Læknablaðið - 15.10.1999, Blaðsíða 42

804
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
meðalblóðþrýstingsgildi í slagbili og hlébili
143 mmHg og 82 mmHg. Þessi blóðþrýstings-
gildi voru svipuð í öllum greiningarhópunum
og meðferð háþrýstings virðist því vera í
nokkuð góðu lagi meðal kransæðasjúklinga.
Heimilislæknar nota hjartalínurit afar mis-
munandi allt frá 33% hjá þeim lækni sem
sjaldnast hafði tekið hjartalínurit upp í 78% hjá
þeim er flest hafði tekið. Ekki var kannað hvort
þessi munur tengdist á einhvern hátt eftirliti og
hjartaritstökum hjá öðrum sérfræðingum. Eng-
ar reglur eða leiðbeiningar liggja fyrir um
hversu oft er æskilegt að taka hjartarit í al-
mennu eftirliti hjartasjúklinga. Hins vegar er
gildi rannsóknarinnar margþætt. til dæmis að
greina merki hjartadreps (bæði þöguls og klín-
ísks), ofþykktar vinstri slegils, gáttaflökt og
svo framvegis, allt vandamál sem kalla á
ákveðin viðbrögð.
f þessari úttekt er margt undanskilið sem lík-
legt er að skipti máli fyrir framvindu kransæða-
sjúkdóms en er á færi heilsugæslunnar að hafa
áhrif á. Má þar nefna mataræði og líkamshreyf-
ingu en einnig þætti sem eru undir smásjá
gagnrýninna rannsókna eins og neysla andox-
unarefna, fólínsýru og fleira (14-19).
Eitt af aðalatriðum í eftirliti kransæðasjúk-
linga er að taka á öllum áhættuþáttum. Einung-
is 10% sjúklinganna reyndust bæði hafa kólest-
erólgildi undir 5,0 mmól/L og blóðþrýsting
undir 160/90 mmmHg. Tæplega 8% uppfylltu
þessi skilyrði og reyktu ekki. Við ályktum því
að nauðsynlegt sé að skipuleggja betur eftirlit
með kransæðasjúklingum, skilgreina markmið
og nýta þá meðferðarmöguleika sem fyrir
hendi eru og bæta upplýsingaflæði milli þeirra
aðila sem um eftirlitið sjá. Þótt erlendar rann-
sóknir hafi sýnt að jafnvel hin vönduðustu end-
urhæfingar- og forvarnaráætlanir nái aldrei
fullkomnum árangri hjá öllum (20) teljum við
að þessi rannsókn sýni óyggjandi að á mörgum
sviðum megi stórbæta meðferð og forvarnar-
starf meðal íslenskra kransæðasjúklinga. Þörf-
in nær til breiðs hóps sjúklinga á ýmsum stig-
um sjúkdóms og meðferðar. Hið fjölbreytta og
dreifða form sem er á meðferð og eftirlitit kall-
ar einnig á skipulagsátak með samvinnu sem
flestra sem að meðferð og eftirliti koma en sér-
staklega þó heimilis- og hjartalækna.
HEIMILDIR
1. Scandinavian Simvastatin Survival Study Group. Random-
ised trial of cholesterol lowering in 4444 patients with coro-
nary heart disease: the Scandinavian Simvastatin Survival
Study (4S). Lancet 1994; 344: 1383-9.
2. Sacks FM, Pfeffer MA, Moye LA, Rouleau JL, Rutherford
JD, Cole TG, et al. The effect of pravastatin on coronary
events after myocardial infarction in patients with average
cholesterol levels. Cholesterol and recurrent events trial
investigators. N Engl J Med 1996; 335: 1001-9.
3. Daviglus ML, Liu K, Greenland P, Dyer AR, Garside DB,
Manheim L, et al. Benefit of a favorable cardiovascular
risk-factor profile in middle age with respect to Medicare
costs. N Engl J Med 1998; 339: 1122-9.
4. Sigurðsson E, Jónsson J, Þorgeirsson G. Hvemig er kólest-
eróllækkandi lyfjameðferð háttað meðal íslenskra krans-
æðasjúklinga. Læknablaðið 1999; 85: 109-19.
5. Sigurðsson E, Jónsson J, Þorgeirsson G. Lyfjameðferð
kransæðasjúklinga á íslandi. Læknablaðið 1999; 85: 510-5.
6. Þorgeirsson G, Davíðsson D, Sigvaldason H, Sigfússon N.
Ahættuþættir kransæðasjúkdóms meðal karla og kvenna á
íslandi. Niðurstöður úr hóprannsókn Hjartavemdar 1967-
1985. Læknablaðið 1985; 78: 267-76.
7. Hennekens CH. Risk factors for coronary heart disease in
women. Cardiol Clin 1998; 16: 1-8.
8. Yusuf HR, Giles WH, Croft JB, Anda RF, Casper ML. Im-
pact of multiple risk factor profiles on determining cardio-
vascular disease risk. Prev Med 1998; 27: 1-9.
9. Wilhelmsen L, Johansson S, Ulvenstam G, Welin L. Rosen-
gren A, Eriksson H, et al. CHD in Sweden: mortality, inci-
dence and risk factors over 20 years in Gothenburg. Int J
Epidemiol 1989; 18: S101-8.
10. Hermanson B, Omenn GS, Kronmal RA, Gersh BJ. Bene-
ficial six-year outcome of smoking cessation in older men
and women with coronary artery disease. Results from the
CASS registry. N Engl J Med 1988; 319: 1365-9.
11. Kleinman JC, Feldman JJ, Monk MA. The effects of chan-
ges in smoking habits on coronary heart disease mortality.
Am J Public Health 1979; 69: 795-802.
12. Sigurdsson E, Sigfusson N, Agnarsson U, Sigvaldason H,
Thorgeirsson G. Long-term prognosis of different forms of
coronary heart disease. The Reykjavik Study. Int J
Epidemiol 1995; 24: 58-68.
13. Pekkanen J, Linn S, Heiss G, Suchindran C, Leon A, Rif-
kind B, et al. Ten-year mortality from cardiovascular dis-
ease in relation to cholesterol level among men with and
without preexisting cardiovascular disease. N Engl J Med
1990; 322: 1700-7.
14. Witztum JL. To E or not to E-How well do we tell? Circula-
tion 1998; 50: 2785-7.
15. Rapola JM, Virtamo J, Ripatti S, Huttunen JK, Albanes D,
Taylor PR, et al. Randomised trial of alpha-tocopherol and
beta-carotene supplements on incidence of major coronary
events in men with previous myocardial infraction. Lancet
1997; 349: 1715-20.
16. Davey PJ, Schulz M, Gliksman M, Dobson M, Aristides M,
Stephens NG. Cost-effectiveness of vitamin E therapy in
the treatment of patients with angiographically proven
coronary narrowing (CHAOS trial). Cambridge Heart
Antioxidant Study. Am J Cardiol 1998; 82: 414-7.
17. Anderson TJ, Meredith IT, Yeung AC, Frei B, Selwyn AP,
Ganz P. The effect of cholesterol-lowering and antioxidant
therapy on endothelium-dependent coronary vasomotion
[see comments]. N Engl J Med 1995; 332: 488-93.
18. Rich-Edwards JW, Manson JE, Hennekens CH, Buring JE.
The primary prevention of coronary heart disease in women
[see comments]. N Engl J Med 1995; 332: 1758-66.
19. Hoffman RM, Garewal HS. Antioxidants and the preven-
tion of coronary heart disease [see comments]. Arch Intem
Med 1995; 155: 241-6.
20. Carlsson R. Semm cholesterol, lifestyle, working capacity
and quality of life in patients with coronary artery disease.
Experiences from a hospital-based secondary prevention
programme. Scand Cardiovasc J 1998; 32: 1-20.