Læknablaðið - 15.11.1999, Blaðsíða 57

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
901
stétta með það í huga að aðrar
stéttir gangi að einhverju leyti
inn í störf lækna.
Hins vegar væri ljóst að
ekki er mögulegt að vinna
eftir vinnutímatilskipuninni
óbreyttri hér á landi, til þess
væri sérstaða okkar of mikil.
Hér er strjálbýli meira en
gengur og gerist í Evrópu og
læknishéruð fámenn auk þess
sem lítil sem engin framhalds-
menntun er í boði. Hvort
tveggja skapar hlutfallslega
meiri þörf fyrir sérfræðistöð-
ur. Því væri nauðsynlegt fyrir
lækna og samtök þeirra að fá
þessar staðreyndir viður-
kenndar og fara fram á sann-
gjarna umbun fyrir vinnu sem
byggist á undanþágum frá til-
skipuninni. Sú vinna ætti ekki
að vera sjálfboðaliðastarf.
Þörf á að skilgreina
vaktir á ný
Síðastur frummælenda kom
Þórir B. Kolheinsson heilsu-
gæslulæknir á Hellu í pontu
og fjallaði um vinnutfmatil-
skipunina eins og hún lítur út
frá bæjardyrum heilsugæslu-
lækna. Þar kreppir skórinn
fyrst og fremst að á lands-
byggðinni því heimilis- og
heilsugæslulæknar í Reykja-
vík búa flestir hverjir við
nokkuð skaplegan vinnutíma
auk þess sem vaktir þeirra eru
í föstum skorðum á vegum
Læknavaktarinnar.
En á landsbyggðinni horfir
málið allt öðruvísi við. A Ak-
ureyri, Suðurnesjum og Sel-
fossi eru heilsugæslulæknar
fjölmennir og vaktir strjálast-
ar en á öðrum stöðum eru
vaktir víðast hvar tví- eða þrí-
skiptar og um þessar mundir
starfa 14 læknar einir og eru
því á vakt alla daga.
Vöktum heilsugæslulækna
er skipt í þrennt. Staðarvakt,
gæsluvakt 1 sem felur í sér að
læknir hafí aðstöðu á tiltekn-
um stað og sinni læknisvökt-
um þaðan. Honum er ekki
skylt að dvelja á heilsugæslu-
stöð en hann á að veita upp-
lýsingar og ráðgjöf, meðal
annars í síma, og vera reiðu-
búinn að sinna útkalli og
koma tafarlaust á vettvang ef
um bráðaútkall er að ræða.
Loks er það gæsluvakt 2 en
hún felur í sér að læknir megi
vera allt að tveim klukku-
stundum að koma sér á vett-
vang við útkall læknis eða
annars heilbrigðisstarfsmanns.
Heilsugæslulæknar eru
ósáttir við þessar skilgreining-
ar sem Þórir sagði fengna úr
samningum sjúkrahúslækna.
Hann sagði þær ekki byggðar á
þekkingu á vinnuaðstæðum
heilsugæslulækna sem oft á
tíðum eru eini heilbrigðis-
starfsmaðurinn á vettvangi. í
raun ætti því að líta á allt hér-
aðið eða vaktsvæðið sem starfs-
vettvang og læknirinn væri því
á stöðugri staðarvakt. Launa-
greiðandinn reyni því að koma
sér undan því að greiða lækn-
um fyrir vaktir sem þeir sinna
með þessum skilgreiningum.
Pólitísk ákvörðun um
þjónustustigið
Þórir sagði flesta lands-
byggðarlækna vinna lengri
vinnuviku en þær 48 stundir
sem tilskipunin segir til um.
Það blasti því við að fjölga
þyrfti læknum til að koma til
móts við tilskipunina en þá
væri á það að líta að erfítt
hefði reynst að fá lækna til
starfa á landsbyggðinni. Það
mætti líka hugsa sér að stækka
vaktsvæðin og þar með dreifa
vöktum á fleiri lækna en þá
þyrfti að hafa í huga að fjar-
lægðirnar ykjust og við það
lækkaði þjónustustigið. Það
væri pólitísk ákvörðun að
bregðast við og hana þyrftu
stjórnvöld að taka.
Varðandi ákvæðið um 11
tíma samfellda hvíld sagði
Þórir að það þýddi að læknir
sem væri kallaður út að nætur-
lagi mætti því vera heima dag-
inn eftir. Það gæti hins vegar
reynst erfítt í framkvæmd þar
sem fáir eða jafnvel bara einn
læknir starfar. Símaerindi væru
röskun og þau ætti að meta
sem slík. Spumingin væri hvort
hægt væri að stækka síma-
vaktarsvæði eða til dæmis að
láta Læknavaktina í Reykjavík
sinna símsvörun fyrir ákveðin
héruð allan vakttímann eða
hluta hans. Þá yrði við-
komandi læknir ekki vakinn
nema nauðsyn bæri til. Þetta
gæti létt álagi af læknum og
væri athugandi að reyna.
Einnig þyrfti að huga að því
hvemig hægt er að mæta frí-
tökurétti heilsugæslulækna.
I lok framsögu sinnar sagði
Þórir frá því að eftir að heilsu-
gæslulæknar hefðu verið settir
undir Kjaranefnd væri það
hennar að úrskurða um launa-
kjör þeirra. Læknar hefðu sent
nefndinni ýmsar upplýsingar
um þann vanda sem að steðjar
en nefndin hefði hingað til
ekki brugðist við honum með
neinum hætti.
Einfaldar lausnir duga
ekki
Þá var framsögum lokið og
orðið gefið frjálst. Tíminn var
orðinn heldur naumur og ekki
margir sem komust að. Jó-
hannes M. Gunnarsson velti
fyrir sér hvort ekki mætti nýta
vinnutíma lækna betur en nú
er gert og gera hann sveigjan-
legri, Norðmenn væm að at-