Læknablaðið - 15.06.1999, Qupperneq 66

558
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Konurnar breyta
starfínu
í annarri framtíðarskýrsl-
unni er staldrað við þær breyt-
ingar sem eru að verða á
kynjahlutföllum í læknastétt. I
Danmörku eru konur orðnar
rúmlega 30% af læknastétt-
inni og sú tala á eftir að hækka
verulega á næstu árum. Þann-
ig voru konur 64% af nýút-
skrifuðum læknum vorið 1997.
Eins og Sveinn Magnússon
nefndi í fyrstu greininni um
læknaskortinn má slá því
föstu að aukinn fjöldi kvenna í
læknastétt muni breyta lækn-
isstarfinu frá því sem verið
hefur. Konur sætta sig ekki
við þau starfskjör sem læknar
af karlkyni hafa látið sér lynda
og er þar átt við langar og
strangar vaktir, langan vinnu-
tíma og ósveigjanlegar kröfur
um viðveru. Þær vilja geta
Sigurður Guðmundsson land-
lœknir segir breytta verkaskipt-
ingu heilbrigðisstétta bera á góma
í umrœðum manna á meðal.
sameinað starfið lífi fjölskyld-
unnar og eru jafnvel reiðubún-
ar að fórna einhverju af starfs-
framanum til þess að ná því
markmiði. Fjölgun kvenna í
læknastétt er því líkleg til þess
að stuðla að manneskjulegra
starfsumhverfi á sjúkrahúsum.
Norskar framtíðarspár
í fyrstu greininni um
læknaskortinn var vitnað til
greina eftir tvo norska lækna
(3) þar sem þeir gerðu tilraun
til að tlokka læknaskortinn
niður í fjóra undirflokka. Þeir
reyndu líka að spá í framtíðina
og drógu upp mynd af hugs-
anlegri þróun heilbrigðisþjón-
ustunnar í fjórum ímynduðum
læknishéruðum. Þar er ýmis-
legt forvitnilegt að finna en
forvitnilegast er að lesa um
hina jákvæðu þróun í Gleði-
fjarðarfylki eins og henni er
lýst frá sjónahóli ársins 2010.
í þessu fylki hafa sveitarfé-
lög sameinast um rekstur
„heilbrigðismiðstöðva“ sem
íft3 Cipramil
* -einstæðir eiginleikar
TÖFLUR; N 06 AB 04
Hver tafla inniheldur: Citalopramum INN, hýdróbrómíð, samsvarandi Citalopram-
um INN 10 mg, 20 mg eða 40 mg.
Eiginleikar: Cítalópram er tvíhringlaga ftalen-afleiða og er virkt gegn þunglyndi.
Verkunarháttur lyfsins er vegna sértækrar hindrunar á upptöku serótóníns í heila.
Lyfið hefur engin áhrif á endurupptöku noradrenalíns, dópamíns eða GABA. Lyfiðog
umbrotsefni þess hafa því enga anddópamín-, andadren-, andserótónín-, og and-
histamínvirka eða andkólínvirka eiginleika. Jafnvel við langtíma notkun hefur lyfð
engin áhrif á fjölda viðtaka fyrir boðefni í miðtaugakerfi. Aðgengi eftir inntöku er yfir
80%. Hámarksblóðþéttni næst eftir 1-6 klst. Stöðug blóðþéttni næst eftir 1-2 vik-
ur. Próteinbinding er um 80%. Dreifingarrúmmál er u.þ.b. 14 l/kg. Lyfið umbrotn-
ar áður en það útskilst; um 30% í þvagi. Umbrotsefni hafa svipaða en vægari verk-
un en cítalópram. Helmingunartími er um 36 klst. en er lengri hjá öldruðum. Lyfð
hefur hvorki áhrif á leiðslukerfi hjartans né blóðþrýsting og eykur ekki áhrif alkó-
hóls. Lyfið hefur væga róandi verkun.
Ábendingar: Þunglyndi. Felmturköst með eða án víðáttufælni (panic disorder with
or without agrophobia).
Frábendingar: Engar þekktar.
Varnð: Gæta skal vaniðar við gjöf lyfsins við skerta lifrar- eða nýrnastarfsemi.
Aukaverkanir: Algengasta aukaverkunin er ógleði allt að 7%.
Algengar (> 1%): Almennar: Höfuðverkur, sviti, þreyta, slen, titringur, breytingar á
þyngd og svimi. Æðakerfi: Þungur hjartsláttur. Miðtaugakerfi: Svefntruflanir, skyn-
truflanir og órói. Meltingarfæri: Ógleði, breytingará hægðavenjum, meltingaróþæg-
indi og þurrkur í munni. Þvagfæri: Erfiðleikar við að tæma þvagblöðru. Augu: Sjónstill-
ingarerfiðleikar.
Sjaldgæfar (0,1%-1%): Almennar: Almenn lasleikatilfinning. Geispar. Miðtauga-
kerfi: Æsingur, rugl, erfiðleikar við einbeitingu, minnkuð kynhvöt og truflun á sáðláti.
Meltingarfæri: Aukið munnvatnsrennsli. Húð: Útbrot. Öndunarfæri: Nefstífla. Augu:
Stækkað Ijósop.
Mjög sjaldgæfar (< 0,1%): Miðtaugakerfi: Mania.
Aukaverkanir eru oft tímabundnar og ganga yfir enda þótt meðferð sé haldið áfram.
Milliverkanir: Varast ber samtímis gjöf MAO-hemla og skulu að minnsta kosti líða
14 sólarhringar á milli þess að þessi tvö lyf séu gefin nema MAO-hemill hafi mjög
skamman helmingunartíma. Lyfið hefur mjög væg hamlandi áhrif á cýtókróm
P450-kerfiðL
Meðganga og brjóstagjöf: Reynsla af gjöf lyfsins hjá barnshafandi konum er mjög
takmörkuð, en dýratilraunir benda ekki til fósturskemmandi áhrifa. Ekki er vitað
hvort lyfið skilst út í brjóstamjólk en í dýratilraunum hefur lítið magn lyfsins fund-
ist í mjólk.
Skammtastærðir handa fullorðnum: Lyfið ergefið einu sinni á dag, en skammtar
eru breytilegir.
Þunglyndi: Upphafsskammtur er 20 mg á dag, en má auka í 40 mg á dag, ef þörf
krefur. Ekki er mælt með hærri skömmtum en 60 mg á dag. Hjá sjúklingum eldri
en 65 ára er ráðlagður skammtur helmingur ofangreindra skammta þ.e. 10 - 30 mg
á dag, að hámarki 40 mg á dag. Mikilvægt er að gefa lyfið a.m.k. í 2-3 vikur áður en
árangur meðferðarinnar er metinn. Meðferðarlengd 4-6 mánuðir eftir svörun sjúkl-
ings.
Felmturköst: Lágir skammtar eru notaðir í upphafi meðferðarvið felmturköstum til
að draga úr líkum á versnun sjúkdómsins. Ráðlagður upphafsskammtur er þannig
10 mg á dag. Eftir einnar viku meðferð er skammturinn aukinn í 20 mg á dag.
Venjulegur viðhaldsskammtur er 20-30 mg á dag. Ef svörun er ófullnægjandi má
auka skammtinn en ekki er mælt með hærri skömmtum en 60 mg á dag. Viðmeð-
ferð á felmturköstum nær árangur hámarki eftir u.þ.b. 3 mánuði og er viðvarandi
við áframhaldandi meðferð.
Skammtastærðir handa börnum: Lyfið er ekki ætlað bömum.
Pakkningar og hámarksverð frá apótekum í maí 1999: Töflur 10 mg: 28 stk.
(þynnupakkað) - 2.607-, 100 stk. (glas) - 7.446-. Töflur 20 mg: 28 stk. (þynnupakk-
að) - 4.362-, 56 stk. (þynnupakkað) - 7,798-, 100 stk. (glas) - 13.144.Töflur 40 mg:
28 stk. (þynnupakkað) - 7.359-, 56 stk. (þynnupakkað) - 13.607-, 100 stk. (glas) -
23.306-.
Hámarksmagn sem má ávísa er sem svarar 30 daga skammti.
Samþykktur sérlyfjaskrártexti dags. 4. september 1998.
Markaðsleyfishafi: Lundbeck, Danmörku
Umboð á íslandi: Austurbakki hf.