Læknablaðið - 15.11.1999, Blaðsíða 83

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
923
Enn um hóptryggingu lækna
Á síðastliðnu sumri hreyfði
ég gagnrýni á samning, sem
Læknafélag íslands hefur gert
við tiltekið tryggingarfélag
um svokallaða hóptryggingu
lækna, þar sem hluti lækna er
útilokaður frá tryggingu á
þeim forsendum, að þeir séu í
of mikilli heilsufarslegri
áhættu. Eg sendi erindi til
stjórnar Læknafélags íslands
með athugasemdum við þenn-
an samning og auk þess stutta
umfjöllun í júlíhefti Lækna-
blaðsins. Eg leyfði mér að
staðhæfa, að þessi samningur
bryti í bága við Codex
Ethicus, en eitt af undirstöðu-
atriðum Codex er bræðralag
lækna, collegialitetið. Það
hafa engin viðbrögð orðið við
þessum athugasemdum mín-
um, svo að ég verð að halda
þessari umræðu áfram sem
eintali.
Fróðir menn segja mér, að
trygging eins og sú sem LI
hefur þarna samið um, sé ekki
hóptrygging í venjulegri
merkingu þess orðs, heldur
einstaklingstrygging, þar sem
iðgjöldum er náð niður með
því að tryggja marga einstak-
linga á einu bretti og með því
að útiloka þá sem tryggingafé-
lagið telur óæskilega. Það er
þessi útilokun sem mér fínnst
ekki samrýmast þeim siða-
reglum sem hingað til hafa
gilt innan læknasamtakanna.
Þegar læknaforystan gerir
svona samning, hlýtur mark-
miðið að vera að bæta hag
lækna með því að beita mætti
samtakanna. En þá mætti
spyrja. Er áhugi læknaforyst-
unnar eingöngu bundinn við
að bæta hag hinna „hraustu"?
Er enginn áhugi á að bæta hag
þeirra sem búa við aukna
heilsufarslega áhættu? Maður
skyldi ætla að þar væri þörfín
ekki minni. Og hvar eiga þeir
þá að fá hliðstæða fyrir-
greiðslu? Eða geta þeir bara
átt sig? Þeir eru líka meðlimir
í LÍ.
Eins og ég drap á í grein
minni í júlí, er um þessar
mundir unnið að hóptrygg-
ingu á vegum ASÍ. Þar er það
kölluð hóptrygging þegar allir
meðlimir viðkomandi félags
eru tryggðir, allir greiða sama
iðgjald, en engum er fleygt
fyrir borð. Þar fylgir að vísu
sá böggull skammrifi, að um
er að ræða skyldutryggingu,
félagsmenn eiga ekki val. í
hóptryggingu læknafélagsins
er ekki um skyldutryggingu
að ræða, þar eiga allir val -
nema þeir sem fleygt er fyrir
borð, þeir eiga ekkert val. Þeir
eru einfaldlega skildir eftir úti
í kuldanum. Skyldi nokkurt
tryggingafélag ljá máls á því
að tryggja þetta „frákast“?
Þær raddir heyrast, og
verða æ háværari, sem halda
því fram að siðferðileg gildi
séu farin að eiga sífellt erfíð-
ara uppdráttar í samfélaginu
bæði hér á landi og víðar, að
arðsemiskröfur og önnur hag-
ræn gildi séu sett skör hærra
en hin siðrænu gildi. Við höf-
um kynnst þeirri þróun áþreif-
anlega í sambandi við gagna-
grunnsmálið, þar sem sú krafa
hefur verið gerð til lækna, að
þeir rjúfi trúnað við sjúklinga
sína og afhendi trúnaðarupp-
lýsingar um þá til fjármála-
fyrirtækis, það er selji hluta af
sínum Codex fyrir peninga.
Hóptryggingarsamningurinn
er grein á sama meiði. Þar er
collegialitetið látið fyrir fjár-
hagslegan ávinning meirihlut-
ans.
Það er mikið talað um auð-
lindir um þessar mundir. Það
er sagt að þetta og hitt sé auð-
lind, manneskjan, sjúkragögn-
in, þekkingin, náttúran og svo
framvegis. Ætli við gætum
ekki orðið sammála um, að
siðgæðið sé sú „auðlind“ sem
við getum síst án verið. Það er
sá grunnur sem allt hitt bygg-
ist á. Það á ekki að selja sið-
ræn verðmæti fyrir peninga
hvorki með því að bregðast
trúnaði við sjúklingana né
trúnaðinum við collegana.
Eg vil að lokum gera það að
tillögu minni, að stjórn LÍ geri
ráðstafanir til að eftirfarandi
atriði verði könnuð:
1. Hvað hefur mörgum ver-
ið meinuð aðild að hóptrygg-
ingunni?
2. Hvaða áhrif hefði það á
tryggingarskilmálana, ef allir
læknar væru teknir með?
3. Hvaða áhrif hefur það á
tryggingarmöguleika lækna,
að vera meinuð aðild að hóp-
tryggingunni?
4. Hafa fleiri fagfélög gert
sams konar samninga?
Guðmundur Helgi
Þórðarson
fyrrverandi heilsugæslulæknir