Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.03.1999, Síða 27

Læknablaðið - 15.03.1999, Síða 27
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 215 mörgum, grunnum eða skarpt afmörkuðum (punched out) en í vélinda sjúklings númer 7 var lýst blöðrum. Herpes simplex veira-1 ræktaðist frá 10 sjúklingum, úr vélindasýnum sjö einstak- linga, munni tveggja og húðsári eins. Hjá átta sjúklingum greindust innlyksur í vélindasýnum við smásjárskoðun. Hjá fjórum þessara sjúk- linga greindust einnig margkjama risafrumur í sýnunum. Mótefnamælingar voru gerðar á sermi 10 einstaklinga, ELISA mælingar hjá okkar sjúk- lingum en mögnuðar (komplement) bindipróf hjá hinum sex. I sermi fimm sjúklinga voru mótefni neikvæð í fyrsta sýni en mælanleg í seinna sýni. Hjá einum sjúklingi voru aðeins IgM mótefni mælanleg í fyrsta sýni. Hjá tveim- ur sjúklingum varð marktækt fall mótefna í sermi frá fyrsta til annars sýnis en í einu tilfelli var marktæk hækkun mótefna mæld milli fyrsta og annars sýnis. Allir sjúklingar okkar voru meðhöndlaðir með acíklóvír en aðeins einn sjúklinganna sem lýst hafði verið áður. Svörun einkenna hans við lyfjameðferðinni var mjög góð (11). Ekki var getið um tímalengd einkenna hjá sex sjúkling- um en hjá 10 vöruðu þau frá innan við fimm dögum og allt að fimm vikum. Okkar sjúkling- ar lágu á sjúkrahúsi í einn til þrjá daga. Umræða Hér er lýst fjórum tilfellum herpes simplex vélindabólgu sem greind voru á Landspítalan- um árið 1997 í að öðru leyti heilbrigðum ein- staklingum og 12 tilfellum að auki sem lýst hafði verið í rituðu máli. Tilfellunum sem fund- ust í rituðu máli var lýst á 10 ára tímabili en engum tilfellum hefur verið lýst síðastliðin 10 ár. McBane og félagar lýstu þó herpes simplex vélindabólgu hjá annars heilbrigðum einstak- lingi árið 1991 en tilfellið fullnægði ekki okkar skilmerkjum (4). Fá tilfelli voru útilokuð vegna þess að þau fullnægðu ekki skilmerkjum okkar (4,9,10). Samkvæmt þessu virðist herpes simpl- ex vélindabólga í annars heilbrigðum einstak- lingum sjaldgæf en líklegt er að sjúkdómurinn sé vangreindur. Sumir hafa væg einkenni og leita því ekki læknis, hjá öðrum sem leita lækn- is er ekki talin þörf á speglun. Auk þess geta einkenni frumsýkingar í munni yfirskyggt ein- kenni frá öðrum líffærum. Megin einkenni hópsins voru ungur aldur (meðalaldur 26 ár) og karlkyn (14/16). Meðal- aldur ónæmisbældra sjúklinga með herpes simplex veiru vélindabólgu er hins vegar hærri og kynjahlutfallið er jafnara (4). Hinn ungi aldur kemur ekki á óvart því rannsóknir hafa sýnt að 40-60% vestrænna þjóða hefur mælan- leg mótefni gegn herpes simplex veirum við þrítugsaldur (12). Ekki er ljóst hvers vegna karlmenn eru í svo miklum meiri hluta. Vél- indabólga er ef til vill algengari meðal karla. Olíklegt er að karlar leiti til læknis fremur en konur vegna einkenna vélindabólgu en mögu- legt er að þeir séu frekar speglaðir vegna ein- kenna sinna því rannsóknir benda til að karl- menn séu frekar rannsakaðir í þaula og með- höndlaðir vegna einkenna en konur (13,14). Verkur við kyngingu var algengasta einkenni hópsins og beindist því athyglin eðlilega að vélinda. Tveir sjúklingar höfðu reyndar verk í uppmagálssvæði sem versnaði við að borða. Hjá tilfelli eitt voru einkenni í upphafi rakin til hjarta vegna breytinga í hjartalínuriti og voru því mæld hjartaensím og gerð hjartaómun. Hjá tilfelli tvö var megineinkennið í upphafi verkur undir hægra rifjabarði sem vakti grun um gall- steinasjúkdóm. Versnun einkenna þrátt fyrir meðferð með sýrudæluhemlum hjá sjúklingum 1, 3 og 4 og hiti voru vísbendingar um að ekki væri um vélindabólgu af völdum sýrubakflæðis að ræða heldur af öðrum toga. Nokkrir sjúk- linganna sem lýst var í rituðu máli voru taldir hafa vélindabólgu vegna bakflæðis og sendir heim á fljótandi fæði, sýrubindandi og/eða sýruhamlandi lyfjum, en komu aftur til læknis vegna aukinna einkenna (sjúkratilfelli 5 og 7). Greinilegt er því að auðvelt er að missa af sjúk- dómsgreiningunni ef einkenni sjúklings benda á annað líffæri en vélinda eða ef einkenni eru væg og/eða batna fljótt. Innan við helmingur sjúklinganna hafði sýnileg mein í húð og/eða slímhúð. Flestir höfðu sár í eða við munn en tveir sjúklingar höfðu húðmein. Bólga í vélinda getur verið af ýmsum toga. Algengust er bólga vegna sýrubakflæðis. Lyf, töflur og hylki geta einnig skaðað líffærið og má þar nefna tetracýklínsambönd. Helsta sýk- ingin sem herjar á vélinda er candidiasis. Þær veirur sem eru þekktar að valda vélindabólgu auk herpes simplex veiru eru cytomegalo veira og varicella zoster veira. Sýnataka hjálpar iðu- lega að greina milli þessara orsaka. Fyrsta sýnilega mein í herpes simplex vélindasýkingu eru blöðrur sent síðar springa og verða að sár- um (15). Blöðrur virðast hins vegar sjaldan sjást við speglun þessara sjúklinga (4) og í samræmi
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.