (12). Engin tímaleitni er hins vegar fyrir skorpulifur af öðrum orsökum en áfengi, hvorki í dánar- eða klínískri tíðni. Upplýsingarnar í töflu VI gefa vísbendingu um klíníska tíðni nokkurra undirflokka skorpulifrar af öðrum orsökum en áfengi og er þar engin breyting með tíma, nema varðandi skorpulifur af völdum sjálfsof- næmis gallvegabólgu sem jókst á tímabilinu 1985-1990. Sennilegasta ástæða þess er ná- kvæmari sjúkdómsgreining. I annarri rann- sókn (26) var algengi langvarandi lifrarbólgu á íslandi metið í kringum 80 tilfelli á milljón íbúa á ári og nýgengi átta tilfelli. Ónæmisbælandi meðferð við langvarandi lifrarbólgu var inn- leidd á íslandi um 1970. í öðrum löndum hefur hún reynst hafa lítil áhrif á dánartíðni vegna skorpulifrar af öðrum orsökum en áfengi, eða innan við 5% (12,27,28). Eina meðferðin sem hefur haft einhver merkjanleg áhrif á horfur sjúklinga með skorpulifur af öðrum orsökum en áfengi er lifrarígræðsla. Einn sjúklingur lifir eftir lifrarígræðslu sem var gerð árið 1988, en þá var sjúklingur átta ára gamall. Krufningar: Tíðni skorpulifrar við krufningu gefur góðar vísbendingar um algengi ein- kennalausrar skorpulifrar. Á tímabilinu 1971- 1990 var skorpulifur greind klínískt hjá 142 sjúklingum. Á sama tímabili voru 98 sjúklingar greindir óvænt með skorpulifur við krufningu. Tíðni einkennalausrar skorpulifrar er því um 40%. Hjá þessum sjúklingum var skorpulifur ekki skráð sem aðalgreining á dánarvottorð- um, enda dóu þeir úr öðrum sjúkdómum. Tíðni skorpulifrar af öðrunt orsökum en áfengi: Tíðni skorpulifrar af öðrum orsökum en áfengi er mjög stöðug, um það bil 26 dauðs- föll á milljón íbúa 20 ára og eldri á ári, sem er um fimm til sjö sinnum lægri tíðni en skráð er í Svíþjóð og Danmörku (12). Þeir þættir sem geta stuðlað að lifraráverkum, annað hvort einir sér eða í samspili við áfengi eru fjölmarg- ir. Tíðni lifrarbólgu B og C á Islandi er mjög lág. Tíðni smitbera lifrarbólgu B er 0,07 (29) og tíðni lifrarbólgu C samkvæmt mótefnamæl- ingu í sermi í úrtakssýni er 0,2% (30). Eitranir af völdum iðnaðarefna eru tiltölulega fátíðar. Allir þessir þættir stuðla sennilega að því að tíðni skorpulifrar á Islandi af öðrum orsökum en áfengi er mjög lág.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.