Læknablaðið - 15.06.1999, Page 82

572
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
lýsingar um heilsufar sitt í því
skyni að tryggja öryggi blóðs-
ins sem þeir gefa. Ef við höf-
um notað blóð úr blóðgjöfunr
til vísindarannsókna höfum
við leitað eftir upplýstu sam-
þykki þeirra. Ég er því nokk-
uð uggandi unr þá þróun sem
nú er að hefjast, ekki síst
vegna þess að ábyrgð okkar
sem förum með þessar upp-
lýsingar hangir í lausu lofti.
Ég tel að hún sé mjög rík, að
við berum ábyrgð á þeim. Nú
eru uppi hugmyndir um að
stjórnir heilbrigðisstofnana
geti tekið ákvarðanir um fram-
sal þessara upplýsinga, jafn-
vel í trássi við ráðleggingar
þeirra sem eru faglega ábyrgir
fyrir varðveislu þeirra.
Þetta finnst mér uggvæn-
legt og tel reyndar að þetta
muni skapa svo mikla óvissu
að rekstur gagnagrunnsins
verði öllum mjög erfiður. Ég
held þó að enn sé möguleiki á
að byrgja grunninn áður en
gögnin eru dottin í hann og
reyna að koma í veg fyrir stór-
slys. Þetta varðar ásýnd okkar
út á við og ég þekki það úr
mínu starfi hversu mikilvægt
er fyrir okkur að eiga gott
samstarf við erlendar stofnan-
ir og sérfræðinga sem við
höfum verið að byggja upp á
síðustu árum en það gæti orð-
ið erfiðara eftir að gagnagrunn-
urinn er kominn til sögunnar.
En ég vil taka það sérstak-
lega fram að ég segi þetta
alveg óháð því áliti mínu að
tilkoma Islenskrar erfðagrein-
ingar var mikil framför og sú
vinna sem þar er unnin er á
heimsmælikvarða. Þar er frá-
bært fólk við störf að verkefn-
um sem á engan hátt tengjast
gagnagrunninum. Ég vona
hins vegar að stjórnendur
fyrirtækisins beri gæfu til þess
að taka einungis inn í grunn-
inn upplýsingar frá þeim sem
veitt hafa upplýst samþykki
sitt. Með því myndu þeir sýna
styrk sinn.“
Mikilvæg tengsl við
almenning
- Næsta spurning er kannski
óþörf en hver eru viðhorf al-
mennings til Blóðbankans?
„Þetta er mikilvægasta
spurningin því það trúnaðar-
samband sem myndast hefur
milli Blóðbankans og þjóðar-
innar á þeim 45 árum sem við
höfum starfað er verðmæti
sem við þurfum alltaf að við-
halda. Um það verða allir að
sameinast, við sem vinnum
hér, blóðgjafar, heilbrigðis-
starfsfólk, almenningur og
stjórnmálamenn. Við vitum að
ef okkur verður á í messunni
er tjónið óbætanlegt. Ef þær
breytingar verða á þjóðfélagi
okkar að fólk telur sér ekki
lengur skylt að gefa blóð vær-
um við illa komin.
Samfélagsþróunin er slík að
öldruðu fólki mun fjölga í
framtíðinni og þá getur komið
upp sú staða að blóðþegum
fjölgar en blóðgjöfum fækkar.
Við þurfum því að auka vit-
und almennings um mikilvægi
þess að viðhalda nægilegum
birgðum af blóðhlutum. Það
er í raun miklu meira starf en
svo að þeir 40 manns sem hér
starfa komist yfir það. Það er
starf á þjóðarvísu."
- Það hefur komið fram í
fréttum að Blóðbankinn er að
fá nýjan bíl til blóðsöfnunar.
Breytir það miklu í starfi ykk-
ar?
„Já, það breytir geysilega
miklu. I sumum nágranna-
löndum okkar er allt að helm-
ingi alls blóðs safnað með
blóðbílum sem fara út til
fólks. Við söfnum um það bil
15.000 einingum af blóði á ári
en hver eining er hálfur lítri.
Ef við gætum safnað 3.000-
5.000 einingum með aðstoð
bflsins myndi það breyta miklu.
Þetta er fullkominn bíll
með fimm bekkjum og í hon-
um getum við ekið um ná-
grannabyggðirnar, Suðurland-
ið, Suðurnes og upp í Borgar-
fjörð til að safna blóði og jafn-
vel víðar. Þess eru mörg dæmi
að fólk utan af landi komi við
hjá okkur ef það á leið í borg-
ina en það er kall tímans að
fólk vill fá þjónustuna til sín,
það þekkjum við öll. Við get-
um ekki verið með heimsend-
ingarþjónustu en með tilkomu
bílsins getum við farið í laxa-
ríkustu hylina ef svo má segja.
Það má staðsetja hann utan við
stórmarkaði, fjölmenna skóla
og vinnustaði. Með því móti
myndum við gerbreyta ásýnd
okkar og tengslum við al-
menning.
Við höfum bent á það að
fjarvera blóðgjafa frá vinnu er
sjaldnast undir klukkustund
og oft lengri. Miðað við
16.000 blóðgjafir á ári erum
við að tala um átta ársverk. Ef
við getum komið til móts við
fólk þar sem það starfar þá er
það hagkvæmt fyrir fólkið,
fyrirtækin og þjóðfélagið.
Við erum afar þakklát fyrir
ómetanlegan stuðning Rauða
krossins og stjórnar Ríkisspít-
alanna við kaupin á þessum
bfl. Nú er verið að ganga frá
lokafrágangi fyrir pöntun bíls-
ins en afgreiðslufrestur á svona
bfl er sex til níu mánuðir svo
hann gæti verið kominn
snemma á næsta ári,“ sagði
Sveinn Guðmundsson yfir-
læknir Blóðbankans.
-ÞH