Læknablaðið - 15.03.1999, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
201
ritstjórnarfrelsis fyrir hönd JAMA og hafði
fengið það staðfest af stjórn og trúnaðarráði
Ameríska læknafélagsins fyrir margt löngu
(10,11). Ritstjórar norrænu læknablaðanna hafa
einnig lagt áherslu á slíkt ritstjómarfrelsi og
norski ritstjórinn Magne Nylenna varpar fram
spurningunni hvort árekstar milli eigenda og
ritstjórna geti komið upp á heimavelli.
Ég tel að ritstjórn Læknablaðsins njóti slíks
frelsis jafnframt sem hún finnur til þeirrar
ábyrgðar sem því fylgir.
Vilhjálmur Rafnsson
HEIMILDIR
1. Nylenna M. Avskjedigelsen av JAMA redaktör er en skam
for den amerikanske legeforeningen. Tidsskr Nor Læge-
foren 1999; 119:351.
2. Sanders SA, Reinisch JM. Would you say you "had sex" if...
? JAMA 1999; 282: 275-7.
3. Kolata G. The trial of the president: beyond the beltway.
Editor of AMA joumal is dismissed. New York Times 1999;
lóJanuary: 1.
4. Smith R. The firing of brother George. The AMA has
damaged itself by sacking JAMA’s editor. BMJ 1999; 318:
210.
5. Bjömsson Á. Að selja nafn sitt. Læknablaðið 1997; 83:
684-5.
6. Kassirer JP, Angell M. The high price of product endorse-
ment. N Engl J Med 1997; 337: 700.
7. Firshein J. AMA struggles to regain its footing. Lancet
1998; 351: 196.
8. Horton R. The sacking of JAMA. Lancet 1999; 353: 252-3.
9. Karlsson Y. JAMA-redaktör avsatt efter 17 ár för studie om
sex. Lákartidningen 1999; 4: 299.
10. Lundberg GD. Editorial freedom and integrity. JAMA
1988; 281:2563.
11. Lundberg GD. House of Delegates reaffirms JAMA’s
editorial independence. JAMA 1993; 270: 1248-9.
Pravachol
Töflur; C 10 A A 03. Hverf tafla inniheldur Pravastatinum INN, natríumsalt, 20 mg eða 40 mg. Ábendingar: Veru/eg hækkun kólestcróls í blóði: Til að
lækka heildar- og LDL-kólesteról hjó sjúklingum með kólesterólhækkun. Kransæðasjúkdómar: Sem viðbót við sérstakt mataræði hjó sjúklingum með
kólesterólhækkun og æðakölkunarsjúkdóma, til að hægja ó stigvaxandi æðakölkun og minnka tíðni hjartadreps og dauða.Til að draga úr hættu ó endurteknu
hjartadrepi, þörf fyrir kransæðaaðgerðir og til að draga úr hættu ó heilablóðfalli og skammvinnu blóðþurrðarkasti (TIA) hjó sjúklingum sem óður hafa
fengið hjartadrep, en eru með eðlilegt magn kólesteróls í blóði. Til að koma I veg fyrir kransæðasjúkdóma: Sem viðbót við sérstakt mataræði hjó sjúklingum
með of mikið magn kólesteróls í blóði ón oinkonna um kransæðasjúkdóm. Skammtar og lyfjagjöf: Áður en Pravachol meðferð hefst, þarf að útiloka
kólesterólhækkun vegna likamlegra sjúkdóma og sjúklingar eiga að vera ó kólesteróllitlu mataræði ó meðan meðferð stendur. Að auki, eru læknar hvattir
til að kynna sér meðferðarleiðbeiningar sem gefnar hafa verið út hér ó landi. Fullorðnir: Venjulegir skammtar eru 10-40 mg einu sinni ó dag, að kvöldi
fyrir svefn. Hómarksverkun af gefnum skammti næst innan 4 vikna. Þess vegna skal mæla blóðfitu reglulega og ókveða skammta út fró niðurstöðum.
AJdraðir og sjúklingar með skerta lifrar- eða nýmastarfsemi: Reynsla af notkun lyfsins bendir ekki til þess að breyta þurfi skömmtum fyrir þessa sjúklinga.
Eins og við aðra lyfjameðferðir skal byrja ó lógum skömmtum. Börn: Vegna ófullnægjandi klínískra gagna er ekki mælt með notkun hjó einstaklingum
yngri en 18 óra. Blönduð meðferð: Áhrif Pravachol ó heildar og LDL-kólesteról aukast þegar það er gefið með gallsýrubindandi resíni. Þegar gallsýrubindandi
resin er gefið (t.d. kólestýramín, kólestípól) skal gefa Pravachol annaðhvort 1 klst. eða meira fyrir eða a.m.k. 4 klst. eftir resin gjöfina. Aðgengi pravastatíns
breytist ekki ef nikótínsýra, próbukól eða gemfibrózíl er gefið samtímis (sjó varnaðarorð, beinagrindarvöðvar). Sjúklingar sem taka ónæmishindrandi lyf
eins og cícklosporín (sjó varnaðarorð, beinagrindarvöðvar) samtímis pravastatíni, skulu hefja meðferðina með 10 mg af pravastatíni ó dag. Skammtinn
skal síðan hækka varlega smóm saman. Fróbendingar: Ofnæmi fyrir einhverju af innihaldsefnum lyfsins. Virkir lifrarsjúkdómar eða óskýrð langtíma
hækkun ó prófunum ó lifrarstarfsemi. Varnaðarorð og varúðarreglur: Pravachol ó ekki að nota ef kólesterólhækkun er vegna hækkunar ó HDL-C eða
hjó sjúklingum með arfhreina æHgenga kólesterólhækkun (homozygotic familial hypercholesterolaemia). Lifrarstarfsemi: Gera skal prófanir ó lifrarstarfsemi.
Sérstakar varúðar skal gæta hjó sjúklingum þar sem transamínasaþéttni hækkar. Hætta skal meðferð ef viðvarandi verður þreföld hækkun ó alanín
aminótransferasa (ALT) og aspartat aminótransferasa (AST) miðað við venjulega þéttni. j klínískri rannsókn fengu 0,5% sjúklinga ó pravastatín meðferð
viðvarandi hækkun (meira en þreföld eðlileg efri mörk) ó transamínasa í sermi. Þessi hækkun var ekki tengd klínískum einkennum og einkennum
lifrarsjúkdóma og lækkuðu venjulega í fyrri gildi, þegar meðferð var hætt. Gæta skal varúðar þegar pravastatín er gefið sjúklingum með sögu um
lifrarsjúkdóma eða mikla ófengisneyslu. Beinagrindarvöðvar: Eins og hjó öðrum HMG-CoA redúktasa blokkum hefur einstaka sinnum komið fram hækkun
ó kreatínfosfókínasaþéttni (CK). Ef um verulega hækkun CK í sermi er að ræða (meira en tíföld eðlileg mörk), eða ef grunur leikur ó vöðvakvilla, er róðlegt
að hætta pravastatín meðferð. Örfó tilvik rókvöðvasundrunar (rhabdomyolysis) sem valdið hefur skertri nýrnastarfsemi vegna mikils vöðvarauða í þvagi
(myoglobinuria), hafa komið fram. Aukin tíðni vöðvaþrota (myositis) og vöðvakvilla (myopathy) hefur sóst hjó sjúklingum sem taka HMG-CoA redkúktasa
blokka, sérstaklega hjó þeim sem hafa fengið ciklosporín (sjó milliverkanir), fibrínsýruafleiður eða nikótínsýru samtímis. Samsett meðferð pravastatíns og
fíbrínsýru getur verið gagnleg hjó vissum sjúklingum sem þurfa enn frekari lækkun blóðfitu. En þar sem ekki er hægt að útiloka vöðvakvilla, skal forðost
samsetta meðferð pravastatins og fíbrfnsýruafleiða. Milliverkanir við lyf eða annað: Engin klínísk óhrif hafa komið fram í rannsóknum á milliverkunum.
Kólestýramín/kólestípól: Engin veruleg lækkun varð ó aðgengi eða verkun þegar pravastatín var gefið 1 klst. fyrir eða 4 klst. eftir kólestýramín gjöf eða
1 klst. fyrir kólestipól gjöf og venjulega móltíð. Samtímis gjöf leiddi hinsvegar til um þoð bil 40-50% lækkunar ó aðgengi pravastatíns. Ciklosporín: í
nokkrum rannsóknum hefur ciklosporín i plasma verið mælt hjó sjúklingum sem fengu pravastatín og ciklosporín samtímis. Niðurstöður þessara mælinga
benda ekki til hækkunnar ciklosporíns þóttni sem hefur klínísk óhríf. í einni rannsókn, hækkaði plasmaþóttni pravastatíns hjó sjúklingum sem gengist höfðu
undir hjartaígræðslu og voru ó ciklosporíni. Meðganga og brjóstagjöf: í dýrarannsóknum hefur ekki komið fram vansköpun ó fóstri. Ekki hefur verið
sýnt fram ó öryggi lyfsins ó meðgöngu. Konur ó barneignaraldri eiga að nota örugga getnaðarvörn ó Pravachol meðferð, þar sem kólesteról og önnur
efni kólesterólmyndunar eru nauðsynleg fyrir þroska fóstursins. Ekki mó taka HMG-CoA redúktasa blokka ó meðgöngu. Lltið magn pravastatíns skilst út í
brjóstamjólk. Brjóstagjöf ætti að hætta ó meðan pravastatín meðferð stendur. Akstur og stjórnun vinnuvóla: Pravachol hefur engin óhrif ó einbeitingu við
bifreiðaakstur eða stjórnun vélknúinna tækja. Áukaverkanir: Pravachol þolist venjulega vel. Aukaverkanir eru venjulega vægar og ganga til baka.
Pravastatín var ekki tengt drermyndun hjó sjúklingum sem voru í klinískri rannsókn I allt að 1 ór eða lengur og ekki í langtíma dýrarannsóknum. AIgengar
(>1%): Húð: Útbrot. Sjaldgæfar (0,1-1%): Miðtaugakerfi: Höfuðverkur, þreyta. Meltingarfæri: Ógleði, uppköst, niðurgangur. Stoðvefir: Vöðvaverkir,
brjóstverkir. M/'ög sjaldgæfar (<0,1 %): Lifur: Aukið magn lifrarensíma í blóði. Stoðvefir: Rókvöðvasundrun (rhabdomyolysis). Ofskömmtun: Einungis 2 tilvik
ofskömmtunar hafa verið skróð, bæði voru einkennalaus og engin óeðlileg hækkun ó blóðprófum kom fram. Ef of stór skammtur er tekinn inn, skal
meðhöndla einkenni. Pakkningar og verð í ágúst 1998: Töflur 20 mg: 28 stk. (þynnupakkað)- kr. 3.905. Töflur 40 mg: 28 stk. (þynnupakkað)- kr. 6.120;
98 stk. (þynnupakkað)- kr. 19.474. Framleiðandi: Bristol-Myers Squibb.
Umboðsaðili á íslandi: Pharmaco hf., Hörgatúni 2, 210 Garðabær.