Læknablaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
521
Table IV. Symptoms, length of hospital stay and outcome in Reykjavik and Copenhagen.
Reykjavik Frederiksberg Bispebjerg
No. of patients 377 305 936
Symptoms
Paresis 67% 73% (NS) 73% (P=0.025)*
Aphasia/dysphasia 20% 39% (P<0.001) 35% (P<0.001)*
Lowered consciousness 17% 23% (P=0.050) 25% (P=0.002)*
Length of hospital stay(days) 28.7 55 (P<0.001) 39 (P<0.001)**
Outcome
Discharged home 71% 56% (P<0.001) 65% (P=0.030)*
To an institution 12% 15% 12%
Death in hospital 17% 29% (P<0001) 23% (P=0010)*
* Chi-square test; ** One sample t-test
Ekki var marktækur munur á einkennum,
áhættuþáttum, legutíma, dánarhlutfalli og af-
drifum við útskrift milli áranna 1996 og 1997.
Af þeim 139 sjúklingum sem lögðust inn á
aðrar deildir en heilablóðfallseiningu þörfnuð-
ust 32 gjörgæslu, sjö þörfnuðust meðferðar á
hjartadeild og 18 voru með annan alvarlegan
sjúkdóm sem leiddi til innlagnar á lyflækninga-
deildir. Tuttugu og þrír voru inniliggjandi á
sjúkrahúsinu þegar þeir fengu heilablóðfall. í
26 tilfellum varð lyflækningadeild fyrir valinu
vegna lélegra endurhæfingarhorfa en í 33 til-
fellum var engin læknisfræðileg ástæða fyrir
valinu.
Umræða
Þetta er fyrsta rannsóknin hér á landi sem
lýsir afdrifum sjúklinga á sjúkrahúsi sem grein-
ast með heilablóðfall. A Sjúkrahúsi Reykjavík-
ur greindust 377 sjúklingar með heilablóðfall á
árunum 1996-1997. í 12% tilfella var heila-
blæðing orsökin en í 88% heiladrep. Heim út-
skrifuðust 71% sjúklinga en 17% létust í leg-
unni. Tæplega tveir af hverjum þremur sjúk-
lingum lögðust inn á heilablóðfallseiningu.
Nýgengi heilablóðfalls á Islandi er ekki
þekkt. Á Sjúkrahúsi Reykjavíkur greindust 206
heilablóðfallstilfelli á árinu 1997 og 208 á
Landspítalanum (6). Á höfuðborgarsvæðinu
búa um 60% þjóðarinnar (7). Þessar niðurstöð-
ur benda til að nýgengi heilablóðfalls á íslandi
gæti verið 650-700 heilablóðföll á ári eða 2,4-
2,5 á hverja 1000 íbúa. Nýgengi heilablóðfalls
á Norðurlöndunum, í Englandi, Eyjaálfu og í
Bandaríkjunum er 1,9-3,0 á 1000 íbúa (3,8-10).
Dánarhlutfall: Meðal heilablóðfallssjúk-
linganna létust 17% í legunni á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur. Athyglisvert er að þetta er lægra
dánarhlutfall á sjúkrahúsi en lýst er í sambæri-
legum rannsóknum á Norðurlöndunum (19-
29%) (11-13) og Englandi (27%) (14). A Vest-
urlöndum hefur dánarhlutfall á fyrsta mánuði
verið 17-34% hjá heilablóðfallssjúklingum
(15) en á Sjúkrahúsi Reykjavíkur létust 15%
innan eins mánaðar. Á Landspítalanum var
dánarhlutfall heilablóðfallssjúklinga 16% á
fyrsta mánuði árið 1997 (6).
Niðurstöður voru bornar saman við afdrif
sjúklinga á tveimur sjúkrahúsum í Danmörku
(12). Dönsku sjúkrahúsin tóku við heilablóð-
fallssjúklingum af ákveðnu þéttbýlissvæði,
veittu þeim bráðameðferð og fulla endurhæf-
ingu með sama hætti og gert er á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur. Dánarhlutfall var marktækt lægra
á Sjúkrahúsi Reykjavíkur en á dönsku sjúkra-
húsunum (p<0,001) (tafla IV). Til að bera sam-
an alvarleika einkenna hjá hópum heilablóð-
fallssjúklinga hefur verið notast við algengi
meðvitundarskerðingar, málstols og lömunar í
útlimum. Algengi þessara einkenna var mark-
tækt lægra á Sjúkrahúsi Reykjavíkur en á
dönsku sjúkrahúsunum (tafla IV). Lágt hlutfall
sjúklinga með alvarleg einkenni á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur og lágt dánarhlutfall á báðum
sjúkrahúsunum í Reykjavík gæti bent til að
heilablóðfall sé vægari sjúkdómur hér á landi
en á öðrum Vesturlöndum.
Mögulegar skýringar á lágu dánarhlutfalli
heilablóðfallssjúklinga á íslandi geta falist í
aldursdreifingu þjóðarinnar, þróun hjarta- og
æðasjúkdóma á Vesturlöndum, orsakadreifingu
heilablóðfalla og mismunandi meðferð:
a) Aldursdreifing þjóðarinnar: Meðalaldur
sjúklinga á Sjúkrahúsi Reykjavíkur er fremur
lágur (72,1 ár) samanborið við erlendar rann-
sóknir (72,0-74,9 ár) (9,11,12,16-19). í rann-
sókn þar sem borin var saman aldurssamsetn-
ing 10 vestrænna þjóða kom í ljós að hlutfall
fólks yfir 65 ára aldri var lágt (10,9%) á Islandi
miðað við hinar þjóðirnar (12,7-17,6%) (20).