Læknablaðið - 15.11.1999, Qupperneq 32

882
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Lokaorð
Skapa þarf þróunarumhverfi fyrir fjarlækn-
ingar í íslensku heilbrigðiskerfi, fá stuðning
við verkefni, nota staðla og setja fram kröfulýs-
ingar þannig að unnt verði að votta staðlaðar
lausnir (meðal annars með tilliti til gæða).
Móta þarf áætlun um notkun fjarlækninga sem
taki mið af reynslu nágrannaþjóða okkar.
Skilgreina þarf hvers konar klíníska ráð-
gjafarþjónustu á að veita frá sérfræðisjúkrahús-
um og jafnvel öðrum sérfræðistofnunum til hér-
aðssjúkrahúsa og jafnvel heilsugæslustöðva.
Fjarlækningaverkefni geta svarað mörgum
spurningum um hvernig væri best að veita sér-
fræðiþjónustu og hvað þarf til. Tæknibúnaður
verður síðan valinn eftir þjónustunni.
Gert er ráð fyrir að heilbrigðisnetið verði
notað sem fjarskiptaleið og þannig verði vel
vandað til öryggis og trúnaðar. Velja þarf sér-
fræðisvið sem hafa sýnt nægileg reynslu í verk-
efnum til þessa og þar sem áætlanir liggja fyrir
um uppbyggingu þjónustu.
Jafnramt þarf að finna fræðslu og slíkum
samskiptum farveg. Má þar nefna fræðslufundi
með fjarfundabúnaði á milli sjúkrahúsa og á
milli sjúkrahúsa og heilsugæslustöðva, reglu-
lega samstarfsfundi vegna þjónustu og klín-
ískrar vinnu ásamt símenntun og formlegri
kennslu.
HEIMILDIR
1. Baquet CR. An overview of Telemedicine. http://www.som
1. ab.umd.edu/~smadmin/TELEmed/BaquetCR-JAAMP.
html
2. Brekkan Á, Pálsson Þ, Oddsson ÓH. Fjarlækningar á ís-
landi. Læknablaðið 1998; 84: 552-61.
3. Prerost S. Some issues regarding telemedicine evaluation:
Austalian Experience. I 7.: 28-30.
4. Telemedisin i Norge http://www.dep.no/shd/publ/1999/
telerapport/tele_ra.htm
5. Network of Excellence Centres for Social Welfare and
Health Care: Oskenet http://www.oskenet.fi/english/
introduction/index.html
6. Telemedicine. A Guide to assessing telecommunications in
Health Care. Field MJ, ed. USA: National Academy Press;
1996.
7. Alaska telemedicine Project. http://www.telemedicine.
alaska.edu/
8. Doughty K. Telemedicine communication channels - wired
links. In European Telemedicine 1998/99. Wootton R, ed.
UK: Kensington Publications Ltd.; 1999.
9. Stefnumótun í upplýsingamálum innan heilbrigðiskerfisins.
Reykjavík: Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið. Rit 1;
1997.
10. Palsson T. Planning of Teleradiology in Iceland. Proceed-
ings of 2nd Nordic Telemedicine Congress, Reykjavik
1998.
11. Kristinsson SA, Björgvinsson JB, Palsson T. The future of
Icelandic Maritime Telemedicine - clinical vision and
technology. Proceedings of the Nordic Maitime Congress,
Reykjavik 1998.
Pravachol
Töflur; C 10 A A 03. Hvert tafla inniheldur Pravastatinum INN, natríumsalt, 20 mg eða 40 mg. Ábendingar: Veruleg hækkun kólesteróls í blóði: Til að
lækka heildar- og LDL-kólesteról hjó sjúklingum með kólesterólhækkun. Kransæðasjúkdómar: Sem viðbót við sérstakt mataræði hjó sjúklingum með
kólesterólhækkun og æðokölkunarsjúkdómo, til að hægja ó stigvaxandi æðakölkun og minnka tíðni hjartadreps og dauða.Til að draga úr hættu ó endurteknu
hjartadrepi, þörf fyrir kransæðaaðgerðir og til að draga úr hættu ó heilablóðfalli og skammvinnu blóðþurrðarkasti (TIA) hjó sjúklingum sem óður hafa
fengið hjartadrep, en eru með eðlilegt magn kólesteróls í blóði. Til að koma í veg fyrir kransæðasjúkdóma: Sem viðbót við sérstakt mataræði hjó sjúklingum
með of mikiö magn kólesteróls f blóði ón einkenna um kransæðasjúkdóm. Skammtar og lyfjagjöf: Áður en Pravachol meðferð hefst, þarf að útiloka
kólesterólhækkun vegna líkamlegra sjúkdóma og sjúklingar eiga að vera ó kólesteróllitlu mataræði ó meðan meðferð stendur. Að auki, eru læknar hvattir
til að kynna sér meðferðarleiðbeiningar sem gefnar hafa verið út hér ó landi. Fullorðnir: Venjulegir skammtar eru 10-40 mg einu sinni ó dag, að kvöldi
fyrir svefn. Hómarksverkun af gefnum skammti næst innan 4 vikna. Þess vegna skal mæla blóðfitu reglulega og ókveða skammta út fró niðurstöðum.
AIdraðir og sjúklingar með skerta lifrar- eða nýrnastarfsemi: Reynsla af notkun lyfsins bendir ekki til þess að breyta þurfi skömmtum fyrir þessa sjúklinga.
Eins og við aðra lyfjameðferðir skal byrja ó lógum skömmtum. Börn: Vegna ófullnægjandi klínískra gagna er ekki mælt með notkun hjó einstaklingum
yngri en 18 óra. Blönduð meðferð: Áhrif Pravachol ó heildar og LDL-kólesteról aukast þegar það er gefið með gallsýrubindandi resíni. Þegar gallsýrubindandi
resin er gefið (t.d. kólestýramín, kólestipól) skal gefa Pravachol annaðhvort 1 klst. eða meira fyrir eða a.m.k. 4 klst. eftir resín gjöfina. Aðgengi pravastatíns
breytist ekki ef nikótinsýra, próbukól eða gemfibrózil er gefið samtimis (sjó varnaðarorð, beinagrindaryöðvar). Sjúklingar sem taka ónæmishindrandi lyf
eins og clcklosporin (sjó varnaðarorð, beinagrindarvöðvar) samtímis pravastatlni, skulu hefja meðferðina með 10 mg af provastotfni ó dag. Skammtinn
skal slðan hækka varlega smóm soman. Fróbendingar: Ofnæmi fyrir einhverju af innihaldsefnum lyfsins. Virkir lifrarsjúkdómar eða óskýrð langtíma
hækkun á prófunum ó lifrarstarfsemi. Varnaðarorð og varúðarreglur: Pravachol ó ekki að nota ef kólesterólhækkun er vegna hækkunar á HDL-C eða
hjó sjúklingum með arfhreina ættgenga kólesterólhækkun (homozygotic familial hypercholesterolaemia). Lifrarstarfsemi: Gera skal prófanir ó lifrarstarfsemi.
Sérstakar varúðar skal gæta hjó sjúklingum þar sem transamfnasaþéttni hækkar. Hætto skal meðferð ef viðvarandi verður þreföld hækkun ó alanfn
aminótransferasa (ALT) og aspartat aminótransferasa (AST) miðað við venjulega þóttni. í klíniskri rannsókn fengu 0,5% sjúklinga ó pravastatín meðferð
viðvarandi hækkun (meira en þreföld eðlileg efri mörk) ó transamínasa i sermi. Þessi hækkun var ekki tengd klfnískum einkennum og einkennum
lifrarsjúkdóma og lækkuðu venjulega í fyrri gildi, þegar meðferð var hætt. Gæta skal varúðar þegar pravastatfn er gefið sjúklingum með sögu um
lifrarsjúkdóma eða mikla ófengisneyslu. Beinagrindarvöðvar: Eins og hjó öðrum HMG-CoA redúktasa blokkum hefur einstaka sinnum komið fram hækkun
ó kreatinfosfókinasaþéttni (CK). Ef um verulega hækkun CK í sermi er að ræða (meira en tíföld eðlileg mörk), eða ef grunur leikur ó vöðvakvilla, er róðlegt
að hætta pravastatín meðferð. örfó tilvik rókvöðvasundrunar (rhabdomyolysis) sem valdið hefur skertri nýrnastarfsemi vegna mikils vöðvarauða í þvagi
(myoglobinuria), hafa komið from. Aukin tiðni vöðvaþrota (myositis) og vöðvakvilla (myopothy) hefur sést hjó sjúklingum sem taka HMG-CoA redkúktasa
blokka, sérstaklego hjó þeim sem hafa fengið ciklosporín (sjó milliverkanir), fibrinsýruafleiður eða nikótínsýru samtímis. Samsett meðferð pravastatíns og
flbrínsýru getur verið gagnleg hjó vissum sjúklingum sem þurfa onn frekari lækkun blóðfitu. En þar sem ekki er hægt að útiloka vöðvakvilla, skal forðast
samsetta meðferð pravastatlns og fíbrfnsýruafleiða. Milllverkanir vlð lyf eða annað: Engin klínísk óhrif hafa komið from í rannsóknum ó milliverkunum.
Kólestýramln/kólestípól: Engin veruleg lækkun varö ó aðgengi eða verkun þegar pravastatín var gefið 1 klst. fyrir eða 4 klst. eftir kólestýramín gjöf eða
1 klst. fyrir kólestipól gjöf og venjulega móltið. Samtimis gjöf leiddi hinsvegar til um það bil 40-50% lækkunar ó aðgengi pravastatíns. Ciklosporin: (
nokkrum rannsóknum hefur ciklosporin í plasma verið mælt hjó sjúklingum sem fengu pravastatin og ciklosporin samtimis. Niðurstöður þessara mælinga
benda ekki til hækkunnar ciklosporíns þéttni sem hefur klfnísk óhrrf. í einni rannsókn, hækkaði plasmaþéttni pravastotíns hjó sjúklingum sem gengist höfðu
undir hjartaigræðslu og voru ó ciklosporíni. Meðganga og brjóstagjöf: i dýrarannsóknum hefur ekki komið fram vansköpun ó fóstri. Ekki hefur verið
sýnt fram ó öryggi lyfsins ó meðgöngu. Konur ó barneignaraldri eiga að nota örugga getnaðarvörn ó Pravachol meðferð, þar sem kólesteról og önnur
efni kólesterólmyndunar eru nauðsynleg fyrir þroska fóstursins. Ekki mó taka HMG-CoA redúktasa blokka ó meðgöngu. Lítið magn pravastatíns skilst út í
brjóstamjólk. Brjóstagjöf ætti að hætta ó meðan pravastatín meðferð stendur. Akstur og stjórnun vinnuvéla: Pravachol hefur engin óhrif ó einbeitingu við
bifreiðoakstur eða stjórnun vélknúinna tækja. Aukaverkanlr: Pravachol þolist venjulego vel. Aukaverkanir eru venjulega vægar og ganga til baka.
Pravastatín var ekki tengt drermyndun hjó sjúklingum sem voru í klínískri rannsókn í allt að 1 ór eða lengur og ekki (langtíma dýrarannsóknum. Algengar
(> 1 %): Húð: Útbrot. Sjaldgæfar (0,1-1%): Miðtaugakerfi: Höfuðverkur, þreyta. Meltingarfæri: Ógleði, uppköst, niðurgangur. Stoðvefir: Vöðvaverkir,
brjóstverkir. Mjög sjaldgæfar (<0,1 %): Lifur: Aukið magn lifrarensíma í blóði. Stoðvefir: Rókvöðvasundrun (rhabdomyolysis). Ofskömmtun: Einungis 2 tilvik
ofskömmtunar hafa verið skróð, bæði voru einkennalaus og engin óeðlileg hækkun ó blóðprófum kom fram. Ef of stór skammtur er tekinn inn, skal
meðhöndla einkenni. Pakkningar og verð í ágúst 1998: Töflur 20 mg: 28 stk. (þynnupakkað)- kr. 3.905. Töflur 40 mg: 28 stk. (þynnupakkað)- kr. 6.120;
98 stk. (þynnupakkað)- kr. 19.474. Framleiðandl: Bristol-Myers Squibb.
Umboðsaðill á íslandl: Pharmaco hf., Hörgatúni 2, 210 Garðabær.