Læknablaðið - 15.04.1997, Qupperneq 56

244
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
V-l. Hámarks starfræn raförvun sem
vanabundin meðferð við þvagleka
Guðmundur Geirsson, Magnus Fall
Frá þvagfœraskurðdeildum Sjúkrahúss Reykja-
víkur og Sahlgrenska sjukhuset í Gautaborg
Ýmsar ástæður geta legið að baki bráðamigu og
bráðaleka, allt frá ertingu í slímhúð neðri hluta
þvagfæra til ofvirkrar blöðru. Algengasta með-
ferðin eru andkólínvirk lyf sem slá á einkenni með
því að minnka samdrátt blöðrunnar. Hámarks
starfræn raförvun (maximal functional electrical
stimulation) er einnig vel þekkt meðferð við þess-
um kvillum og er talin virka með því að auka á
hamlandi taugaviðbrögð frá svæðum við enda-
þarm og leggöng. Margar rannsóknir hafa sýnt að
slík meðferð er mjög árangursrík.
I þessari afturskyggnu rannsókn höfum við
kannað árangur raförvunarmeðferðar hjá 84
sjúklingum með bráðamigu og bráðaleka og borið
niðurstöðurnar saman við okkar fyrri reynslu svo
og annarra. Meðferðin var gefin samkvæmt ein-
földu skema þar sem hver sjúklingur var með-
höndlaður fjórum sinnum í 20 mínútur í senn.
Örvað var með tveimur rafskautum (anal og vag-
inal/penis) með tíðninni 5 Hz. Allir sjúklingarnir
fóru í þvagstraumsrannsóknir (urodynamic) og
einkennamat. Peir voru beðnir um að fylla út 48
klukkustunda þvaglátslista fyrir og eftir meðferð-
ina.
Meðferðin sló á einkenni hjá 45 af 84 (54%)
sjúklinganna en einungis fjórir (5%) fengu fulla
bót, sem er mun lélegri árangur en í fyrri rann-
sóknum okkar sem og annarra. Skýringar á þessu
misræmi eru líklega margþættar. Þær helstu eru:
val sjúklinga, styrkur raförvunar og fjöldi með-
ferða. Það er mikilvægt að hafa í huga þessar, svo
og aðrar takmarkanir þegar raförvunarmeðferð
er beitt sem vanabundinni meðferð.
V-2. Óstöðugleiki litninga í lófakreppu
Kristján G. Guðmundsson*, Reynir Arngríms-
son**, Lindsay Paterson***, MargrétStefánsdótt-
ir****, Ari FI. Ólafssoh*****
Frá *Heilsugœslunni á Blönduósi, **erfðalœknis-
frœðisvið: HÍ, ***GIasgow Háskóla, ****litn-
ingarannsókn Landspítalanum, *****bœklunar-
deild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Lófakreppa (Dupuytrenís cont-
racture) eða Dupuytrens sjúkdómur einkennist af
fíbrómalíkum hnútum í bandvefsbreiðum í lófa
og iljum og leiðir til bandvefsþykknunar og síðan
kreppu á fingrum. Meingerð sjúkdómsins er lítt
þekkt þótt oft sé um ættlæga tilhneigingu að ræða.
Sjúkdómurinn sést aðallega hjá íbúum Norður-
Evrópu og sú kenning hefur verið sett fram að
hann sé algengastur erfðasjúkdóma sem leggst á
bandvef. Ókynbundnar ríkjandi erfðir með
breytilegri sýnd þykja skýra erfðamynstrið í þess-
um sjúkdómi.
Efniviður: Hér er lýst stórri fjölskyldu með
lófakreppu í að minnsta kosti þrjá ættliði. Sýni úr
sjúklingum sem fóru í aðgerðir vegna lófakreppu
eða hnúta í il voru tekin til rannsóknar.
Aðferðir: Litningar voru skoðaðir úr bandvefs-
hnútum eftir hefðbundna frumuræktun. DNA
var fjölfaldað með keðjumögnun, merkt með
geislavirku P32 og rafdregið.
Niðurstöður: Erfðamynstur sjúkdómsins í fjöl-
skyldunni líkist ríkjandi erfðum með hárri sýnd.
Litningarannsókn á bandvefshnútum sýnir tiglun
með eðlilegum og óeðlilegum frumulínum. Brott-
fall kynlitninga og þrístæða á litningi 8 eru áber-
andi ásamt ýmsum litningayfirfærslum og brott-
föllum á litningasvæðum sem vitað hefur verið að
tengjast áhættu fyrir æxlisvexti og krabbameini.
DNA rannsókn sýndi merki um óstöðugleika í
erfðaefninu sem kom fram sem fjölgun samsæta
við fjölföldun.
Umræða og ályktun: Óstöðugleiki í erfðaefn-
inu sem ræktast frá hnútunum er áberandi. Rann-
sókn þessi styður þá kenningu að erfðaþættir
skipti verulegu máli í meingerð lófakreppu.
V-3. Kransæðaaðgerðir á Landspítalan-
um á árinu 1995
Kristinn B. Jóhannsson, Hörður Alfreðsson,
Þórarinn Arnórsson, Bjarni Torfason, Grétar
Ólafsson
Frá hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítalans
Efniviður: Kransæðaaðgerðir hafa verið fram-
kvæmdar á íslandi í rúm 10 ár. Hér er fjallað urn
kransæðaaðgerðir ársins 1995. Gerðar voru 200
kransæðaaðgerðir á Landspítalanum á árinu 1995
þegar undan eru skildar kransæðaaðgerðir í
tengslum við lokuaðgerðir. Það voru 160 karlar
(53 sjúklingar yngri en 60 ára, 107 sjúklingar 60
ára eða eldri) og 29 konur (fimm undir 60 ára og
24 konur 60 ára og eldri). Ellefu sjúklingar fóru í
endurkransæðaaðgerð. Ástand sjúklinga fyrir að-
gerð var misjafnt. Níutíu og níu sjúklingar voru
með langvarandi hjartaöng, 85 með hvikula
hjartaöng, 15 sjúklingar með yfirvofandi hjarta-
drep og einn með hjartaáfall og kominn með op á
milli afturhólfa. Þá voru 33 sjúklingar (16%) með
höfuðstofnsþrengsli, 20 höfðu útstreymisbrot
innan við 50% og 180 sjúklingar höfðu útstreymis-
brot 50% eða meir. Þessir 200 sjúklingar höfðu
eina til sex kransæðar þrengdar um 70% eða
meira.