Læknablaðið - 15.09.1999, Qupperneq 95

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
751
• Böm skulu ekki hafa nein
lyf undir höndum í skólan-
um nema í algjörum undan-
tekningartilvikum. Slíkar
lyfjagjafir geta til dæmis
verið insúlíngjafir sem
barnið sér sjálft alfarið um.
• í ferðum utan skóla skal
skólastjóri semja við
ákveðinn aðila sem fylgir
börnunum um að hafa um-
sjón með lyfjagjöfum barn-
anna. Einungis skal hafa
meðferðis fyrir þann dag/
daga sem áætlað er að vera í
burtu. Hjúkrunarfræðingar
skulu skammta lyfin í box
og skal skólastjóri láta
hjúkrunarfræðinga vita
þegar slíkar ferðir eru fyrir-
hugaðar.
• Ábyrgð þeirra er deila út
lyfjum til barna í skólum
nær einvörðungu til þess að
lyfið sé gefið á réttum tíma
en ekki til hugsanlegra
aukaverkana eða annarra
afleiðinga sem lyfjagjöfin
kann að hafa.
• Þeir sem annast lyfjadreif-
ingu í skólum skulu fá lág-
marksfræðslu um með-
höndlun lyfja og skulu heil-
brigðisyfirvöld skipuleggja
slíka fræðslu í samráði við
skólayfirvöld og stéttarfé-
lög viðkomandi aðila.
Landlæknisembættið maí 1999
Leitarstöð Krabbameinsfélagsins 35 ára
Leitarstöð Krabbameinsfé-
lagsins átti 35 ára afmæli 29.
júní síðastliðinn. Starfsemin
hefur frá upphafi beinst að því
að fækka nýjum tilfellum af
leghálskrabbameini og lækka
dánartíðni sjúkdómsins. Ár-
angurinn er ótvíræður þar sem
dánartíðnin hefur lækkað um
75% og nýgengi um 67%. Af
þeim konum sem greinast
með þennan sjúkdóm eru um
70% á fyrsta stigi og þar af
fjórar af hverjum fimm á svo-
nefndu hulinsstigi þar sem bú-
ast má við fullum bata eftir
einfalda aðgerð (keiluskurð).
Við upphaf leitar var nýgengi
og dánartíðni vaxandi og hef-
ur verið áætlað að um 150
fleiri konur hefðu dáið af
völdum sjúkdómsins ef dánar-
tíðnin hefði haldist óbreytt frá
1966-70 fram til 1995.
Þessi árangur leitarstarfsins
er með því besta sem þekkist í
heiminum og hefur vakið at-
hygli erlendra fræðimanna
sem eru sammála því að þetta
megi þakka góðu skipulagi
leitar, markvissu eftirliti og
öruggri meðferð þeirra
kvenna sem greinast með af-
brigðileg frumustrok. Tíðni
forstiga sjúkdómsins fer þó
vaxandi, einkum meðal yngri
kvenna, auk þess sem þróun-
arferill þessara krabbameina
er í sumum tilfellum mun
hraðari en áður var áætlað.
Lítið má því út af bregða svo
þetta forvarnarstarf raskist
ekki.
Nú þykir sannað að í um
95% tilfella megi rekja or-
sakir leghálskrabbameins til
smits með veiru er nefnist
human papillpoma veira
(HPV). Unnið er að þróun
bóluefnis en sú vinna er enn á
tilraunastigi og mun sennilega
líða áratugur þar til slíkt bólu-
efni verður komið á almennan
markað. Bóluefnið verður
notað til bólusetningar kvenna
(og karla) fyrir kynþroskaald-
ur og munu því líða áratugir
áður en mögulegra áhrifa
hennar fer að gæta. Greining
forstiga með leghálsstroki
verður því enn um sinn helsta
forvarnaraðgerð í baráttunni
við þennan vágest.
Því ber að fagna að þessari
leitarstarfsemi var tryggður
traustur starfsgrundvöllur
með verksamningi Heilbrigð-
isráðuneytis og Krabbameins-
félagsins á árinu 1987. Samn-
ingur þessi tryggir öllum kon-
um jafnan aðgang að þessari
þróun, óháð búsetu og efna-
hag, og verður vonandi svo
áfram meðan þörf krefur.
Fréttatilkynning